با هم حلش میکنیم!

جام جم/ فرهنگ جوامع با تحولات روزمره در حال تغيير است و همين باعث شده تا تعاريف و مناسبات خانوادگي هم تغيير کند. براي مثال درحال حاضر کمتر شاهد دورهميهاي خانوادگي به شکل سابق هستيم؛ کمتر اتفاق ميافتد براي انجام کاري، جلسه مشورتي خانوادگي برگزار شود يا مانند قبل، بچهها ملزم به حضور در همه مهمانيها و تفريحات خانوادگي نيستند.
بعضي از اين تغييرات، البته خوبند و بعضي ديگر شايد خيلي مطلوب ما نباشد اما به هر حال شکل سنتي «خانواده» و تعريف آن تغيير زيادي کردهاست. با همه اين تغييرات، خانواده سالم و شاد ويژگيهايي دارد که سراغ بررسي اين ويژگيها رفتهايم.
ما زماني ميتوانيم خوشحال باشيم که اطرافيان و عزيزان ما هم شرايط خوبي داشته باشند. هرچه رابطه نزديکتر باشد، اين حس پررنگتر است.
يکي از ويژگيهاي خانواده سالم و شاد، تلاش همه اعضاي خانواده براي «ارتقاي کيفي و کمي شرايط زندگي» يکديگر است.
اين تلاش را ميتوان در امور آموزشي، شغلي، رواني و... يکديگر ديد. درواقع علاوه بر والدين، خواهر و برادرها نيز در اين امور حضور و فعاليت دارند.
داستانها را مبادله کنيد
معمولا اگر به حرف کسي هم گوش کنيم؛ درحال آمادهکردن پاسخ حرفهاي او هستيم! به همين دليل معمولا حرفهاي هم را بهدرستي نميشنويم. جرو بحث ميکنيم يا نيمهکاره گفتوگو را رها کرده و به اتاقي پناه ميبريم. اما اصل همدلي بر پايه شنيدن حرفها و داستانهاي يکديگر است.
بنابراين لازم است بعد از بازگشت بچهها از مدرسه يا دانشگاه و بازگشت زن و شوهر از محل کار، فرصتي را صرف صحبت و شنيدن ماجراهاي بيرون از منزل کنيم. اين بهمعني دخالت در کار يکديگر نيست بلکه بهمعني همدلي، همراهي و درصورت نياز کمک کردن به يکديگر در حل مسائل است. هرچقدر «شنيدن» و «گفتوگو» درستتر و فعالانهتر باشد، بههمان ميزان نزديکي افراد خانواده به هم بيشتر است.
با هم ببينيد و بشنويد
طبيعي است که سليقه موسيقيايي، فيلم، کتاب و... فرزندان متفاوت از والدين باشد. اما ميشود گاهي به نقطه اشتراکي رسيد و فرصتي را براي با هم بودن پيدا کرد. درواقع تماشاي فيلم همراه هم، گپوگفت درباره کتاب و موسيقي يا حتي انجام بازيهاي گروهي به نزديکتر شدن اعضاي خانواده به هم کمک ميکند. هر چه کودکان کوچکتر باشند، امکان اين دورهميها بيشتر است. اما مهم اين است که در سن نوجواني و جواني نيز اين برنامهها هرازگاهي وجود داشته باشد.
قدم هاي با هم
تفريح از بهترين راهکارهاي نزديک شدن اعضاي خانواده به هم است. همدلي و همراهي اعضاي خانواده در سفر و تفريح هميشه بيشتر است. بنابراين براي پايان هفته، برنامه گروهي تدارک ببينيد. براي اينکه بچهها بهويژه نوجوانان با والدين همراه شود، آنها را جريان برنامه پايان هفته بگذاريد. از آنها نظر بخواهيد و به انتخابهاي آنها براي تفريح و سفر احترام بگذاريد و به پيشنهاد آنها هم توجه کنيد. در مواردي بد نيست دوست صميمي آنها هم همراه شما به تفريح يکروزه بيايد. اين کار هم باعث آشنايي شما با دوست فرزندتان شده و هم اينکه قطعا به فرزند شما بيشتر خوش خواهد گذشت.
جدال لازم است
از اينکه با فرزندتان ـ بهويژه در دوره جواني يا نوجواني ـ دچار تفاوت ديدگاه و حتي گاهي جدال و جر و بحث شويد، نگران نباشيد. اما سعي کنيد به عنوان والدين، مهارت گفتوگو با نوجوانان و جوانان يا حتي بچهها را ياد بگيريد و بتوانيد موضوع پيشآمده و روند بحث را به مسير درست هدايت کنيد. تفاوت ديدگاه طبيعي است، اما مهم نتيجه حاصل از بحث است. با رفتار و گفتار خود به او اطمينان دهيد مسائل را با هم و بدون مقصر جلوهدادن او حل ميکنيد.
آزادي خوب است
بچهها تا زماني که در منزل والدين هستند، بايد احساس آزادي کنند و بتوانند خواستهها و ديدگاههاي خود را مطرح کنند و بايد بتوانند در محدوده منزل، آرامش و آسايش را حس کنند. درغير اين صورت خانه به محل ناامني براي آنها تبديل شده و بهدنبال امنيت و آرامش، بيرون از خانه خواهند گشت. بنابراين در چارچوب قوانين خانواده ـ شايد گاهي لازم است چارچوبها کمي جابهجا شوند ـ به بچهها و بهويژه نوجوانان و جوانان آزادي دهيد.
همراه شما بيايند
لازم است بچهها با خريد، معاشرت، تعمير خودرو و هرچه مربوط به زندگي است، عملا و از نزديک آشنا شوند. بنابراين در زمان خريد، رفتن به تعميرگاه خودرو، معاشرت با دوستان و... بچهها را هم همراه خود ببريد. به اين ترتيب آنها به افرادي جدا از جامعه و به دور از آگاهي تبديل نميشوند. حتي لازم است درباره قيمتها، نحوه خريد، زماني که صرف ميشود و... بدانند. آنها را در انجام امور منزل نيز سهيم کنيد.
ازدواج مهم است اما اصل نيست
يکي از دغدغههاي والدين ـ بهويژه در کشورهاي درحال توسعه يا توسعه نيافته ـ مسأله ازدواج فرزندان بهويژه دختران است بنابراين والدين معمولا با رفتار و گفتار خود باعث رنجش فرزندان ميشوند. اما اصل، نبايد صرفا ازدواج باشد بلکه والدين بايد شرايط را براي تحصيل و سپس يافتن شغل مناسب و درآمد شخصي آنها ـ بهويژه در مورد دختران ـ تسهيل کنند. مشاوران روانشناس معمولا ميگويند افرادي که پس از تحصيل و يافتن شغل مناسب ازدواج ميکنند، ازدواجهاي به مراتب موفقتر و پايدارتري دارند.
نويسنده: مهتاب خسروشاهي