روشهای عالی برای کاشت سبزی های ارگانیک در خانه
ميزان/ با دانستن نکاتي در خصوص نوع سبزيجات ميتوان محصولات ارگانيک و تازه را در خانه پرورش داد.
اين روزها تمايل به کاشت سبزي در گلدان و پرورش گياهان خانگي رو به افزايش است. با انجام اين کار، مصرفکننده کاملا ميداند که محصولش چطور پرورش پيدا کرده و بابت برچسبهاي غذايي فربينده نگران نخواهد بود. خوشبختانه براي کاشت سبزي در گلدان و داشتن سبزيجات و ميوههاي خانگي نيازي نيست که يک کشاورز باشيد و تنها با يادگيري چند نکته براي پرورش صحيح گياهان در خانه ميتوانيد اين کار را انجام دهيد. اگر يک پنجرهٔ نورگير و مقداري زمان اضافي داريد، ميتوانيد به راحتي محصولات خودتان را در خانه پرورش دهيد.
نگران نباشيد براي اين کار نياز به باغچه بزرگ و حياط نداريد؛ بسياري از سبزيجات حتي در گلدانهايي با اندازه مناسب قابل کاشت هستند.
در اين مطلب مي خواهيم راجع به کاشت سبزي در فصل بهار صحبت کنيم. پس اگر تصميم به سبزيکاري داريد با ما همراه باشيد.
تا به حال توجه کرده ايد که طعم و رنگ محصولات و سبزيجات ارگانيک تفاوت زيادي با سبزيجات گلخانهاي دارد؟ با کاشتن گياهان خوراکي در خانه، به سبزيجات تازه دسترسي خواهيد داشت و همچنين از سالم و ارگانيک بودن آن مطمئن هستيد. فصل بهار تا طولاني شدن روز و افزايش دما فرصت خوبي براي پرورش سبزيجات در خانه ايجاد مي کند.
توصيههاي اوليه براي کاشت سبزي در گلدان
پيش از شروع کاشت سبزي در گلدان، به چند نکته کاربردي و کلي اشاره خواهيم کرد.
۱. تمام اين سبزيجات به خاک و گلدان با آبکشي مناسب نياز دارند؛ بنابراين يا بايد از گلدانهاي سوراخدار استفاده کنيد و يا پيش از اضافه کردن خاک، رديفي از سنگ در گلدان قرار دهيد. اگر گلدان سوراخدار را انتخاب کرديد، فراموش نکنيد که يک زيرگلداني هم براي آن تهيه کنيد.
۲. پس از انتخاب هرکدام از اين گزينهها براي کاشت سبزي در گلدان، خاک ميکس و يا در صورت دلخواه خاک ارگانيک تهيه کنيد. تقريبا هر گياهي به خاک متفاوتي نياز دارد، اما خاک ميکس براي شروع مناسب خواهد بود.
۳. اکثر اين سبزيجات براي رشد به نور خورشيد و فضاي تقريبا گرم در طول روز نياز دارند. پنجرههاي نورگير براي کاشت سبزي در گلدان گزينهٔ بسيار مناسبي خواهند بود. اگر چنين پنجرهاي نداريد و يا دماي محيط خنکي داريد، از لامپ رشد گياه (grow lights) مناسب استفاده کنيد. اين چراغها به بهينه کردن نور و دما بدون توجه به شرايط محيطي کمک بسياري خواهند کرد.
در فصل بهار ميتوان انواع سبزيها را کاشت، اما نحوه نگهداري سبزيهاي مختلف با يکديگر تفاوت دارد. مثلا گوجه فرنگي به مواد غذايي بيشتري نسبت به خيار نياز دارد مثلا بايد به گوجه هفتهاي دو بار کود بدهيم، اما کود دهي به خيار هر دو هفته يک بار لازم است.
هنگامي که گوجهها تبديل به نشاء شدند و چهار تا پنج سانتي متر رشد کردند، چون ريشه آنها قويتر شده بايد به گلدان بزرگتر انتقال يابد در اينصورت بهتر ميوه ميدهد. در مورد فلفل هم دقيقا همين طور است.
۱. تره
بذر تره و تره فرنگي را مي توانيد از اوايل تا اواخر بهار در گلدان و يا زمين باغچه بکاريد. آفتاب کامل براي رشد تره لازم است. بذرها را در عمق نيم سانتيمتري از خاک بکاريد. اگر بذر تره را در گلدان کاشته ايد بهتر است آن را در بالکن و يا کنار پنجره قرار دهيد. در ابتدا برگهاي تره نازک و ظريف است و به مرور ضخيمتر مي شود. بهتر است خاک هميشه مرطوب بماند.
خاک مناسب: ترکيبي از خاک باغچه، ماسه و کود دامي
۲. گشنيز
از جمله سبزيهايي که مي توانيد با استفاده از دانههاي گياه آن را به راحتي بکاريد. يعني اگر گشنيزي به گل برود ميتوانيد دانههاي داخل گل را براي کاشتن جدا کنيد و بکاريد. قبل از کاشت دانهها را دو روز بخيسانيد. براي افزايش زهکشي خاک مي توانيد کمي به آن شن و ماسه اضافه کنيد. دانه ها را در عمق نيم سانتيمتري بکاريد و حدود يک تا سه روز بعد جوانه خواهد زد.
خاک مناسب: خاک غني و داراي زهکش
۳. کاهو
کاهو يکي از سبزيجات خوشمزهاي است که مي توانيد در بهار بکاريد. در روزهاي بهاري که هنوز هوا گرم نشده بهترين زمان کاشت کاهو است، زيرا با گرم شدن هوا جوانه نمي زند. بذرهاي کاهو را ابتدا نشا کنيد و سپس به زمين اصلي منتقل کنيد. بذر را در عمق نيم سانتي متري خاک بکاريد و خاک آن را مرطوب نگه داريد. پس از ۲ تا ۱۰ روز بذر کاهو جوانه مي زند و ميتوانيد آن را به زمن باغچه و يا گلدان انتقال دهيد. ميتوانيد بذر کاهو را مستقيما در گلدان اصلي بکاريد. فراموش نکنيد که خاک خيلي خيس و يا خشک نشود.
خاک مناسب کاهو: خاک سبک با زهکش خوب
۴. هويج
هويج از جمله گياهان ريشه اي است که استفاده زيادي در انواع غذاها و سالاد دارد. با وجود نور و آب کافي به خوبي رشد مي کند. هويج در دو نوبت بهاره و پاييزه کشت مي شود. بذر هويج را در عمق نيم سانتيمتري خاک بکاريد. بذر هويج در دماي ۱۲ تا ۲۴ درجه جوانه مي زند و يک تا سه هفته زمان مي برد. براي برداشت هويج به قطر ريشه در محل طوقه ها توجه کنيد و زماني که حدود ۵/۲ تا ۵/۳ سانتي ميرسد برداشت کنيد.
خاک مناسب هويج: خاک لوم شني و فاقد کلوخ يا سنگ
۵. گوجه فرنگي
بذر گوجه فرنگي را مي توانيد در روزهاي زمستان نشا کنيد و بعد از پايان دوره سرما در زمين اصلي بکاريد. همچنين کاشت بذر گوجه فرنگي مستقيما در گلدان امکانپذير است. گوجه براي رشد خوب به آفتاب کامل نياز دارد. ماهي يکبار از کودماي کامل و مايع براي گياه استفاده کنيد، ولي کود نبايد نيتروژن بالايي داشته باشد. آبياري زياد براي رشد گوجه فرنگي مناسب نيست.
خاک مناسب گوجه فرنگي: خاک داراي زهکشي خوب و غني
۶. تربچه
بذر تربچه را از اوايل بهار تا اوايل پاييز مي توان کاشت. بذرها بايد در عمق يک تا نيم سانتيمتري خاک کاشته شوند. پس از حدود يک هفته جوانه زني بذر شروع مي شود. بهتر است قبل از کاشت، بذر تربچه را در آب بخيسانيد. پس از کاشت بذر رطوبت خاک حفظ شود. براي رشد بهتر تربچه بايد روزي ۶ ساعت در معرض نور خورشيد باشد. تربچه رشد سريعي دارد و در کمتر از يک ماه آماده برداشت مي شوند.
خاک مناسب تربچه: ترکيب خاکبرگ، خاک باغچه، کوکوپيت، پيت ماوس
۷. کلم
بذر کلم را مانند گوجه فرنگي مي توان در روزهاي زمستان نشا کرد و در بهار به زمين اصلي منتقل کنيد؛ و يا بذر را در روزهاي بهار مستقيما در زمين اصلي بکاريد. قبل از کاشت کلم، زمين را از علفهاي هرز پاک کنيد. جوانه زني کلم بين ۵ تا ۱۴ روز زمان مي برد.
خاک مناسب کلم: خاک غني، مرطوب و داراي زهکش خوب
۸. خيار
خيار از جمله گياهاني است که هنگام برداشت سمپاشي مي شوند در نتيجه ارگانيک و سالم بودن آن مهم است. پس اگر مي خواهيد خيارهاي سالم مصرف کنيد خودتان دست به کار شويد. بذر خيار را بايد از اواخر فروردين تا اواخر ارديبهشت بکاريد، زيرا خطر سرماي بهاره در اين ماه وجود ندارد.
خاک مناسب: خاک لومي حاصلخيز با زهکش خوب
تنها ابزارهاي کاشت سبزي در آپارتمان:
بذر خاک استاندارد گلدان مناسب دستکش آبپاش کوچک بيلچه الک خاک مناسب براي کاشت سبزي
در هر زمان و هر فصلي ميتوان در آپارتمان بذر انوع سبزي مانند تره، شاهي، شنبليله، ريحان، جعفري، گوجه فرنگي، فلفل رنگي، حتي کدو و بادمجان را در بسترهاي خاکي يا غيرخاکي بکاريد. مثلا براي کاشت سبزيجات ميتوان از پرليت که يک بستر غيرخاکي است، استفاده کرد، اما رشد رشد سبزيجات در آن به کود مخصوصي نياز دارد که قابل دسترس در بازار نيست.
براي انتخاب خاک مناسب از فروشندگان محصولات کشاورزي کمک بگيريد تا به تدريج بتوانيد قدرت تشخيص و انتخاب خاک مناسب را به دست آوريد. خاک باغچه مخلوط با خاکبرگ بهترين خاک براي کاشت سبزي خوردن است.
براي کاشت سبزي شما ميتوانيد با توجه به نوع سبزي از نشاء و يا بذر آن سبزي استفاده کنيد، براي کاشت برخي از سبزيجات فقط بايد بذرشان روي خاک پاشيده شود، اما برخي نياز به نشاء دارند که ميتوانيد نشاء آماده آنها را بخريد. براي حريد بذر دقت کنيد که بذر توليد همان سال را از گلخانههاي گل و گياه بخريد. در مورد نشاء هم نشاهايي راخريداري کنيد که ضخيم بوده و داراي قامتي راست هستند و برگ زرد و يا سوراخي ندارند.
مراحل کاشت سبزي خوردن
۱. پس از تهيه گلدان بزرگ براي کاشت سبزي، خاک مناسبي را انتخاب و الک کنيد و گلدان را پر کنيد تا خاک گلدان به ارتفاع حداقل ۱۵ سانتي متر خاک بريزيد و سطح آن را مرطوب کنيد.
۲. در هر گلدان ۱۰ عدد بذر سبزي مثل بذر ريحان، شاهي، نعنا، تربچه و جعفري ميکاريم، اما روز قبل از کاشت بذرها را درون آب ولرم ۸ ساعت تا سه روز خيس ميدهيم سپس براي کاشت بذرها آنها را از آب خارج نموده و براي گرفتن نمشان روي يک پارچه يا روزنامه قديمي قرار ميدهيم.
۳. قبل از هر چيز خاک را با بيلچه يا هر چيزي که در دست داريد زير و رو کنيد. بهتراست که خاک کمي نم داشته باشد، ولي خيس نباشد که کار را برايتان سخت کند.
۴. سپس بذرها را در سطح رويي خاک ميکاريم.
۵. روي دانهها يک لايه نازک از خاک يعني دو برابر اندازه خودشان خاک ميريزيم و در صورتي که بيشتر از اندازه خاک بريزيد بذرها خفه ميشوند و نميتوانند رشد کنند.
۶. در ابتداي رشد براي آبياري، يک روزنامه يا گوني روي گلدان پهن کنيد، طوري که روي سطح خاک را بگيرد بعد با آبپاش شروع به آبياري کنيد تا زمانيکه بذرها جوانه بزنند. براي رشد دو تا سه ميلي متري سبزيها بهتر است گلدان آماده شده را دور از نور و در جاي تاريک نگهداريد تا روزنامه آرام آرام بالا بيايد.
۷. سپس روزنامه را بر داشته و به صورت مستقيم به گياه آب ميدهيم و گلدان را در معرض نور ميگذاريم. سبزيها با نور بيشتر بهتر رشد ميکنند، اما اگر نور آپارتمان ما کافي نبود از لامپهاي فلورسنت استفاده ميکنيم.
۸. هر وقت که خاک گلدان خشک شد دوباره با آبپاش آب بدهيد، اما دقت کنيد وقتي خاک خيس باشد اگر دوباره آب بدهيد ريشه جوانهها نميتوانند اکسيژن لازم را گرفته و از بين ميروند.
۹. دو هفته بعد کود دهي را آغاز ميکنيم و براي اينکار از کود طبيعي استفاده ميکنيم. در صورت در دسترس نبودن کود طبيعي، کودهاي شيميايي استاندارد را تهيه و با توجه به نوشتههاي روي بسته دوز مورد نيازاز اين کود را به گياه ميدهيم.
۱۰. در صورتي که شما در کاشت سبزيجات خطايي نداشته باشيد بعد از گذشت حدود دو هفته سبزيها آماده خوردن ميشوند.
۱۱. پس از رشد جوانهها و پس از اينکه ۸ تا برگ دادن دو تا برگ تازه گياهاني مانند ريحان و جعفري و گشنيز و... را که در سر ساقه قرار دارد را بکنيد تا از پائين، ساقه فرعي شروع به رشد کند و محصول چندين برابر شود.