کودکان دوقلو چگونه باید تربیت می شوند؟
تبيان/ استعدادها و توانايي هاي کودکان چند قلو با يکديگر تفاوت دارد و خانواده هايي که داراي فرزند چند قلو هستند بايد در تربيت آنها به اين موضوع اهميت دهند.
والدين کودکان دوقلو نگران تربيت فرزندان خود هستند که آيا مي توانند به خوبي از عهده ي تربيت اين فرزندان در يک زمان برآيند.تربيت کودکان دوقلو، داراي نکات تربيتي مختلفي است و والديني که فرزندان دوقلو دارند بايد با صبر و حوصله ي فراوان اين وظيفه را به خوبي انجام دهند.
در واقع در تربيت کودکان دوقلو بايد همان کارهايي که براي ساير کودکان انجام مي دهند ، براي اين دوقلوها انجام دهند و اين کار آنها را سختتر مي کند.
کودکان دوقلو؛ وابستگي هاي عاطفي نسبت به يکديگر دارند ؛ به همين خاطر بايد به گونه اي تربيت شوند که بتوانند شخصيتي مستقل داشته باشند و هويت شخصي خود را به دست آورند.
اما ممکن است والدين نگران اين مورد باشند که چگونه مي توانند فرزنداني مستقل داشته باشند. نگهداري از نوزاد دوقلو کار آساني نخواهد بود و همواره با چالش هاي تربيتي زيادي همراه است، اما خانواده ها مي توانند با کمک افراد ماهر و متبحر و همچنين روانشناسان از عهده ي اين کار به خوبي بر آيند.
در واقع تربيت کودکان دوقلو بايد به گونهاي پيش رود که هر يک از آنها استعدادهاي خود را کشف کنند و به گونهاي متفاوت و با توجه به ويژگيهاي شخصيتيشان تربيت شوند.
دوقلوها به دوگروه همسان و ناهمسان تقسيم مي شوند، در بين دوقلوهاي ناهمسان ؛تفاوتهاي اخلاقي و شخصيتي اساسي ديده ميشود. اين موضوع ميتواند تحت تأثير وضعيت قرار گرفتن آنها در رحم مادر، ويژگيهاي ذاتي يا تجربيات زندگي باشد
ويژگي هاي کودکان دوقلو
ويژگي هاي شخصيتي، رواني والدين و شرايط محيطي بر ساختار شخصيتي کودکان دوقلو تاثير مي گذارد. دوقلو ها از ابتداي شکل گيري دوران جنيني تا زمان به دنيا آمدن و بزرگ شدن در کنار هم هستند. تربيت کودکان دوقلو به علت ويژگي هاي منحصر به فردشان متفاوت است. بخصوص در سنين زير 3 سال نيازمند ظرفيت جسماني و رواني زيادي از سوي والدين به ويژه مادر هستند. شايد تصور کنيد فرزندان دوقلو چون در کنار هم هستند ويژگي هاي مشابهي دارند، در صورتي که طبق تحقيقات انجام شده هر قل تيب شخصيتي متفاوتي نسبت به قل ديگر دارد.
چگونگي تربيت کودکان دوقلو
همانطور که گفتيم تربيت کودک موضوع بسيار مهم و حساسي است که نياز به توجه و آگاهي کافي والدين دارد. همه ي والدين نسبت به تربيت يک فرزند خود حساسيت زيادي دارند و تلاش مي کند که اين کار را به خوبي انجام دهند و برخي از والدين قرار است اين تجربه را به طور همزمان و براي دو نفر داشته باشند، قطعاً آنها مسير سختتري در پيش رو دارند که بايد با آگاهي در آن قدم بردارند.
والدين بايد بدانيد که از چه زماني و از چه سني تربيت کودک خود را آغاز کنند.در واقع اگر تربيت کودک به موقع انجام نشود، اين کودک در بزرگسالي با مشکلات زيادي روبرو مي شود.
در واقع تربيت کودک براي والديني که داراي دو کودک هم سن و سال هستند، کمي دشوارتر و سخت تر مي باشد.در ادامه نکاتي که راجع به کودکان دوقلو بايد بدانيم را بيان مي کنيم:
توجه کردن به نيازهاي جسمي کودکان
يکي از مواردي که بايد در هنگام تربيت کودکان دوقلو به آن توجه کرد،توجه کردن به نيازهاي جسمي آنهاست. دوران بارداري و شيردهي براي مادران کودک دوقلو و همين طور فرزندان بسيار حساس خواهد بود. استرسها و نگرانيهاي موجود يا نامناسب بودن وضعيت تغذيه مادر و فرزندان در اين دوره ميتواند مشکلات بسياري از جمله اختلالات رشدي جنين را به وجود آورد. در نتيجه به عنوان اولين اصل بايد تلاش کنيد تا به کيفيت تغذيه و همين طور شرايط عصبي و سلامت مادر و فرزندان دوقلو به اندازه کافي توجه داشته باشيد.
تربيت نکردن دوقلوها به يک شکل
برخي از افراد تصور مي کنند، دوقلوها علاوه بر اينکه ظاهر يکساني دارند، از لحاظ روحي ، نيازها و ويژگيهاي مشابه هم دارند؛تا جايي که سعي مي کنند تا کودکان دوقلو را درست مانند هم در نظر بگيرند.
اين والدين براي کودکان دوقلوي خود لباس هاي مشابه مي خرند و آنها را در تمامي مسائل يکسان تربيت مي کنند.در صورتي که آنها دو نفرند با سلايق، علايق و تواناييهاي متفاوت.پس بايد اجازه دهيد تا هويت مستقل خود را داشته باشند و زماني که ديگر توانستند خودشان انتخاب و اظهار نظر کنند، اجازه دهيد از لباسها و اسباب بازيهايي استفاده کنند که خودشان دوست دارند و البته شما آنها را تاييد مي کنيد.
آنها را دوقلوها صدا نزنيد. چون هر کدام هويت و نام جداگانهاي دارند. هنگام نامگذاري نيز به جاي انتخاب اسامي خيلي مشابه از اسمهايي استفاده کنيد که تنها همقافيه بوده يا معني نزديکي دارند. در واقع والدين کودکان دوقلو نميخواهند ميان فرزندانشان تفاوتي قائل شوند؛ اما بهتر است اين تفاوت را قائل شويد.
اين والدين بايد اجازه دهند شباهتهاي ذاتي فرزندان کاملاً حفظ شوند، و نيازي به از بين بردن آنها نيست؛ اما در ساير زمينهها بهتر است اجازه دهند استقلال و هويت آنها جداي از يکديگر رشد کند.
دوقلوها به دوگروه همسان و ناهمسان تقسيم مي شوند، در بين دوقلوهاي ناهمسان ؛تفاوتهاي اخلاقي و شخصيتي اساسي ديده ميشود. اين موضوع ميتواند تحت تأثير وضعيت قرار گرفتن آنها در رحم مادر، ويژگيهاي ذاتي يا تجربيات زندگي باشد. اگر والدين چنين تفاوتهايي را در ميان فرزندان خود ديدند، بهتر است آنها را تقويت کنند و به هريک از آنها اجازه دهند که مسير مورد علاقهاش را طي کند.
همانطور که گفتيم اين کودکان تواناييها و استعدادهاي متفاوتي دارند و اگر در محيطي قرار بگيرند که مدام براي شبيه بودن تحت فشار قرار بگيرند، نميتوانند تواناييهاي خود را نشان دهند. به همين علت اگر در مهدکودک يا مدرسه نيز مدام با يکديگر مقايسه شوند، بهتر است در کلاسهاي جداگانه يا حتي مدرسه جداگانه درس بخوانند.
تبعيض قائل نشدن بين دوقلوها
يکي ديگر از مواردي که والدين در تربيت کودکان دوقلو بايد به آن توجه داشته باشند، اين است که هرزگ بين آنها تبعيض قائل نشوند. ممکن استپدر و يا مادري به خاطر ويژگيهاي شخصيتي يا علايق شخصي يک از دوقلوها را بيشتر دوست داشته باشد، آنها بايد مراقب اين رفتار خود باشند که اين احساس نه در کلام و نه در رفتارشان مشاهده نشود.
والدين بايد عدالت و برابري را در کلام، رفتار و حتي در نگاه خود حفظ کنند. بهتر است نقاط قوت و ضعف هر دو را بشناسند و برايشان به طور جداگانه ارزش قائل شوند. آنها بايد به ويژگيهاي مثبت هر دو توجه کنند تا کودکان احساس نکنند که فرقي بينشان گذاشته شده است.
در تربيت کودکان دوقلو استعدادهاي منحصر به فرد هر کدام مانند نقاشي کشيدن، استعداد رياضي، توانايي شعر گفتن و... ويژگيهاي شخصيتي هر کدام مانند درونگرايي، برونگرايي، آداب معاشرت، صادقانه و جسورانه رفتار کردن و ... را در نظر داشته باشند و انتظاراتشان از آنها متفاوت باشد.
والدين کودکان دوقلو بايد رفتاري متناسب با شخصيت مستقل او داشته باشند. آنها هنگام تربيت کودکان خود بايد شخصيت مستقل آنها را در نظر بگيرند و به آنها احترام بگذاريد. آنها فکر مي کنند چون از لحاظ ظاهري شبيه هم هستند، روحيات و اخلاق، هوش و روان آنها هم يکسان است و ناخواسته آنها را مانند هم ميبينند.
داشتن برنامه ريزي مشخص
والدين کودکان دوقلو براي تربيت آنها بايد برنامه ريزي مشخصي داشته باشند. هر چه فرزندان بزرگتر باشند، دغدغه هاي مربوط به آنها بيشتر مي شود؛ به همين خاطر اگر والدين برنامه ريزي دقيقي نداشته باشند و راهکارهاي مديريت زمان آشنا نباشند؛ نمي توانند از عهده ي اين وظيفه به خوبي برآيند . سعي کنند يک برنامه ريزي مشخص براي زمان خواب و بيداري، تغذيه، رسيدگي به تکاليف درسي و ساير برنامهها در نظر بگيرند.
با هر يک رفتاري متناسب با شخصيت مستقل او داشته باشيد
والدين کودکان دوقلو بايد رفتاري متناسب با شخصيت مستقل او داشته باشند. آنها هنگام تربيت کودکان خود بايد شخصيت مستقل آنها را در نظر بگيرند و به آنها احترام بگذاريد. آنها فکر مي کنند چون از لحاظ ظاهري شبيه هم هستند، روحيات و اخلاق، هوش و روان آنها هم يکسان است و ناخواسته آنها را مانند هم ميبينند.
آنها ناخودآگاه همه رفتارها و خصوصيات اين دو را با هم مقايسه مي کنند و زماني که با تفاوت ها روبرو مي شوند، از کشف اين تفاوت ها هيجان زده مي شوند ؛ اما بايد بدانند که مقايسه دوقلوها با هم يکي از بدترين رفتارهايي است که والدين ميتوانند با فرزندان خود داشته باشند.
حتي اين که کدام يک از آنها ابتدا متولد شده و کدام نفر دوم بوده است روي ويژگيهاي شخصيتي آنها تاثيرگذار است، بنابراين بايد با هر کدام مانند يک فرد مستقل رفتار کرد. ممکن است يکي برونگرا و ديگري درونگرا باشد، يکي سلطه جو و ديگري سلطه پذير ...، اما اگر محيط، آنها را براي مشابهت تحت فشار بگذارد، ممکن است در شکلگيري شخصيت سالم در آنها اختلال ايجاد شود.
عادلانه چيدن اتاق دوقلوها
والدين کودئکان دوقلو نه تنها در تربيت رفتارهاي آنها بايد عادلانه برخورد کنند و تبعيضي قائل نشوند، بلکه بايد در چيدن اتاق آنها هم هيچ تفاوتي ايجاد نکنند. تخت خواب بچهها را طوري در اتاق بچينيد که يکي از آنها حس نکند در کنج قرار گرفته و ديگري جاي بهتري از اتاق قرار گرفته است. در عين حال بايد اجازه دهيد تا آنها از سليقه ي خود در چيدمان اتاقشان استفاده کنند. قاب عکس، چراغ خواب يا روتختي اختصاصي هر کدام ميتواند متفاوت و به انتخاب خودشان باشد.بهتر است از تخت خواب هاي دو طبقه استفاده نشود ، اينکه يکي روي تخت بالا و ديگري روي تخت پايين قرار بگيرد ميتواند روي شخصيت آنها تاثير بگذارد.
وارد نشدن به دعواها و بحث هاي دوقلوها
ممکن است دوقلوها در سالهاي اول با هم ناساگاري داشته باشند که اين موضوع امري عادي است.مثلا همديگر را کتک مي زنند، يا يکديگر را هل مي دهند يا گاز مي گيرند.
کودکان دوقلو به علت همسني و همزماني رشدشان، رابطه بسيار نزديکي دارند. آنها علايق مشترکي مانند اسباب بازي، برنامه هاي تلويزيوني و ... دارند که امري عادي و طبيعي است.همين نزديکي ها باعث ايجاد اختلافاتي بين آنها مي شود. رقابت و دعوا بين کودکان دوقلو به علت همسن بودن بر سر موضوعات يکسان اتفاق مي افتد در صورتي که فرزنداني که با هم اختلاف سني دارند، بر سر موضوعات متفاوتي با هم بحث مي کنند.
علاقه بين دوقلوها يکي از عواملي است که باعث بروز دعوا بين آنها مي شود. آنها همديگر را دوست دارند. اين رابطه عميق در بروز اين دعواها بي تاثير نيست.
يکي ديگر از مواردي که والدين در تربيت فرزندان دوقلوي خود بايد به آن توجه داشته باشند اين است که وارد دعواهاي اين فرزندان نشوند و زماني که آنها با يکديگر مشاجره ميکنند دخالت نکنند مگر اينکه رفتارشان تند و خشونت آميز شود. در اين صورت به عنوان يک ميانجي وارد شوند و بدون اينکه هر کدام را قضاوت کنند مانع شوند که از خودشان رفتار زشت يا خشونت آميزي نشان دهند.
نکته مهم اين است که حتي الامکان قضاوت نکنند و از هيچ کدام طرفداري نکنند. قضاوت والدين هميشه معني تبعيض به خود ميگيرد، البته آنها بايد به اين نکته هم توجه داشته باشند که به رفتار زشت، خشونت و گفتار بي ادبانه از طرف هر کدام واکنش نشان دهند.
والدين بايد با هر دو مهربان و جدي باشند و با اين کار به کودکان احساس امنيت دهند. همان لحظه پس از دعوا دنبال مقصر نگردند و دنبال تجزيه تحليل نباشند. تعيين مقصر را در فرصت بهتري انجام دهند. چرا که توجه زياد به قضاوت کردن، کودکان را به سرزنش و غردزدن تشويق خواهد کرد.
در دوران کودکي معمولا غذاي آنها ؛خواباندن و بازي همزمان آنها براي والدين راحت تر است. اما اينها مربوط به خردسالي است. در دوران کودکي و نوجواني هر کدام از قل ها به دليل داشتن شخصيت منحصربه فرد برنامه مشخصي براي کارهاي خود دارد.
کمک خواستن از افراد ماهر
بهتر است والديني که صاحب فرزند دوقلو شده اند؛ براي تربيت اين فرزندان از افرادي که مهارت کافي در اين زمينه دارند، کمک بگيرند تا به خوبي بتوانند کودکان خود را تربيت کنند.
همچنين پدري که صاحب فرزند دوقلو شده است بايد به اين نکته توجه داشته باشد که در امر تربيت و پروش کودکان به مادر در محيط خانه کمک کند.مادر بايد از همسرش بخواهد در انجام برخي کارها به آنها کمک کند. اگر فرزند ديگري نيز در خانه دارند مسئوليتهاي سادهتر را به او بسپرند، اين کار علاوه بر اينکه به مادر کمک خواهد کرد، باعث احساس اعتماد به نفس و توانمندي در او نيز خواهد شد.
نکات تربيتي ديگر براي کودکان دوقلو:
از موارد ديگري که والدين در تربيت اين کودکان بايد به آن توجه کنند، اين است که آنها را تنبيه نکنند. تنبيه کردن هر دو کار اشتباهي ست. چرا که تنبيه شدن کودک بي گناه به دور از انصاف است. بهتر است رفتار نامناسب را به او گوشزد کنيد و از راه هاي ديگر رفتار مناسب را به او ياد دهيد. تنبيه کردن هر دو، مربوط به زماني ست که هر دوي آنها مرتکب اشتباه شده اند.
با افراد مشابه براي تربيت بهتر کودکان دوقلو در ارتباط باشيد. آشنايي و برقراري ارتباط با خانوادههايي که در شرايط شما هستند باعث ميشود علاوه بر معاشرت با افرادي که احساس ميکنيد شما را بهخوبي درک ميکنند زمينههاي مشورت کردن و آشنايي با ايدههاي ديگران را نيز برايتان فراهم خواهد کرد. همه اين عوامل به شما کمک مي کند تا به بهترين شکل فرزندانتان را تربيت کنيد.
در دوران کودکي معمولا غذاي آنها ؛خواباندن و بازي همزمان آنها براي والدين راحت تر است. اما اينها مربوط به خردسالي است. در دوران کودکي و نوجواني هر کدام از قل ها به دليل داشتن شخصيت منحصربه فرد برنامه مشخصي براي کارهاي خود دارد.