راهنمای بلوغ: آشنایی با چالش های دوران بلوغ

بيتوته/ دوره ي بلوغ، دوره اي چالش برانگيز است که تغييراتي را در شرايط جسماني و رواني افراد ايجاد مي کند. اين دوره مرحله ي گذر از کودکي به شمار مي رود که يک کودک را به فردي بزرگسال مبدل مي سازد. ما در اين مقاله قصد داريم چالش هاي دوران بلوغ را بيان کنيم و رفتار هاي مناسب والدين را در خصوص گذر آسان از شرايط موجود شرح دهيم. 
دوره ي بلوغ
سن بلوغ شامل دوره ي تغييرات جسمي، فکري، هيجاني و اجتماعي فرد است که در طي آن فرد از دنياي کودکي وارد دنياي بزرگسالي مي گردد. به عبارتي ديگر به مرحله اي تأثير گذار که ابعاد فيزيکي و رواني انسان را تحت شعاع قرار مي دهد و مابين دوره ي کودکي و بزرگسالي قرار دارد، دوره ي بلوغ يا نوجواني مي گويند. 
در واقع در اين دوره مجموعه اي از تغييرات جسماني صورت مي گيرد که نوجوان را از منظر ظاهري و دروني تحت تأثير قرار مي دهد. 
مرحله ي حساس بلوغ، نوعي مرحله ي بحراني در زندگي دختران و پسران نوجوان به شمار مي رود که عبور موفقيت آميز از آن شخصيت بزرگسالي فرد را شکل مي دهد. آمادگي و برخوردار از اطلاعات کافي، آسيب پذيري عاطفي و جسماني نوجوانان به خصوص دختران را کاهش مي دهد. 
سلامت دوران بلوغ دربردارنده ي مراقبت و اصول هاي محافظتي است که سبب ارتقاي سلامت جسماني، رواني و عاطفي مي گردد. کسب سلامت دوران بلوغ از طريق آموزش مسائل و نياز هاي رواني و جسماني، تغذيه ي سالم و رعايت مسائل بهداشتي ميسر است.  
خانواده، بنيان شخصيت نوجوان به شمار مي روند. در واقع نوع رفتار هاي والدين با نوجوان در راستاي شکل گيري شخصيت او تأثير گذار هستند. در اکثر موارد خانواده، نوجوان را به عنوان يک کودک قبول دارند و از تغييرات بلوغي آن ها غافل مي شوند. 

سن بلوغ در سه دسته ي مجزا تقسيم بندي مي شود:
• 10 الي 13 سالگي زير مجموعه ي اوايل نوجواني
• 14 الي 17 سالگي زير مجموعه ي اواسط نوجواني
• 18 الي اوايل 20 سالگي زير مجموعه ي اواخر نوجواني
بحران هويت يکي از چالش هاي دوران بلوغ به شمار مي رود

چالش هاي دوران بلوغ
نوجوان با قدم نهادن در سن بلوغ، در راستاي تکامل شخصيت با چالش هاي متعددي اعم از هويت، نياز هاي جنسيتي، استقلال طلبي و .. روبه رو مي شود که در ادامه ي مطلب آن ها را بيان مي کنيم. 
چالش اول دوران بلوغ ؛ بحران هويت
بحران هويت حاکي از وضعيت سردرگمي و  مردد دارد که فرد به صورت فعالانه در تلاش است تا درباره ي شخصيت خود يک تعريف جامعي ارائه دهد. در واقع بحران هويت يکي از مهمترين چالش هاي نوجواني به شمار مي رود که در تکامل شخصيت فرد نقش اساسي ايفا مي کند. 
در طي بحران هويت سوالاتي نظير هدف من در آينده چيست؟ خانواده ي من چه کساني هستند؟ نقش من در اجتماع چيست؟ کدام مسير براي زندگي بهتر انتخاب مناسبي است؟ و... در ذهن نوجوان تداعي مي شود. 
بهتر است بدانيد که همخواني ارزش هاي خانوادگي با ارزش هاي الحاقي از سوي گروه همسالان و اطرافيان نوجوان در آسان سازي گذر از چالش بحران هويت نقش دارد. 
علاوه بر بحران هويت، شکل گيري تفکر انتزاعي نيز يکي ديگر از چالش هاي دوره ي نوجواني است که در طي آن فرد در تلاش است تا براي پرسش هاي موجود در ذهن پاسخ قانع کننده پيدا کند. در طي اين فرايند عمومي فرد تغيير مي يابد.
علاوه بر اين، نوجوان با ورود به سن بلوغ مناسب تر از گذشته از عقل و هوش استفاده مي کند و با ديد مناسب تري به وارسي مسائل مي پردازد. 
 عدم پذيرش واقعيت يکي از چالش هاي دوران بلوغ است
 
چالش دوم دوران بلوغ ؛ چالش نوجوان با خانواده
انسان با قدم نهادن در دوره ي بلوغ با خيل عظيمي از مسئوليت روبه رو مي شود که در طي آن از وابستگي هاي خردسالي رهايي پيدا مي کند و به سمت استقلال هدايت مي شود. 
نوجوانان در اين برهه ي زماني به تصميم گيري و استقلال اجتماعي علاقه مند مي شوند. آن ها تمايل دارند راه زندگي را خودشان انتخاب نمايند. 
بهترين شيوه ي رفتار با يک نوجوان، سپردن وظايف امور بر عهده ي فرد است. در واقع عدم آگاهي و عدم پذيرش واقعيت هاي دوره ي بلوغ توسط والدين، منجر به کشمکش هايي ميان آن ها با نوجوان مي گردد و اختلاف نظر هايي را شکل مي دهد. 

چالش سوم دوران بلوغ ؛ چالش نوجوان با گروه همسالان
يکي از مشکلات اساسي نوجوان در سن بلوغ، شدت تمايل نوجوان به ارتباط با گروه همسالان است. در واقع نوجواني که با چالش هاي دوره ي بلوغ دست و پنجه نرم مي کند همواره در تلاش است تا رفتار هايي را بروز دهد تا مورد قبول دوستانش باشد. 
به جرأت مي توان گفت مرکز آسيب پذيري نوجوانان در دوره ي بلوغ، گروه همسالان است که يک انتخاب اشتباه در انتخاب دوست سبب بروز رفتار هاي ضد اجتماعي اعم از مصرف و استعمال مواد مخدر، سرقت، رفتار هاي نابهنجار، سو استفاده ي جنسي و ... مي گردد. 
در دوره ي نوجواني به خصوص در سن چهارده سالگي روابط دوستانه به صورت جدي تر تکامل پيدا مي کنند. بدين جهت نظارت بر دوستان و آگاهي از شخصيت و خانواده ي آن ها به شدت حائز اهميت است زيرا به طور مستقيم در شکل گيري شخصيت و اعتماد به نفس نوجوان در سن بزرگسالي نقش دارد. 
 مرکز آسيب پذيري نوجوان، گروه همسالان مي باشد
چالش چهارم دوران بلوغ ؛ استقلال طلبي
رفتار هاي پرخاشگرانه ي نوجوانان از منظر ظاهري حاکي از نوعي سرکشي و مخالفت با والدين دارد. در حالي که بطن قضيه به طور کامل برخلاف رفتارهاي ظاهري است. 
همان طور که بيان کرديم در طي تغييرات جسماني نوجوان، او خواستار به دست آوردن استقلال مي شود. نوجوان در تلاش است تا مسائل شخصي را که در دوره ي کودکي خانواده نقش تعيين کننده اي در انتخاب آن داشتند را به تنهايي بر عهده بگيرد. 
بدين جهت زماني که  استقلال طلبي و تمايل نوجوان در راستاي مستقل سازي شخصيت با پافشاري والدين براي کنترل اعمال نوجوان مواجه مي گردد، نوعي رفتار هاي پرخاشگرانه و جدل هاي  خانوادگي شکل مي گيرد. 
شما به عنوان والدين بهتر است بدانيد که ايجاد محدوديت و وضع مقررات خودسرانه نه تنها در کنترل رفتار هاي نوجوان نقشي ندارد بلکه در اکثر موارد سبب دوري نوجوان از خانواده مي شود. البته اين فواصل عاطفي ميان نوجوان و والدين در دوره ي  بلوغ امري طبيعي است و با گذر زمان، به حد تعادل مي رسد. 
يکي از راه حل هاي مؤثر در خصوص ارضاء حس استقلال طلبي نوجوان، سپردن مسئوليت استقلال مالي است. استقلال مالي نوجوانان حاکي از نوعي اراده و اختيار در رفع نياز هاي شخصي دارد. در واقع بهتر است والدين مقدار معيني پول را به صورت ماهيانه در اختيار نوجوان قرار دهند. با اين رويه  نوجوان  به مرور زمان مسئوليت کارهاي خود را بر عهده مي گيرد و با برنامه ريزي مناسب به استقلال مالي مي رسد. 

چالش پنجم دوران بلوغ ؛ ترس از آينده 
در طي تکامل شخصيتي و تغييرات جسماني فرد به ويژه بلوغ فکري نوجوان نوعي نياز هاي جديد در ذهن او شکل مي گيرند که موجب شکل گيري نوعي ابهام از رويداد هاي آينده  مي شود. 
به عبارتي نوجوان موظف است تا از افراد مجرب و با تجربه کمک بخواهد و يک هدف مشخص را دنبال کند. از جمله مسائلي که براي افراد در سن بلوغ مبهم است شامل نقش اجتماعي، مسئوليت تشکيل خانواده و تحصيلات دانشگاهي مي شود. ترس از آينده يکي از چالش هاي دوران بلوغ است و در بسياري از نوجوانان وجود دارد
 
چالش ششم دوران بلوغ ؛ بروز نيازهاي جنسي
همان طور که بيان کرديم در سن بلوغ، نوعي تغييرات جسماني شکل مي گيرد که با افزايش هورمون ها به تغييرات بيولوژيکي مبدل مي شود. در طي اين فرايند تمايلات فرد به مسائل جنسي شدت پيدا مي کند. او همواره تلاش مي کند تا با فعاليت هاي جنسي به ارضاء نياز ها بپردازد. 
تغييرات جسماني دوره ي بلوغ در دختران و پسران نوجوان با يکديگر تفاوت دارد. دختران در بازه ي زماني بلوغ جسماني به موجب توليد هورمون استروژن اضافه وزن پيدا مي کنند و فرايند قاعدگي را آغاز مي کنند. 
پسران نيز در طي بلوغ جسماني با توليد هورمون تستوسترون به تغييراتي اعم از بم شدن صدا، رشد موهاي زائد در بدن به ويژه صورت، سينه و زير بغل دچار مي شوند.
فعاليت هايي نظير آموزش صحيح مسائل جنسي، آموزش رفتار هاي پرخطر روابط جنسي خارج از چهارچوب، فعاليت هاي ورزشي و پر کردن اوقات فراغت در کاهش تأثيرات مخرب اميال جنسي مؤثر هستند. 

چالش هفتم دوران بلوغ؛ چالش محدوديت رابطه با ديگران
نوجوان در دوره ي بلوغ به حفظ حريم خصوصي حساسيت نشان مي دهد. او از بيان مسائلي که ديگران از درک آن غافل هستند گريزان است. بنابراين نوجوان با عدم گفت و گو با والدين از آن ها فاصله مي گيرد و به پرسش هاي آن ها پاسخي کوتاه مي دهد. 

چالش دوران بلوغ هشتم؛ چالش رفتاري
با تغييرات هورموني انسان در دوره ي نوجواني، بدن با تغييرات جديدي روبه رو مي شود که سبب زودرنجي، بي حوصلگي و عصبانيت در فرد مي شود.
يکي از چالش هاي رفتاري در دوره ي بلوغ، عدم مسئوليت پذيري نوجوان است. در واقع نوجوان از مسئوليت پذيري گريزان است و در هنگام رويارويي با مشکلات به شرايط کودکي غبطه مي خورد.
فرد در کودکي زندگي آرامي  داشته است و با آغاز دوره ي بلوغ آرامش ذهني از او سلب شده است. لذا زماني که سن او کمي افزايش پيدا مي کند و با مشکلات متعددي روبه رو مي شود، ميان دوگانگي کودکي و بزرگسالي قرار مي گيرد. او شکست هاي زندگي را با فکر و خيال رفع مي کند و در مواردي نيز براي عدم مسئوليت پذيري، برخي حقايق را از والدين خود پنهان مي کند. 
علاوه بر اين، واکنش هاي دفاعي نوجوانان نيز يکي از چالش هاي رفتاري دوره ي بلوغ به شمار مي رود. در واقع نوجوان تحمل شنيدن نظرات والدين را ندارد و به موجب مخالفت با آن ها نظرات شان را زير سؤال مي برد. 

نکات رفتاري حائز اهميت والدين در هنگام بروز چالش هاي دوره ي نوجواني
مناسب ترين عملکرد رفتاري در هنگام بروز چالش هاي بلوغ نوجوانان، رعايت حد اعتدال است. رعايت حد اعتدال در اين مبحث حاکي از محدود کردن توجه به عملکرد هاي نوجوان دارد. 
به عبارتي بي توجهي سبب بروز عملکرد هاي غير معقولانه مي گردد. در مقابل توجه بيش از اندازه نيز موجب تلقين باور غلط به رفتار هاي نوجوان است. 
يکي ديگر از رفتارهاي مناسب والدين در دوره ي بلوغ، اختصاص دهي دوران فراغت به نوجوان است. نوجوانان در سنين بلوغ به ابراز عقيده علاقه دارند و در خصوص بيان عقايد شخصي  به گفت و گو مي پردازند. 
اختصاص دادن زمان مناسب براي گفت و گو با نوجوان باعث مي شود تا نوعي شناخت و ارتباط دوستانه ميان والدين و فرزند شکل بگيرد. بدين جهت در صورتي که قصد داريد ارتباط مناسبي با فرزند برقرار کنيد، علاوه بر ايجاد زمينه براي گفت و گو با آن ها، به صحبت هاي آنان نيز گوش دهيد. 
مسلما اختلاف نظرهايي در زمينه هاي مختلف ميان فرزند و والدين وجود دارد. انتقاد و محکوم سازي نوجوان رفتار پر خطري است که موضع دفاعي نوجوان را به دنبال دارد. بنابراين مناسب ترين عملکرد، شناخت و احترام به سليقه هاي طرفين است که به مرور زمان موجب بالا رفتن عزت نفس نوجوان مي گردد. 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar