عوامل ایجاد درد تخمدان ها و راههای درمان

بيتوته

بروزرسانی 1400/06/09 - 12:43

عوامل ایجاد درد تخمدان ها و راههای درمان

بيتوته/ احساس درد در ناحيه ي تخمدان امري گسترده در زنان است که در نواحي زير شکم شکل مي گيرد. با وجود طبيعي بودن درد هاي شکمي در چرخه ي قاعدگي، دردهاي مزمن تخمدان نياز به آزمايش و تکميل پروسه ي درمان دارد.
تخمدان چيست؟
تخمدان ها دو غده ي اصلي جنسي در بانوان هستند که در دو طرف بالاي رحم مقابل ديواره ي لگن قرار دارند.
غده هاي تخمدان موظف به آزادسازي تخمک هاي بارداري، حفاظت از تخمک هاي ذخيره اي و ترشح هورمون مي باشند. هر تخمدان، به وسيله ي لوله اي به نام فالوپ به رحم متصل است. لذا در چرخه ي قاعدگي و تخمک گذاري، نوعي کانال انتقال دهنده ي تخمدان به رحم محسوب مي شود و در رده ي اعضاي اوليه ي توليد مثل در بانوان قرار دارد.
علاوه بر اين، تخمدان ها منبع اصلي هورمون هاي پروژسترون و استروژن هستند. اختلال در روند کارايي تخمدان ها زمينه ي بروز درد هاي مزمن را ايجاد مي کند.
در روند تخمک گذاري ممکن است فرد درد تخمدان يا درد در ناحيه ي لگن داشته باشد

عوامل دخيل در بروز درد تخمدان
تخمک گذاري و درد تخمدان ها
واژه ي "Mittelschmerz" به درد ناشي از تخمک گذاري اشاره دارد که برگرفته از دو واژه ي آلماني درد و ميانه است.
در اواسط چرخه ي قاعدگي يعني حدودا روز چهاردهم روند توليد و آزاد سازي تخمک هاي مورد نياز لقاح، از تخمدان ها آغاز مي شود. برخي از افراد در طول روند تخمک گذاري، در ناحيه ي لگن احساس درد مي کنند.
به طور کلي مکانيزم بدن زنان با يکديگر در تمايز است. عده اي در طول روند تخمک گذاري، در ناحيه ي لگن احساس درد هاي خفيف يا حتي شديد مي کنند. در مقابل عده اي ديگر علاوه بر درد، دچار حالت تهوع، ترشحات واژن و خونريزي مي شوند.
در طول چرخه ي طبيعي قاعدگي به موجب انقباض عضلات رحم ناشي از آزاد سازي مواد هورموني و پروستاگلاندين، احساس درد در ناحيه ي شکم و لگن بروز پيدا مي کند. اين درد گرفتگي ديسمنوره نام دارد و امري طبيعي تلقي مي شود.
يکي از دلايل درد تخمدان کيست تخمدان است

کيست تخمدان و درد تخمدان ها
کيست تخمدان توده اي خوش خيم است که از عدم تکميل روند تخمک گذاري در رحم ايجاد مي شود. در صورتي که کيسه ي زرد رنگ تخمک، پس از تخمک گذاري در داخل رحم حل نگردد، کيست هاي جسم زرد رشد پيدا مي کنند.
در حقيقت کيست هاي تخمدان کيسه هاي پر مايعي هستند که در سطح تخمدان ها شکل مي گيرند. لازم به ذکر است که اين قبيل کيست ها چرخه ي قاعدگي را مختل مي سازند و عامل برخي دردهاي مزمن و خونريزي زنان به شمار مي آيند.
نشانه هاي کيست تخمدان شامل احساس درد در طول قاعدگي و در راستاي رابطه ي جنسي، درد در ناحيه ي لگن، کمر، ران و پري شکم مي باشد.
علاوه بر موارد مذکور، نشانه هاي ثانويه ي کيست تخمدان نظير حساسيت پستان، حالت تهوع، استفراغ، تحميل فشار بر مثانه و تکرر ادرار مي باشد.
کيست هاي تخمدان بر اساس سايز و اندازه ي آن ها در دو دسته ي کوچک و بزرگ قرار مي گيرند. اکثر کيست هاي کوچک بدون دخالت انساني بهبود مي يابند. اما بعضي از کيست هاي تخمدان پتانسيل رشد دارند و پس از مدتي پاره يا ترکيده مي شوند. از سري کيست هاي تخمداني رايج مي توان به کيست تخمدان تابعي، پلي کيستيک، درموئيد و آندومتريوم اشاره کرد.
در ادامه ي مطلب نشانه هاي ترکيدن کيست و سرطان تخمدان را بيان مي کنيم:
• تنفس هاي سريع و بي وقفه
• پوست و تعريق سرد
• درد هاي شديد شکمي
• استفراغ
• تب
• نفخ
• بي اشتهايي
توجه داشته باشيد که در صورت احتمال به پارگي کيست تخمدان، در اسرع وقت به متخصص زنان مراجعه کنيد.
آندومتريوز اختلالي است که باعث درد تخمدان مي شود

آندومتريوز از عوامل درد تخمدان ها
آندومتريوز اختلالي است که در طي آن بافت هاي داخل رحم، در قسمت خارجي رحم نظير لوله هاي رحم، مثانه و تخمدان رشد و نمو پيدا مي کنند.
بافت پوششي رحم آندومتر نام دارد. اين بافت، در هر 30 روز در راستاي چرخه ي قاعدگي تخريب مي گردد و در واکنش به ترشحات هورموني بدن، مجدد رشد مي کند.
در واقع، ديواره ي رحم ماهيانه براي تغذيه ي جنين لايه سازي مي کند. در مواقعي که لقاح شکل نمي گيرد، لايه ي آندومتر از رحم جدا مي شود و به شکل خونريزي از بدن خارج مي گردد.
در مواردي، لايه ي آندومتر در قسمت هاي ديگر رحم رشد مي کند. به موجب عدم تخريب و تخليه ي آندومتر، بافتي التيامي شکل مي گيرد و دردهايي مزمن را براي فرد به ارمغان مي آورد.
شدت درد ناشي از اختلال آندومتريوز متغير است و به ناحيه ي درگيري بستگي دارد. اين عارضه، عامل اصلي کيست هاي تخمداني، ناباروري، مقاربت دردناک، چسبندگي رحم و اختلال در چرخه ي قاعدگي به شمار مي آيد.

بارداري در خارج از رحم و درد تخمدان ها
بارداري خارج از رحم، شرايطي است که تخمک بارور شده در يکي از لوله هاي متصل به رحم سکني مي گزيند. اين نوع حاملگي بسيار دردناک و خطر آفرين است. بدين جهت به درمان ضروري نياز دارد.
بارداري در خارج از رحم موجب بروز درد تخمدان مي شود

اختلال PID و درد تخمدان ها
اختلال PID، نوعي بيماري ملتهب لگن است که ناشي از عفونت هاي اندام تناسلي زنان نظير رحم، لگن و قسمت هاي تحتاني شکم مي باشد.
عفونت PID به دو صورت شکل مي گيرد. در مواردي به موجب عدم رعايت نظافت فردي بروز پيدا مي کند و در مواردي نيز به موجب آميزش غير اصولي جنسي منتقل مي شود. عواملي نظير روابط جنسي چند گانه، رابطه ي جنسي زير 25 سال و بدون بهره گيري از کاندوم به طور مستقيم در شکل گيري عفونت التهابي لگن نقش دارند.
بيماري التهاب لگن، به وسيله ي سونوگرافي و لاپاراسکوپي قابل تشخيص مي باشد. در راستاي پروسه ي درمان اين عارضه، عوامل ضد ميکروبي و آنتي بيوتيک هاي متعددي به فرد تزريق مي شود.
توجه داشته باشيد که در صورت عدم درمان، عفونت PID به ساير اندام هاي بدن به خصوص خون جريان مي يابد و فرد را در سياه گودال مرگ مي کشاند.

پيچ خوردگي و تورشن تخمدان
تخمدان ها به وسيله ي بندهايي نازک با اندام هاي شکمي در ارتباط هستند. در اين بندهاي نازک، عصب هاي مغذي تخمدان و رگ هاي خوني وجود دارند.
در شرايطي که تخمدان در حالت غير طبيعي نظير کيست تخمدان قرار داشته باشد، به موجب وزن بالا يکي از لوله هاي رحمي پيچ مي خورد. اين پيچ خوردگي توازن برقراري رگ هاي خوني با تخمدان را بر هم مي زند و به طور بالقوه خونرساني به تخمدان قطع مي گردد.
کمبود جريان خون به ناحيه ي شکمي ايسکمي نام دارد. ايسکمي نوعي مورد اورژانسي پزشکي است که در صورت عدم درمان، ناکارآمدي رحم و تخمدان را به دنبال دارد.
از سري عواملي که به طور مستقيم موجب درد هاي تخمداني مي شود مي توان به سندرم بقاياي تخمدان ، سرطان تخمدان و فيبروئيد رحمي اشاره کرد.

راه هاي تشخيص علت درد تخمدان
تخمدان ها نسبت به ارگان ها و قسمت هاي مختلف بدن در جايگاهي نزديک قرار دارند. در برخي شرايط بيماري هاي نظير آپانديسيت، سنگ کليه، يبوست، عفونت هاي دستگاه ادرار و بارداري موجب بروز دردهايي مشابه دردهاي تخمدان مي گردد.
تشخيص درد تخمدان در ميان سيستم هاي متعدد بدن بسيار سخت مي باشد. بدين جهت نخستين رويه ي تشخيص علل درد تخمدان توسط متخصص زنان، به وسيله ي معاينه ي فيزيکي صورت مي گيرد.
در راستاي معاينه ي فيزيکي متخصص زنان، ناحيه ي پهلو، کمر و شکم بيمار معاينه مي شود. وي همچنين به منظور بررسي حساسيت لگن، از مايع هاي خروجي واژن آزمايشاتي نظير پاپ اسمير را مي گيرد.
در آزمايش پاپ اسمير ميزان سلول هاي غير طبيعي و عفونت هاي موجود در تخمدان و رحم بررسي مي گردد.
يکي از راهکارهايي که متخصص زنان به منظور آگاهي از بارداري خارج از رحمي انجام مي دهد، آزمايش خون(تست بارداري) است.
علاوه بر اين، احتمال دارد پزشک مربوطه براي بررسي خون و عفونت نيز ادرار فرد را مورد وارسي قرار دهد. پزشک براي عفونت PID نشانه هاي التهابي خون نظير ميزان رسوب گلبول هاي قرمز، شمارش کامل خون براي وارسي تعداد سلول هاي سفيد خون و پروتئين واکنش پذير را پيشنهاد دهد.
به موجب علل هاي مختلف پزشکي در خصوص دردهاي تخمدان، انجام آزمايشات تصوير برداري نظير سونوگرافي و توموگرافي کامپيوتري شکم و لگن ضرورت دارد. اين آزمايشات کيست هاي تخمدان و وجود جنين را نمايان مي سازند.
در شرايطي که متخصص زنان، نسبت به اختلال در کارکرد دستگاه گوارش و کليه ي فرد مشکوک باشد، آزمايش سي تي اسکن شکمي را براي بيمار تجويز مي کند.
در مواقع احساس درد در تخمدان اقدام به تشخيص بيماري و درمان آن را جدي بگيريد

درمان درد تخمدان
اختلالات تخمداني سلامت جسماني فرد را به مخاطره مي اندازد. اکثر بيماري هاي مربوط به رحم و لگن در آغاز شکل گيري در وضعيت حاد قرار ندارند. اما در دراز مدت زمينه ي عفونت هاي شديد، مرگ تخمدان، ناباوري و حتي مرگ انسان را به وجود مي آورند.
بدين جهت در شرايطي که از دردهاي مزمن در ناحيه ي تخمدان رنج مي بريد، در اسرع وقت به متخصص زنان و زايمان مراجعه کنيد.

1. تغيير سبک زندگي
يکي از مؤلفه هاي بسيار مهم در راستاي سلامت جسماني زنان، سبک زندگي مناسب است. بهره گيري از آب کافي، انجام فعاليت هاي روزانه ي ورزش و ريلکستيشن ناراحتي هاي مربوط به زنان را به طرز چشمگيري کاهش مي دهد.

2. دارو درماني
متخصص زنان با بررسي منشأ دردهاي تخمدان اقدام به تجويز دارو مي کند. به طور مثال در خصوص بيماري التهاب لگن، به ميزان مناسب، آنتي بيوتيک را در قسمت وريدي تزريق مي کند.

3. جراحي
در مواقع اضطراري، نظير حاملگي خارج از رحم و پيچ خوردگي تخمدان، انجام عمل جراحي ضروري مي باشد.
يکي از روش هاي جراحي، لاپاراسکوپي است. در فرايند لاپاراسکوپي علت نامشخص درد لگن زنان برجسته مي شود.
توجه داشته باشيد که در عمل جراحي سرطان تخمدان، کيست تخمدان، فيبروز رحم و آندومتريوز شديد درمان مي شود.