جذاب ترین ها

ویژگی های یک خانواده سالم چیست؟

حامي هنر زندگي

بروزرسانی 1399/12/12 - 10:17

حامي هنر زندگي/ شايد خيلي از مواقع از خود بپرسيد خانواده سالم چه خانواده‌اي است و چه ويژگي‌هايي دارد؟ در خانواده سالم نيازهايي فراتر از مسکن، غذا، تحصيل و حتي امنيت جسمي و جنسي اعضا برآورده مي‌شود. انسان داراي ابعاد شخصيتي متفاوتي است که اگر در خانواده به آن‌ها اهميت داده شود، به بهترين شکل رشد مي‌يابد. بسياري از انحرافات، اختلالات و کج روي‌هاي رفتاري ناشي از مشکلات خانوادگي است. در بسياري از مواقع اين اختلافات به حدي پيچيده مي‌شوند که تنها با جلسات مشاوره خانواده قادر به رفع آن‌ها خواهيم بود. چه بسا پيشگيري و آموزش به درمان اولويت داشته و بايد پيش از هر چيز به دنبال بهترين سبک زندگي بود. در ادامه به بررسي ويژگي‌ها، نقش و اصول يک خانواده سالم اشاره مي‌پردازيم.

نقش خانواده در جامعه چيست؟
وجود يک خانواده سالم هم براي خود اعضا و هم براي جامعه منافع زيادي به همراه دارد. خانواده نخستين محيطي است که کودک در آن پرورش مي‌يابد و بر رفتارهاي او در بزرگسالي نيز تاثير مي‌گذارد. اين تاثير به قدري است که حتي عده‌اي از جرم شناسان آن را عامل سلامت يا بيماري فرد مي‌دانند. نقش خانواده به خصوص در سال‌هاي اوليه رشد کودک انکارناپذير است. کودکان براي رشد متعادل رواني و اجتماعي نياز مبرمي به آرامش، امنيت و محبت در خانواده‌اي سالم دارند. اهميت اين مساله آنجاست که بقا جامعه در گرو بقاي خانواده و موفقيت و شکست جامعه در سلامت يا گسستگي نهاد خانواده است.

ويژگي هاي خانواده سالم
آزادي در خانواده سالم به معناي آزادي در ديدن، شنيدن، انديشيدن، احساس‌کردن، خواستن و انتخاب‌کردن است. صميميت در خانواده سالم نيز باعث مي‌شود افراد نظرات خود را علارغم تفاوت‌ها بيان کنند. براي کسب اطلاع از صميميت در خانواده کليک کنيد.
اعضاي خانواده سالم به يکديگر اعتماد مي‌کنند و بين آن‌ها ارتباط روشن و سازگار وجود دارد؛ برقراري ارتباط روشن مستلزم آگاه‌بودن از خود و ديگري و همچنين احترام گذاشتن به يکديگر است. براي آگاهي بيشتر از احترام بين اعضاي خانواده کليک کنيد.
در خانواده‌هاي سالم لزومي ندارد همه افراد خانواده مثل هم فکر و رفتار کنند. منحصر به‌ فرد بودن اعضاي خانواده نوعي ارزش محسوب مي‌شود. در يک خانواده سالم مشکلات هر کدام از اعضا قضاوت و رد نمي‌شوند، بلکه همه خانواده با هم براي حل آن مي‌کوشند. در چنين خانواده‌هايي قوانين خانه، باز و انعطاف‌پذيرند.
همچنين در هر خانواده سالمي علاوه بر اين ويژگي‌ها مجموعه‌اي از اصول وجود دارد که در زير سايه آن‌ها خانواده شکوفا مي‌شود. در ادامه به چند مورد از اين اصول اشاره کرده‌ايم.

1. وحدت در خانواده سالم
مادر يکي از ارکان اصلي براي رسيدن به وحدت خانوادگي است. مادران بايد فرزندان خود را با يکديگر صميمي کرده و کدورت‌هاي ايجاد شده بين ساير اعضاي خانواده را از بين ببرند. آن‌ها اين قدرت را دارند که همدلي‌ها را زياد کنند و خود مرکز کانون گرم خانواده باشند.
براي اينکه در جامعه‌اي وحدت وجود داشته باشد، ابتدا بايد درون خانواده‌ها و بين اعضا وحدت ايجاد شود. وقتي اعضاي خانواده، کدورت‌هايشان را پيش افراد غريبه عنوان مي‌کنند اما با عضو خانواده خود کنار نمي‌آيند نشان از عدم وحدت در آن خانواده است. انسجام خانوادگي و احترام بين اعضاي خانواده به دنبال وحدت خانواده به وجود مي‌آيند.

2. عشق در خانواده سالم
عشق اولين موضوعي است که در يک خانواده سالم مطرح مي‌شود. ابراز عشق در خانواده از طرف همه اعضا بايد صورت بگيرد. زوج‌هايي که زندگي مشترک موفق دارند، حضور هميشگي يک نوع عشق و محبت بي چون و چرا را عامل اصلي خوشبحتي در زندگي خود مي‌دانند. اين موضوع مي‌تواند نقش مهم و استحکام پذيري را در خانواده داشته باشد.
اين محبت بدون قيد و شرط باعث مي‌شود که همه اعضا به يکديگر اعتماد داشته و هميشه مهم ترين مسائل خود را با خانواده مطرح کنند. بنابراين صداقت در خانواده‌اي با اين ويژگي‌ها بيشتر به چشم مي‌خورد. اظهار عشق، محبت بيشتري را در پي دارد و باعث مي‌شود در جامعه نيز افرادي تربيت شوند که به ديگران اهميت مي‌دهند؛ پس همدلي و ياري رساني در آن جامعه تقويت مي‌شود.

آنچه براي ايجاد يک خانواده سالم بايد انجام دهيد
همواره به ياد داشته باشيد که يک خانواده سالم و موفق بدون تلاش همه اعضا و به طور خود به خود به دست نمي‌آيد. براي رسيدن به اين امر بايد ميزان آگاهي خود و ساير اعضاي خانواده‌تان را بالا ببريد و در اين مسير گام‌هاي لازم را برداريد. ما در ادامه به مهم ترين راهکارها در زمينه ايجاد يک خانواده سالم اشاره کرده ايم:

1. بين صميميت و نياز به تنهايي تعادل ايجاد کنيد
يکي از مشکلاتي که در اکثر خانواده‌ها مشاهده مي‌شود مشکلات مرتبط با تعيين مرزها و حريم شخصي است. برخي خانواده‌ها صميميت را به گونه‌اي تعريف مي‌کنند که اجازه داشتن هيچ گونه حريم شخصي به اعضاي خود نمي‌دهند. والدين در اين سيستم معمولا بسيار کنترل گر هستند و نسبت به هرگونه تمايل براي تنهايي بچه‌ها يا همسر واکنش نشان مي‌دهند.

در مقابل خانواده‌هاي ديگري نيز وجود دارند که مرزهاي بسيار دوري از هم دارند. آن‌ها با وجود اينکه در يک خانه زندگي مي‌کنند گويي فرسنگ‌ها از هم فاصله دارند و از نظر عاطفي خود را از يکديگر جدا کرده اند. بسيار اهميت دارد که بتوانيد در اين ميان موضع معتدلي را اتخاذ کنيد. شما بايد براي گذراندن زمان و ايجاد صميمت بين خود ارزش قائل شويد و در عين حال اجازه دهيد هر نفر شخصيت مستقلي را شکل دهد.

2. عشق و علاقه خود را به موضوع خاصي مشروط نکنيد
بسيار اهميت دارد که افراد خانه و خانواده خود را پناهگاه امني بدانند و همواره در مورد دوست داشته شدن از جانب والدين يا خواهر و برادرهاي خود احساس اطمينان داشته باشند. توجه کنيد که ممکن است در طول زندگي هريک از افراد اشتباهاتي مرتکب شوند که خشم شما را برانگيزد. اين امري طبيعي است و براي همه اتفاق مي‌افتد اما مسئله مهم اين است که به اعضاي خانواده خود نشان دهيد که در اين مواقع از کار آن‌ها ناراحت هستيد و کل شخصيت او را زير سوال نمي‌بريد. اين مسئله به خصوص براي فرزندان اهميت بسياري دارد که بدانند والدين آن‌ها همواره دوستشان دارند و مهر و محبت خود را به خاطر هيچ مسئله‌اي از آنان دريغ نمي کنند. به همين خاطر هرگز جملاتي نظير " ديگر دوستت ندارم" يا " ديگر مادر تو نيستم" را به خاطر اشتباهات فرزندانتان به کار نبريد.

3. به نيازهاي يکديگر توجه نماييد
اصلي ترين نيازهاي انسان يعني نياز به امنيت، عشق و احترام پيش از هرجايي در خانواده برآورده مي‌شوند. افرادي که از اين نيازها محرومند اغلب از نظر روان شناختي دچار بحران شده و کم تر مي‌توانند به سمت خودشکوفايي قدم بردارند. از همين رو بسيار اهميت دارد که نيازهاي يکديگر را بشناسيد، برايشان ارزش قائل باشيد و براي برآورده کردن آن‌ها تلاش کنيد.

4. مسئوليت پذير باشيد
يک خانواده سالم زماني پديد مي‌آيد که همه اعضاي آن وظايف خود را بشناسند و در برابر يکديگر احساس مسئوليت پذيري کنند. اين امر تعهد و پايبندي را در افراد تقويت کرده و باعث مي‌شود در ساير روابط خود نيز با موفقيت بيشتري عمل کنند. با تقويت مسئوليت پذيري مي‌توانيد زندگي مشترک‌تان را به بهترين نحو مديريت نمايد.

5. براي ايجاد يک خانواده سالم صداقت را از ياد نبريد
صداقت با مفهوم اعتماد ارتباط تنگاتنگي دارد و نبود آن مي‌تواند آسيب بسياري به اعضاي خانواده وارد کند. براي مثال والديني که به هر دليلي به فرزند خود دروغ مي‌گويند نوعي احساس شکاکيت و ترديد را در او شکل مي‌دهند که باعث مي‌شود نتواند به راحتي به دنياي پيرامون اطمينان کند و يا همواره سطحي از نگراني و تنش را در خود احساس نمايد. از همين رو تلاش کنيد به خاطر بهانه‌هاي مختلف صداقت را زير پا نگذاريد و به جاي دروغ گفتن راه حل سالم تري براي حل مشکلات خود پيدا کنيد.

6. انعطاف پذير باشيد
هر خانواده‌اي قوانين مربوط به خود را دارد که کمک مي‌کند اعضاي آن در چهارچوب خاصي رفتار نمايند و در کنار يکديگر آرامش داشته باشند. با اين حال بسيار اهميت دارد که هدف ايجاد اين قوانين را از ياد نبريد و به طور خشک و انعطاف ناپذير در پي اجراي آن‌ها نباشيد. اجراي قوانين در خانواده بايد در خدمت رفع تنش و ايجاد صلح باشد نه اينکه خود به محل تنش و اختلاف تبديل شود. در نتيجه سعي کنيد متناسب با شرايط گوناگون از خود انعطاف پذيري به خرج داده و در صورت لزوم قوانين را تغيير دهيد.

7. در عشق و فداکاري افراط نکنيد
هيچ خانواده‌اي بدون فداکاري‌هاي اعضاي خود دوام نمي‌آورد. گاهي اوقات والدين از لذت‌هاي بزرگ خود چشم پوشي مي‌کنند تا لحظه‌اي شادي را در چشم فرزندان خود ببينند و به رشد و کمال آن‌ها کمک نمايند. با اين حال توجه داشته باشيد که افراط در هر موضوعي مي‌تواند پيامدهاي منفي به بار بياورد و شما را از مسير اصلي منحرف نمايند. فداکاري‌هاي افراطي نيز از اين موضوع مستثني نيستند. براي مثال والديني که دائما اشتباهات فرزندان خود را به گردن گرفته و فرصت تجربه هيچ سختي را به آن‌ها نمي‌دهند ناخواسته فرصت پرورش روحيه مسئوليت پذيري را از فرزندان خود مي‌گيرند و از آن‌ها موجوداتي وابسته مي‌سازند. در نتيجه بسيار اهميت دارد که بتوانيد در اين زمينه ميانه روي لازم را داشته باشيد و از فداکاري‌هاي افراطي و آسيب زا بپرهيزيد.

8. نسبت به يکديگر پذيرش داشته باشيد
قرار نيست اعضاي يک خانواده همواره شبيه به هم باشند. دو نفر از يک پدر و مادر مي‌توانند ويژگي‌هاي منحصر به فردي را شکل بدهند و تفاوت‌هاي بسياري در رفتار با هم داشته باشند. از همين رو نسبت به بروز تفاوت‌ها آمادگي داشته باشيد و سعي کنيد شخصيت يکديگر را به عنوان شخصيت‌هاي مستقل بپذيريد.

9. در مورد افکار و احساسات خود با يکديگر صحبت کنيد
بسيار اهميت دارد که اعضاي خانواده بتوانند هنگام بروز تعارض‌ها با يکديگر صحبت کرده و بدون ترس از قضاوت يا شرمندگي احساسات و افکار خود را با يکديگر در ميان بگذارند. حرف زدن به طور شفاف و دقيق در مورد مسائل مختلف باعث مي‌شود راحت تر مشکلات را مديريت نماييد و شاهد تنش‌هاي کم تري در ميان خود باشيد.

10. افراد بي طرف را وارد دعواهاي خود نکنيد
اين موضوع بسيار در خانواده‌ها اتفاق مي‌افتد که در دعواهاي خود شروع به يار کشي کرده و اعضاي بي طرف را وارد بحث‌ها و مجادله‌هاي خود با فردي ديگر مي‌کنند. براي مثال بسياري از زوجين هنگام دعوا با همسر خود دائما فشار اين موضوع را به يکي از فرزندان منتقل کرده و از او انتظاراتي نظير همدلي يا طرفداري دارند. اين مسئله که در اصطلاح خانواده درماني تحت عنوان مثلث سازي شناخته مي‌شود معمولا آسيب‌هاي زيادي به شخص سوم وارد کرده و افراد را در يک چرخه معيوب از دعوا و مجادله درگير مي‌سازد. خانواده‌هاي ترکيبي مشکلات زيادي در اين يارکشي‌ها تجربه مي‌کنند که بايد برطرف شود.

سخن آخر
سلامت افراد در گرو سلامت خانواده آنان است؛ به طوري که افراد رشديافته در خانواده‌هاي سالم، انعطاف پذيري و موفقيت بيشتري از خود در جامعه نشان مي‌دهند و برعکس افرادي که خانواده سالمي نداشته‌اند به احتمال بيشتري دچار اختلالات روحي و رواني خواهند شد. به همين دليل ضروري است که براي تشکيل خانواده سالم خود از يک روانشناس کمک بگيريد تا راهکارهاي اصولي به شما ارائه دهد. متخصصان مرکز مشاوره حامي هنر زندگي در خدمتتان هستند تا در اين زمينه ياري‌تان کنند