جذاب ترین ها

نفقه فرزند چیست و پرداخت آن بر عهده کیست؟

بيتوته

بروزرسانی 1400/02/13 - 22:20

نفقه فرزند چیست و پرداخت آن بر عهده کیست؟

بيتوته/ نفقه به زبان ساده در حالت کلي چه در معناي لغوي و چه در معناي قانوني به معناي پرداخت هزينه هاي زندگي است. حال اين هزينه ها مي تواند از مسکن شروع شده و به پوشاک ، هزينه تحصيل ، غذا و از اين قبيل موارد ختم شود. در اين مقاله قصد داريم انواع نفقه به خصوص نفقه فرزند را به صورت کامل به شما معرفي کنيم.
انواع نفقه
در مجموع 2 نوع نفقه وجود دارد. اول نفقه زوجه است که در ان، هنگامي که مرد ازدواج مي کند بايد تمامي هزينه هاي متعارف همسر خود را بپردازد. دوم نفقه اقارب است يعني هزينه هايي که مخصوص خويشاوندان است. نفقه فرزند نيز يک جزء از نفقه اقارب است که در وحله اول بر عهده پدر مي باشد.
نفقه فرزند شامل چيست و پرداخت ان چگونه انجام مي شود؟
نفقه فرزند شامل تمامي هزينه هاي متعارفي است که فرزند براي ادامه زندگي به ان احتياج دارد. به عنوان مثال غذا ، مسکن ، پوشاک ، تحصيل ، درمان و.. مي باشد که در صورتي که پدر يا پدرجد استطاعت مالي لازم را نداشته باشد ، پرداخت ان الزامي نيست اما در صورتي که توانايي پرداخت ان را داشته باشد مي بايست اين کار را انجام دهد و در صورتي که انجام ندهد ، امکان شکايت از او وجود دارد.
در صورتي که پدر يا پدر جد استطاعت مالي براي پرداخت نفقه فرزند نداشته باشند ، واجب نيست

پرداخت در وحله اول توسط پدر
بر اساس ماده 1168 قانون مدني ، حضانت يا نگهداري فرزند به عهده والدين بوده اما بر اساس 1199 همين قانون نفقه فرزند بر عهده پدر مي باشد و در صورتي که فرزند پدر نداشته باشد ، و يا پدر توانايي پرداخت نفقه را نداشته باشد ، اين وظيفه بر عهده اجداد پدري است.
اما در صورتي که اجداد پدري هم در قيد حيات نباشد ، يا قادر به پرداخت نباشند ، اين وظيفه بر عهده مادر منتقل مي شود و اگر مادر نيز توانايي پرداخت را نداشت يا در قيد حيات نبود اين مورد بر عهده اجداد مادري خواهد بود و به همين صورت ادامه خواهد يافت.

در صورتي که پدر و مادر جدا شده باشند باز هم پدر موظف به اين نفقه است؟
در هر صورت پرداخت نفقه فرزند ابتدا بر عهده پدر مي باشد حتي اگر فرزند تحت حضانت مادر باشد هم پدر موظف به پرداخت هزينه نفقه به صورت ماهانه است.
حتي در صورتي که حضانت فرزند بر عهده مادر باشد ، پرداخت نفقه براي پدر واجب است

نفقه بايد تا چه زماني پرداخت شود؟
طبق ماده 48 قانون حمايت از خانواده: فرزندان دختر يا اناث تا زماني که شغل ندارند و يا در صورتي که شغل ان ها کفاف خرج ان ها را نمي دهد همچنين مجرد هستند مستلزم دريافت نفقه هستند.
و در فرزندان ذکور يا پسر ، تا سن 20 سالگي در صورتي که از کار افتاده باشند يا معلول باشند ، همچنين در صورتي که در حال تحصيل باشند ، مستحق دريافت نفقه مي باشند.
در حالت کلي سن فرزند شرط قطع نفقه نيست بلکه در صورتي که فرزند شاغل باشد ، متاهل باشد، تحصيل نکند و سلامت روحي و جسماني داشته باشد ، مشمول نفقه نخواهد شد. همچنين لازم به ذکر است ، فرزند شاغل بايد توانايي هزينه هاي متعارف خود را داشته باشد تا نفقه قطع شود.
علاوه بر اين موارد ، اگر دختري ازدواج کرده باشد و طلاق گرفته باشد و شغلي با درامد کافي نداشته باشد ، مستلزم دريافت نفقه مي باشد.
قانون 1197 قانون مدني ، نفقه براي فرزندان بالغ را اينگونه بيان مي کند : کسي مستحق دريافت نفقه است که ندار باشد و به وسيله اشتغال و و شغلي که دارد نتواند معيشت خود را فراهم کند.
روش هاي دريافت نفقه فرزندان
پرداخت نفقه براي پدر واجب است و در صورت داشتن شرايط و عدم پرداخت ، امکان شکايت وجود دارد

در صورتي که پدر استطاعت مالي داشته باشد ولي از پرداخت نفقه امتناع کند ، فرزند به شرط رشد ، مي تواند از او شکايت کرده و نفقه خود را مطالبه کند.
اگر فرزند دختر کمتر از 9 سال و فرزند پسر کمتر 15 سال سن داشته باشد ، به دليل اينکه به بلوغ نرسيده اند به تنهايي امکان اقامه دعوي را ندارند. در اين حال کسي مي تواند براي ان ها اقامه دعوي براي مطالبه نفقه انجام دهد که قيم فرزند باشد؛ مانند مادر.
براي آن که فرزندان به تنهايي امکان اقامه دعوي براي دريافت نفقه خود را داشته باشند ، مي بايست احکام رشد داشته باشند در غير اين صورت تا پايان 18 سالگي نمي توانند از کسي شکايت کنند.
درحالتي که والدين طلاق گرفته باشند ، نفقه فرزند باز هم از وظايف پدر است. طبق ماده 29 قانون حمايت خانواده ، دادگاه موظف است مقدار نفقه را براي فرزند مشخص کند و براي ان تعيين تکليف کند.

مجازات عدم پرداخت نقه فرزند
بر اساس قانون مدني ، استطاعت مالي شرط پرداخت نفقه است و ماده 642 قانون مجازات اسلامي و علاوه بر اين ماده 53 قانون حمايت خانواده بيان شده است که هرکس که موظف به پرداخت نفقه اقارب است ، استطاعت مالي داشته باشد و از اين کار سر باز زند، مجرم شناخته مي شود و او را از 3 ماه و يک روز ، الي 5 ماه حبس محکوم مي کند.
علاوه بر اين هرکس که پرداخت نفقه بر او واجب باشد و نفقه اشخاص واجب النفقه را پرداخت نکند ، به حبس تعريزي درجه 6 محکوم خواهد شد.

تفاوت نفقه فرزند و نفقه زوجه
در صورتي که مطالبه نفقه تنها از طريق مراجع قضايي انجام شود و مرد با تمکن مالي موظف به پرداخت شود ، نفقه زوجه براي اينده و گذشته (نسبت به زمان اقام دعوي) نفقه را دريافت مي کند.
اما اين حالت براي فرزند اينگونه است که فقط نفقه اينده يعني پس از شکايت از پدر (يا کسي که موظف به پرداخت است) به وي پرداخت مي شود.

آيا هزينه تحصيل هم جزئي از نفقه است؟
هزينه تحصيل تا دبيرستان نفقه فرزند محسوب مي شود
هزينه تحصيل تنها تا زماني که تحصيل ضروري است ، بله نفقه محسوب مي شود و بايد توسط پدر يا پدرجد پرداخت شود. اما در صورتي که فرزند قصد تحصيل در مراتب بيشتر مانند دانشگاه را داشته باشد ، آن گاه پرداخت هزينه جزو نفقه و اجبار نخواهد بود.

آيا مادر شاغل و داراي درامد کافي باز هم نياز به پرداخت نفقه فرزند توسط پدر هست؟
حتي درصورتي که مادر طلاق گرفته و حضانت فرزند را قبول کرده باشد و اين شرايط را نيز داشته باشد ، باز هم پرداخت نفقه فرزند بايد توسط پدر انجام شود.
بنابراين مادران شاغل نيز مي توانند اقام دعوي براي مطالبه نفقه فرزند خود داشته باشند.
نکته اي که بهتر است بدانيد اين است که ميزان نفقه فرزند هنگامي که والدين طلاق گرفته اند بر اساس نظر کارشناس قضايي تعيين مي شود و در صورتي که سطح زندگي مادر بالا باشد ، ميزان نفقه نيز بيشتر خواهد بود و بالعکس.
براي مثال اگر مادر قصد زندگي در شهر هاي پر هزينه را داشته باشد ، پدر موظف است ميزان هزينه لازم براي فرزند خود در ان موقعيت را پرداخت کند. و در صورتي که مادر بخواهد در روستا زندگي کند به خاطر اينکه هزينه ها کمتر مي باشد ، نفقه فرزند نيز کمتر خواهد بود.

خلاصه اي از مطالب
نفقه فرزند يکي از زيرشاخه هاي نفقه اقارب است که پرداخت ان توسط پدر امري ضروري است و سر باز زدن از ان جرم شناخته ميشود. مقدار نفقه پرداختي بايد برابر با هزينه زندگي فرزند باشد ، که اين هزينه ها شامل غذا ، پوشاک ، مسکن ، درمان ، تحصيل و از اين قريب موارد است.