هفت قاتل خلاقیت در کودکان شما

بازي براي کودکان مزاياي ديگري از قبيل يادگيري مهارت‌هاي حرکتي، نحوه حل تعارضات و همچنين بروز خلاقيت و تخيلات را به همراه دارد، اما گاهي اوقات دخالت غيرضروري والدين در هنگام بازي کردن کودکان و همچنين برخي اشتباهات ديگر از جانب والدين باعث مي‌شود تا استعداد و خلاقيت در کودکان کور شود. تبيان در ادامه به هفت مورد رفتاري که باعث نابودي خلاقيت در کودکان مي‌شود، اشاره کرده است، با ما همراه باشيد:

هشدار و تذکرات بيش‌ازاندازه

برخي والدين هنگام بازي فرزندشان ترس‌هايي دارند که بايد آن‌ها را کنار بگذارند، زيرا اين ترس‌ها درواقع مي‌تواند مانع از اين شود که کودک چيز‌هاي جديدي را امتحان کند. فرض کنيد کودک در حال نقاشي کشيدن است و مادر يا پدر مدام به او تذکر مي‌دهد «مواظب باش، مداد رو نکني توي چشمت». درحالي‌که به‌جاي اين هشدارها، والدين مي‌توانند با مراقبت از کودک او را تشويق به کشيدن نقاشي و ايده‌پردازي کنند.

تشويق کردن کودک در هنگام بازي باعث افزايش اعتمادبه‌نفس، خلاقيت و استعداد او مي‌شود. سعي کنيد از نگراني در مورد هر کار کوچکي که کودکان انجام مي‌دهند، خودداري کنيد. البته رعايت موارد ايمني امري حياتي است و اين نشان مي‌دهد که شما نگران سلامتي فرزند خود هستيد، اما اين نگراني‌ها بايد تعادل داشته باشد. در غير اين صورت، اگرچه کودکتان را ازلحاظ سلامت جسمي مصون نگه مي‌داريد، اما ممکن است با نگراني‌هاي بيش‌ازاندازه جلوي پيشرفت و استعداد او را گرفته و ازنظر روحي به او ضربه بزنيد.

پاداش دادن بيش‌ازحد

تحقيقات علمي نشان داده است که پاداش مانع خلاقيت و کنجکاوي در کودکان مي‌شود. با دادن پاداش براي يک رفتار يا انجام کاري، کودک سعي مي‌کند کار مدنظر والدين را انجام دهد تا تنها پاداش را بگيرد. درواقع، جوايز و پاداش‌ها لذت ذاتي فعاليت‌هاي خلاقانه را از بين مي‌برند.

تشويق به رقابت‌جويي

قرار دادن بچه‌ها در يک موقعيت بردوباخت، باعث عدم پيشرفت و از بين رفتن خلاقيت و استعداد در کودکان مي‌شود. رقابت سخت است و همواره دو رو دارد؛ يک رو موفقيت است و يک روي ديگر باخت. در اين ميان يکي مي‌برد و يکي مي‌بازد. کودکي که مي‌خواست برنده باشد با باخت روبرو مي‌شود که اين امر باعث مي‌شود کودک باور به توانمندي و انگيزه‌اش براي ادامه کار را از دست بدهد و ديگر به دنبال موفقيت‌هاي رضايت‌بخش نباشد. از طرف ديگر، تشويق به رقابت‌جويي در کودک باعث استرس، اضطراب و پرخاشگري مي‌شود.

انتظارات زياد

اصرار والدين براي بهتر شدن، ممتاز شدن و... هميشه نتيجه دلخواه آن‌ها را برآورده نمي‌کند. انتظارات زياد معمولاً کودکان را تحت‌فشار قرار مي‌دهد تا طبق دستورالعمل‌هاي دقيقاً تعيين‌شده عمل کنند و خلاقيت، اکتشاف و نوآوري از خود بروز ندهند.

همچنين هنگامي‌که انتظارات والدين از کودک با علايق، استعداد‌ها و گرايش‌هاي آن‌ها مطابقت نداشته باشد، توقعات مي‌تواند ضربه‌اي جبران‌ناپذير به رشد و استعداد کودک وارد کند. القاي «تو بايد بهترين باشي» به هر شکل و با هر رفتاري، کودک را وادار مي‌کند تا برخلاف ميل باطني براي رسيدن به اين خواسته تلاش کند.

اين مسئله باعث مي‌شود تا هميشه يک اضطرابي همراه کودک باشد که انتظاراتي فراتر از توانايي‌هاي او وجود دارد؛ حال اگر کودک نتواند اين شايستگي را در عمل نشان دهد، دچار ناکامي، درماندگي، استرس و اضطراب مي‌شود که اين امر مانع شادماني، شکوفايي استعداد و خلاقيت در کودک خواهد شد؛ بنابراين انتظار والدين بايد با سن، توانايي، سطح رشد جسمي و فکري کودک متناسب باشد و بايد توجه داشت که اين توانايي‌ها در کودکان با يکديگر مشابه نيست.

بازي با موبايل

بازي يک‌روند خلاقانه قابل‌ملاحظه‌اي است که سلامت عاطفي، تخيل، حل مسئله و تفکر کودک را تقويت مي‌کند. وقتي کودک در بازي سناريو‌هاي مختلفي را اختراع مي‌کند، اعتمادبه‌نفس او افزايش مي‌يابد. اين درحالي‌که است که در بازي‌هاي موبايلي، آنچه کودکان روي صفحه مي‌بينند فقط نمايانگر چيز‌هايي در دنياي واقعي است.

نماد‌هاي صفحه قادر نيستند به‌اندازه تعاملات آن‌ها با افراد و چيز‌هاي دنياي واقعي تجربه کاملي را براي کودکان فراهم کنند. علاوه بر اين، بازي و نحوه انجام آن قبلاً توسط برنامه‌نويس تجويزشده است. کاري که کودکان در بازي‌هاي موبايلي انجام مي‌دهند، بازي کردن طبق قوانين و طراحي شخص ديگري است.

در بازي موبايلي کودک حتي اگر بخواهد هم نمي‌تواند ايده و خلاقيتي از خود نشان دهد؛ درنتيجه استعداد و خلاقيت کودکان هيچ‌گاه بروز پيدا نمي‌کند؛ بنابراين به‌جاي سرگرم کردن کودکان با تبلت و موبايل، تلاش کنيد تا کودکان بتوانند با انجام بازي‌هاي غير موبايلي، تجربيات متنوعي کسب کنند.

خريدن اسباب‌بازي‌هاي متنوع

آنچه والدين بايد بدانند اين است که اسباب‌بازي‌هاي بيش‌ازحد باعث افزايش خلاقيت در کودکان نمي‌شود. به گفته کارشناسان، تعداد زياد اسباب‌بازي حواس کودکان را پرت کرده و تمرکز آن‌ها را کاهش مي‌دهد.

بسياري از مطالعات نشان داده‌اند که بازي با تعداد زيادي اسباب‌بازي مي‌تواند بر سطح تمرکز کودکان تأثير بگذارد و حتي خلاقيت، مهارت‌هاي زندگي، تعاملات اجتماعي، تخيل، سلامت روان و روحيه کار تيمي را مختل کند. به‌عنوان يک قاعده مي‌توانيد چند اسباب‌بازي انتخابي به کودک خود بدهيد که به‌عنوان يک وسيله کمکي براي نياز‌هاي مختلف رشد او عمل کند. آن‌ها مي‌تواند اسباب‌بازي‌هايي مثل پازل، بلوک‌هاي خانه‌سازي، شن‌بازي، نقاشي و... باشند که تخيل، خلاقيت، فعاليت‌هاي بدني، مهارت‌هاي حل مسئله و ... را در کودکان تحريک مي‌کنند.

آموزش نقاشي به شيوه کپي‌برداري

کودکان به‌طورمعمول هنگام نقاشي کشيدن آنچه را در ذهن خوددارند، ترسيم مي‌کنند. پياژه اعتقاد داشت نقاشي کودکان فعاليتي بين بازي و تصوير است که کودک از طريق آن دنياي واقعي را بازنمايي مي‌کند. در حقيقت کودکان آنچه در ذهن خوددارند را پردازش کرده و سپس به شيوه خود ترسيم مي‌کنند.

کتاب‌هايي وجود دارند که کودک بايد يک‌شکل را از روي شکل رنگ‌شده آن رنگ‌آميزي کند يا از روي شکل ديگري، شکل ناقصي را تکميل کند؛ اين‌گونه کتاب‌ها نه‌تن‌ها مفيد نيستند بلکه روح خلاقيت و استعداد هنري را در کودکان از بين مي‌برد؛ بنابراين والدين براي افزايش قواي تخيل در کودک بايد او را راهنمايي کنند و با دادن ايده به کودک، او را به ايده پردازي تشويق کنند.