رفتارهای مجاز در فضای‌ مجازی

خراسان/ شيوع کرونا باعث شده افراد از کودک‌و‌نوجوان گرفته تا جوان‌ها بسيار بيشتر از گذشته اما بدون آموزش پيش‌نيازها از فضاي مجازي بهره ببرند. خطوط قرمز برقراري ارتباط‌ اجتماعي موثر با افراد در  فضاي مجازي موضوع مهمي است که برگزاري کلاس‌هاي آموزشي به صورت مجازي بر اهميت آن افزوده‌است. مدتي ا‌ست که به خاطر حضور مهمان ناخوانده کرونا خيلي از رفتار‌هاي اجتماعي‌مان دستخوش تغيير شده‌ و ديگر عادت کرده‌ايم که به‌جاي مراودات و رفت‌و‌آمدهاي خانوادگي به گوشي و تبلت چشم بدوزيم تا زنگي به صدا دربيايد و چهره ناواضح عزيزمان را در آن‌طرف خط ببينيم! آنلاين شدن مدارس، بيم و نگراني بابت خطرات‌و‌عوارض استفاده از وسايل ديجيتال بر جسم افراد از سويي و عوارض روحي دردآور بر روان خام و عاري از اطلاعات برخي کاربران کم سن‌و‌سال از سوي ديگر، سبب شد با دکترحميد صادقيان که سابقه تدريس  دانشگاه، آموزش‌و‌پرورش و همچنين فعاليت در حوزه خانواده و مديريت رسانه را دارد، به بررسي راه حل‌هاي موجود براي کنترل آسيب‌هاي ناشي از حضور در فضاي‌مجازي  بپردازيم.
 
بدون سواد رسانه طعمه مي‌شويد
دکتر صادقيان درباره جهش ميزان استفاده کودکان‌و‌نوجوانان امروزي از فضاي مجازي مي‌گويد: «تا اواخر دي‌ماه سال گذشته طبق قوانين مدارس در کشورمان، همراه داشتن گوشي براي دانش‌آموزان ممنوع بود اما اکنون مباحث در مقاطع‌تحصيلي مختلف از طريق فضاي مجازي تدريس مي‌شود و اين سوال تامل برانگيز پيش مي‌آيد که چطور با اين سرعت، افراد مجهز به سواد رسانه شدند و زيرساخت‌هاي مناسب براي حضور افراد در فضاي امن رسانه ايجاد شد؟ بايد بپذيريد بدون داشتن سواد رسانه طعمه مي‌شويد. افراد طي يک سال اخير به سرعت درگير فضاي مجازي شدند. برخي رويه انفعال در مقابل اطلاعات ورودي از کانال رسانه را درپيش گرفتند و برخي براي دسترسي به محتواي اين چنيني به آزادي بي‌چون و چرا قائل بودند. اما بهترين تصميم اين است که با سواد رسانه اين امکان را هم فرصت و هم تهديد بدانيم تا بهترين بهره‌وري را از شرايط پيش آمده داشته باشيم.»
   دسترسي به محتواها با درنظر داشتن سن‌افراد
او در پاسخ به اين سوال که قبل از ورود به فضاي‌مجازي به خصوص براي دانش آموزان و دانشجويان بايد چه مولفه هايي را مدنظر گرفت، مي‌گويد: « اکنون استفاده از وسايل ديجيتال محدود به فضاي‌آموزشي نيست، امروزه وسايل الکترونيکي براي برخي کودکان زير 5 سال نقش اسباب‌بازي را ايفا مي‌کند که بيشترشان قابليت وصل شدن به اينترنت را دارند. اين مسئله مستلزم ساخت بستر ويژه‌اي براي استفاده افراد با محدوده‌ سني مشخص است، طوري ‌که فضا و سيم‌کارتي که در اختيار من به‌عنوان پژوهشگر است ،با فضايي که در دسترس يک محصل 7 ساله است، تفاوت داشته باشد به شکلي که کودکان و نوجوانان درگير اطلاعات، تصاوير و محتواهايي که مورد نيازشان نيست نشوند.»

---

بازار

---

   سواد رسانه‌اي چيست و چرا مهم است؟ 
اين فعال حوزه مديريت‌رسانه درباره تعريف سواد رسانه‌اي مي‌گويد: «مهارتي که براساس آن مي‌توان انواع رسانه‌ها و توليدات‌شان را شناخت و از يکديگر تفکيک و شناسايي کرد، سواد رسانه‌اي است. کشورهاي غرب وآسيا که به اهميت تاثير سواد رسانه‌اي بر جامعه واقف بودند، اين آموزش هارا از مدت‌ها قبل آغاز کردند. سواد رسانه‌اي به منظور جلوگيري از آسيب‌هاي اجتماعي و ترويج فرهنگ پيشگيري از انتشار محتواهاي ناصحيح به شهروندان، آموزش داده‌مي‌شود. اين آموزش‌ها مي‌تواند تاحدي از دغدغه‌هاي والدين در باره آسيب‌هاي ناشي ازحضور فرزندان‌شان در اين فضا بکاهد. همچنين با اصلاح روابط اجتماعي والدين در فضاي‌مجازي از خيانت‌هايي که منجر به طلاق مي‌شود، جلوگيري کند. افراد با فراگيري اين مبحث مي‌توانند محتواهايي را که به تزريق نااميدي در جامعه مي‌پردازند ، شناسايي کنند و کمتر آسيب ببينند. متاسفانه آن‌چنان که بايد به اين موضوع پرداخته نشده است و تنها در يکي ازعناوين درسي خيلي کوتاه و دير هنگام گنجانده شده‌است.»
   با خشونت‌هايي که در فضاي‌مجازي رخ مي‌دهد، چه کنيم؟
دکتر صادقيان در باره خشونت‌هايي که در اين فضا رخ مي‌دهد و کم هم نيستند، مي‌گويد: «ما بايد ضمن حفظ احترام طرف مقابل او را موظف بدانيم به ما و عقايدمان احترام بگذارد و در صورتي که به ما توهين شد، با شجاعت و شهامت به ناسزاها پاسخ منطقي و درست پاسخ بدهيم.  در ارتباطات  مجازي همان طور که ما کلمات خارج از عرف به کسي نسبت نمي‌دهيم ،کسي هم اجازه توهين به ما را ندارد. به‌طور کلي در فضاي حضوري و غيرحضوري بايد به چارچوب خاصي پايبند باشيم که به آن سطوح ارتباط مي‌گويند. اين پنج سطح عبارت اند از: 1-آشنايي که در محله و اطراف، افراد را صرفا مي‌شناسيم و ارتباطي با آنان نداريم. 2-همکاري: بين افرادي که در يک محيط آموزش مي‌بينند يا محل کار يا ... که افراد با يکديگر رابطه عميقي ندارند. 3-رسمي: افراد در اين سطح يکديگر را با عناوين رسمي خطاب قرار مي‌دهند و هيچ‌گونه ارتباط عاطفي از طريق کلمات محبت‌آميز و تبادل اطلاعات شکل نمي‌گيرد. 4-دوستي: تعداد کمي از افراد در يک جمع با يکديگر تعامل دارند و راحت و صميمانه به گفت‌و‌گو مي‌پردازند. 5-و آخرين سطح هم که ممکن است بين يک دختر و پسر شکل بگيرد، عشق است.»
   با افراد در فضاي‌مجازي در سطح رسمي بمانيد!
اين فعال حوزه مديريت‌رسانه بعد از توضيحاتش درباره سطوح ارتباطي مي‌گويد: «سطح مناسب براي ارتباط با افراد ناشناس در فضاي‌مجازي رسمي است. چنان چه در زمان ارتباط احساس کرديم سطح دارد تغيير مي‌کند، بايد سريع متوقفش کنيم چراکه دلبستگي از ارتباطات کوچک و کم شکل مي‌گيرد. کشش براساس ويژگي‌هاي شخصيتي هر دو طرف مي‌تواند رابطه را عميق‌تر کند. شکل‌گيري روابط عاطفي در هر زمينه‌اي بر روند پيشروي کار تاثير مي‌گذارد. بايد توجه داشت تفاوت‌هاي فردي و شخصيتي افراد مي‌تواند مسير ارتباط کاري يا درسي يا ... را به بيراهه بکشاند. از سوي ديگر افراد بيماري در جامعه هستند که با قصد آسيب افراد را در فضاي‌مجازي مورد آزار قرار مي‌دهند يا با مطرح کردن پيشنهادهاي ناصحيح افراد را معذب مي‌کنند.» 
نويسنده : مهديس مراديان | خبرنگار

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar