آداب و رسوم ازدواج در کشور هند

بيتوته/ هند کشوري است با هزاران سنت و آداب و رسوم منحصر بفرد از جمله انواع مراسم سنتي و جشن‌ها و آيين‌ها و اعياد و تعطيلات که داراي تقويم خاص هستند. براساس سال قمري مهمترين اعياد در هند جشن ديوالي است. از ديگر مراسم هنديان جشن روشنايي است که قريب به 8 ميليون هندي لامپ‌هاي کوچک و بزرگي را در اين شب روشن مي‌نمايند. از ديگر مراسم هنديان آيين دويسرا در اولين روز ماه هندي (آشوين) که در آن مردم انواع رنگ‌ها را بر سر و صورت خود و ديگران مي‌پاشند که در اصل با اينکار فصل تابستان را آغاز مي‌نمايند. ازدواج در آيين هندو ازدواج دو خانواده و نه فقط دو فرد. در"سيخ فيت"(sikh faith) در شرق هند برخي ازدواج‌ها از قبل تعيين‌شده و برخي بر اساس عشق و علاقه است. وقتي دو نفر خواهان ازدواج با هم هستند اين بدين‌معنا است که دو خانواده با هم ازدواج مي‌کنند و نه فقط آن دو فرد. عروس نيز طبق سنت قرمز مي‌پوشد (سفيد در فرهنگ هند بيانگر مرگ است) و داماد کت کرم‌ رنگي را که "اتچکين"ناميده مي‌شود همراه با عمامه قرمزرنگي مي‌پوشد. پدر دختر، عروس و داماد را از طريق قراردادن يک گوشه از لباس عروس در دستان داماد به يک ديگر منتقل مي‌کند. داماد چهار مرتبه با کمک برادران عروس و سه عمو‌ها عروس را به دور کتاب مقدس مي‌چرخاند. بعد از اتمام چهارمرتبه چرخش آن دو زن و شوهر محسوب مي‌شوند. کشيش را يا دعاي خيرشان را نثار آن دو مي‌کند و بعد به زوج نصيحت مي‌کنند که چگونه زندگي کنند و چگونه در زندگي جديد مشترکشان عشق بورزند. اين زوج دو بدن با يک روح هستند. در هند سنت‌هاي ازدواج متفاوتي وجود دارد و در نواحي مختلف هند سنت‌هاي متفاوتي وجود دارد و با اين حال در تمام نواحي ازدواج عمل بزرگي در زندگي هر فرد در هر مکان و با هر سنتي مي‌باشد. ازدواج در هند تنها ايجاد ارتباط بين دختر و پسر نيست بلکه ايجاد ارتباط دو خانواده با يکديگر مي‌باشد و معمولاً خانواده‌ها که با هم وصلت مي‌کنند در يک قشر قرار دارند و يکي از شرايط ازدواج جهاز است که خانواده‌ها براي آن بر سر گفتگو مي‌نشينند و از ديگر شرايط ازدواج مشاوره با اخترشناسي است که از طريق آن متوجه شوند اين دختر و پسر در زندگي زناشويي خود توافق دارند و در صورت مثبت بودن روز ازدواج هم به همين منوال تعيين مي‌شود. در ازدواج‌هاي مذهبي هند دعاي خير پدر و مادر و رضايت آنها بسيار مهم است و خانواده دختر است که وعده غذايي شب عروسي را تدارک مي‌بينند و مهمان‌ها را دعوت مي‌کنند. گرچه در مورد اعتقاد به سنت ازدواج و رسومات آن، نظرات گوناگوني در هند وجود دارد، اما نهاد ازدواج در ميان تمامي هندوها و ساير اديان از درجه اهميت واحدي برخوردار است و در همين ارتباط ازدواج در اکثر متون مذهبي هند به مثابه يک فريضه مذهبي آمده است. متون مذهبي «وداها»، «حماسه‏ها»، «يورانا» و همچنين متون مذهبي «بودائيسم» و«جِينيسم» ازدواج را يک فريضه مذهبي قلمداد مي‏کنند. ازدواج که در لغت هندو «ويواه» خوانده مي‏شود، به عنوان يک وظيفه اساسي براي هر «هندو» محسوب مي‏گردد. بر اساس اعتقادات مذهب هندوئيسم، هر انسان بايستي پنج قرباني بزرگ انجام بدهد. انجام اين پنج قرباني تنها زماني ممکن است که فرد ازدواج کرده باشد. بنابراين زن يا مرد تا زماني که ازدواج نکرده باشد نمي‏تواند اين پنج فرض بزرگ را انجام دهد. زندگي مشترکي که زن و مرد تشکيل مي‏دهند در هندوئيسم، «گرهياستا» خوانده مي‏شود و پنج قرباني مذکور تقديم به خالق هستي «براهما» خدايان هندو، اجداد، عناصر و همنوعان مي‏گردد. بنابراين دختر و پسر هر دو، جايگاه خاصي در مذهب هندوئيسم دارند. هندوها براي تولد فرزند پسر، اهميت ويژه‏اي قائل‏اند، زيرا معتقدند که تولد فرزند پسر منجر به رستگاري يا آزادي مي‏شود. بر اساس اعتقادات هندوئيسم، زنان خلق شده‏اند که وظيفه مادري را به عهده بگيرند و مردان آفريده شده‏اند که بتوانند پدر شوند. ازدواج در هندوئيسم از لحاظ نظري يکي از مراسم مذهبي چندگانه مبني بر «اهداي بدن» يا «قرباني بدن» است که زن و مرد هندو بايستي در يک مقطع از زندگي‏شان آن را انجام دهند. بر اساس اعتقادات مذهب هندوئيسم، بايد دختر را به محض رسيدن به سن مناسب براي ازدواج به خانه بخت فرستاد و اگر پدر و يا قيم دختري که به سن ازدواج رسيده، تا سه سال پس از اين مقطع او را به خانه بخت نفرستد، گناه بزرگي مرتکب شده است و در همين حال اگر والدين، دختر را در اين مدت به خانه بخت نفرستند، دختر آزاد است که زوج خود را به دلخواه خود انتخاب کرده و با او ازدواج کند. گرچه سن ازدواج در مناطق شهري هند رو به افزايش است، اما ازدواج کودکان و ازدواج در سنين پايين‏تر هنوز هم در روستاهاي هند مرسوم است. سنين ازدواج در هند از نوزاد 6 ماهه شروع مي‏شود و تا سنين بالا ادامه مي‏يابد. هم‏اکنون در بسياري از مناطق روستايي هند، نوزادان کوچک دختر و پسر را با برگزاري مراسم مذهبي همانند ساير مراسم ازدواج به عقد يکديگر در مي‏آورند و سپس نوزاد دختر به خانه شوهرش يعني منزل پدر پسر خواهد رفت و در حقيقت مابقي عمر را تا رسيدن به بلوغ جسمي و عقلي در آنجا خواهد گذراند. هدف اين نوع ازدواج که بيشتر در ايالتهاي راجستان و مناطق جنوبي هند رواج دارد، وابسته کردن دختر و پسر به زندگي مشترک از ابتداي دوران کودکي است. سن ازدواج در ميان گروهها و مذاهب مختلف در هند متفاوت است و اين کشور پايين‏ترين معدل سني ازدواج را چه در ميان دختران و چه در ميان پسران در جهان دارا است. در ميان طبقات مختلف مذهبي در هند، به ترتيب دختران «طبقه نجس» يا هاريجان، براهمان (طبقات روحاني هندو) کساتريا (طبقات رزمي)، مر و ويشا (طبقات کشاورز) پايين‏ترين سن ازدواج را دارند. قانون اساسي هند در بخش ازدواج هندوها که در سال 1334 به تصويب رسيد، حداقل سن ازدواج براي زنان را 15 سال و براي مردان 18 سال تعيين کرده است، اما عملاً اين قانون در همه جا به اجرا در نمي‏آيد. بهترين و پسنديده‏ترين نوع ازدواج، هديه‌کردن عروس به داماد است. هندوئيسم براي ازدواج بين زوجين شرايطي قايل است. از جمله يک مرد هنگامي مي‏تواند ازدواج نمايد که شرايط دوران تعليم و مطالعه متون مذهبي هندو را پشت سر گذاشته باشد. مطالعه متون مذهبي بايستي طبق دستور انجام گيرد و در دوران مطالعه نيز، متعلم بايستي مسايلي را که هندوئيسم تعيين کرده است رعايت نمايد. متون مذهبي «ودا» متشکل از سه نسخه است و متعلم بايستي حداقل يکي از آنان را مطالعه کند تا بتواند ازدواج کند. متون مذهبي هندو تاکيد دارند که مرد و زن بايستي در دوران قبل از ازدواج از عزت نفس و اتکاء به نفس برخوردار باشند. اين متون همچنين تأکيد مي‏نمايند که مرد و زن نبايستي قبل از ازدواج رابطه جنسي داشته باشند. تا قبل از تصويب «قانون ازدواج هندوها» در سال 1334، از لحاظ اعتقادي، هر هندو مي‏توانست تعداد زيادي زوجه اختيار نمايد. تا اين زمان در طبقه تاجر، طبقه رزمنده و يا افراد ثروتمند و قدرتمند چند زوجه‏اي نيز ديده مي‏شد. اما در ميان طبقات روحاني و رهبران عمدتاً يک‏زوجه‏اي مرسوم بود. خواستگاري قرار گرفتن مرد به عنوان محور و همچنين وجود فشار ناشي از تهيه جهيزيه که ريشه در فقر اقتصادي مردم هند دارد، عملاً موجب شده تا عموماً خانواده‏ها خواستار داشتن پسر باشند. بطوريکه بعضاً تولد اولاد دختر را به عنوان نَحس ياد کرده و مي‏کنند. اين موضوع که بطور مستقيم بر نهاد خانواده نيز اثر گذاشته، موجب شده تا در جامعه هند اصولاً براي مرد ارج بيشتري (در آيين‌هاي مختلف) قايل شوند و به همين خاطر نيز به هنگام ازدواج اصولاً خانواده دختر در تلاش براي پيدا کردن داماد مناسب باشد. در همين راستا لازمه يافتن داماد مناسب و خوب، ارايه شرايط مناسب و خوب بوده و نهايتاً انتخاب داماد با وضعيت طبقه، امکانات مالي و شرايط اجتماعي خانواده دختر رابطه پيدا کرده است. به هر تقدير پيشنهاد ازدواج در هندوها اصولاً از جانب خانواده دختر مطرح مي‏شود و پدر و مادر دختر، پس از انتخاب داماد به منزل او رفته و پيشنهاد را مطرح مي‏کنند. در اين هنگام دختر و پسر هيچ نقشي در رد يا قبول ازدواج نداشته و حتي بعضاَ همديگر را تا قبل از مراسم ازدواج نيز نمي‏بينند. بعد از حضور خانواده دختر در منزل پسر، پدر و مادر داماد به منزل عروس مي‏روند و در اين رابطه مراسم مختلفي وجود دارد. در جنوب هند خانواده داماد پس از قبول عروس همراه با يک دست لباس به منزل دختر رفته و نظر نهايي خود را اعلام مي‏کنند. در شرق هند يعني ايالت پنجاب، خانواده داماد با يک قطعه جواهر (گردنبند يا انگشتر) همراه با لباس و با يک نوع ظرف نقره به منزل عروس مي‏روند که به اين رسم «سگاتي» نيز گفته مي‏شود. در هر حال حضور خانواده پسر در محل خانواده دختر در حقيقت قبول دختر به عنوان عروس است. در اين نشست پيرامون جهيزيه «دوري» و برنامه عروسي گفتگو مي‏شود. در شهر «ساورات» ايالت بيهار در شرق هند، پسرها به قيمت خوبي در يک نمايشگاه به فروش مي‏رسند و خريداران آنها والدين دختران دم بخت هستند. در اين شهر از 600 سال پيش تاکنون پسرها همراه با بزرگان خانواده خود در يک باغ انبه جمع مي‏شوند و خانواده دختران دم بخت، داماد خود را انتخاب مي‏کنند. اين کار به خانواده دختر حق انتخاب را مي‏دهد ولي موضوع پس از توافق طرفين در مورد مبلغي که خانواده دختر بايد بپردازد قطعي مي‏شود. خانواده دختر چند داماد را انتخاب کرده و پس از بحث مفصل در باره پيشينه خانوادگي، سوابق تحصيلي و ساير دارايي‌هاي پسر و بالاخره تعيين ميزان جهيزيه، مسأله ازدواج نهايي مي‏شود. دامادها به قيمت‌هايي از 3 تا 300 هزار روپيه به فروش مي‏رسند که قيمت بر اساس شغل آنان تفاوت مي‏کند. بهاي دامادهاي کارگر روزمزد از 3 تا 5 هزار روپيه، پاسبان 5 تا 8 روپيه، کارمند بانک از 10 تا 16 هزار روپيه و افسر پليس از 16 تا 30 هزار روپيه و يک موتورسيکلت براي داماد است. همچنين دامادهايي که کارمند دولت ايالتي باشند از 16 تا 50 هزار روپيه، معاون رييس‏پليس 30 تا 60 هزار روپيه به اضافه يک خودرو، کارکنان خدمت اداري هند، با اعتبارترين شغل در هند، از 150 تا 300 هزار روپيه به اضافه يک دستگاه اتومبيل براي داماد، يکي براي پدر وي و يکي هم براي فردي که دو خانواده را به هم معرفي کرده به فروش مي‏رسد. بهاي دامادهايي که استاد دانشگاه باشند، از 15 تا 30 هزار دلار، کارگران شاغل در بمبئي، دهلي و ساير شهرهاي بزرگ هند 15 تا 45 هزار دلار و روزنامه‏نگاران در ايالتها از 6 تا 15 هزار و روزنامه‏نگاران در شهرهاي بزرگ 15 هزار دلار به اضافه يک خودرو تعيين شده است. در ايالت بيهار از زماني که دختر در خانواده متولد مي‏شود والدين به جمع‏آوري پول براي ازدواج وي مي‏پردازند و خانواده‏اي که صاحب چند دختر شود خود را بدشانسترين خانواده مي‏داند. به همين دليل کشتن جنين دختر يک پديده عمومي در اين منطقه است. مراسم عروسي در هند مراسم مذهبي، بخش عمده‏اي از نظام ازدواج در هندوستان را تشکيل مي‏دهد. متون مذهبي در رابطه با ازدواج مي‏گويند که عروس به وسيله پدر و يا ولي خود به داماد «سپرده» مي‏شود، بنابراين از داماد دعوت مي‏شود که براي بردن عروس به محل عروسي مراجعت کند. مراسم عروسي با توجه به مذهب، طبقه، فرقه، درآمد و موقعيت اجتماعي افراد، متفاوت است. در مجموع، مراسم مذهبي ازدواج عبارت است از مراسم نامزدي، تعيين يک روز خوش يمن با تعيين ساعت و دقيقه برگزاري جشن عروسي که به آن مراسم استقبال از داماد توسط خانواده عروس گفته مي‏شود، تقديم حلقه گل متقابل توسط عروس و داماد، تحويل عروس به داماد، قرار دادن دست عروس در دست داماد و چرخيدن هر دو با يکديگر هفت مرتبه به دور آتش مقدس که براي همين منظور در محل برگزاري جشن عروسي بر پا شده است. همراه با چرخش عروس و داماد به دور آتش، روحاني هندو که در محل حاضر است، شروع به خواندن اوراد و سرودهاي مذهبي از «ودا»، «گرياسوتورا» و «سازيتيس» مي‏کند و در همين هنگام از روغن مخصوص که در دست دارد، به داخل آتش مي‏ريزد. اما طبقات پايين هندو مجاز نيستند که در هنگام ازدواج از اوراد و «ودا» استفاده کنند. به همين دليل آنها از اوراد «مانترا» که در متون «يورانا» موجود است، استفاده مي‏کنند. اين مراسم بين 3 تا 6 ساعت طول مي‏کشد و عروس و داماد بايد تا 12 ساعت غذا نخورند. مراسم عروسي عموماً در محل‌هاي عمومي با برپايي سالني که از پارچه و چوب به شکل چادرهاي زيباي سرپوشيده‏اي تزيين شده است، برگزار مي‏شود. مراسم عروسي بر مبناي امکانات مالي عروس و طبقه اجتماعي وي متفاوت است و از حداقل يعني با ساده‏ترين امکانات ممکن که کمتر از 1000 روپيه (10000 تومان) شروع مي‏شود. امروزه در هند عنوان «سپتابادي» (چرخيدن هفت مرتبه به دور آتش) که رسم مشترک هندوها است، شامل ازدواجهايي است که احتياج به هيچ‌گونه تشريفات و مراسمي ندارد. بسياري از ازدواج‌ها به وسيله بخشنامه قانوني مربوط به ازدواج سال 1333 دولت انجام مي‏شد. البته قابل توجه است که نشأت گرفتن اين قانون، از کتاب‌هاي هندو و سنت‌هاي قديمي است که با اصلاحاتي از طرف دولت بصورت قانون درآمده است. در حقيقت مي‏توان گفت که قانون ازدواج «برهما سماج» در سال 1251 که در تمام ايالت‌هاي هند به جز جامو و کشمير اجرا مي‏شد، طلايه‏دار تصويب قانون سال 1333 مي‏باشد. علت مهم و اساسي که اين قانون را متمايز ساخته بود، تصريح‌کردن به اصل داشتن يک زن براي مردان بود. با اين وجود حتي پس از گذشت 36 سال از تاريخ تصويب و اجراي اين قانون، به زحمت مي‏توان گفت که قانون يک زن داشتن بطور کامل در جامعه هند پياده مي‏شود. در اين ارتباط زنان هندي رنج زيادي را تحمل مي‏کنند و ترجيح مي‏دهند که در مقابل زن گرفتن مجدد مردان سکوت اختيار کنند و در انظار عمومي در دادگاه حاضر نشوند. آنها خوب مي‏دانند که حتي در حال حاضر عملکرد دادگاهها در برابر خط مشي قانون ازدواج سال 1333 به صورت معکوس، عليه خود زنان مي‏باشد. دادگاهها براي ازدواج دوم مردان دليل و مدرک طلب مي‏کنند. در حالي که اغلب اوقات دليل و مدرکي در دست نيست. در زمان قديم، ازدواج‌ها در جامعه هند به عنوان اجراي يک آيين مذهبي که زن و مرد را پيوند مي‏داد و اين پيوند حتي تا زمان مرگ و بعد از آن نيز تفکيک‌‌ناپذير بود، محسوب مي‏شد. اين موضوع توسط قوانين و حقوقي که براي حمايت از زنان وضع شده و در آن از طلاق به عنوان عاملي در جهت از هم پاشيدگي وحدت بين زن و مرد نامبرده شده از بين رفت. با اين وجود تصريح قانون ازدواج هند و در مورد برابري زن و مرد در موضوع طلاق به عنوان يک اقدام قانوني در جهت برقراري تساوي بين زن و مرد محسوب مي‏شد. جهيزيه (دوري) در هند جهيزيه در ابتدا هدايا و پيشکش‌هايي بود که به دختران در زمان ترک خانه پدري و ورود به‏خانه همسر اهدا مي‏شد ولي متأسفانه امروزه تبديل به امري مزاحم و ناهنجار شده است که بازتاب آن دخترکشي و سقط‏ جنين، خودکشي، سوزاندن عروس و موارد ديگري که باعث هتک حرمت دختران هندي است، مي‏باشد. مسأله جهيزيه در ميان کاست‌هاي مختلف و شهرها و روستاها به صورت يک مشکل اجتماعي جدي مطرح است که قوانين ازدواج پسر و دختر با کاست خود يا بالاتر و پايين‏تر مورد سوءاستفاده واقع شده است اين قوانين انتخاب همسر را محدود مي‏کند؛ مضافاً به اينکه پسر بصورت يک هدف باارزش‏تري نسبت به دختر در اين جوامع تجلي مي‏کند و عامل اصلي در اين ميان جهيزيه است يعني دادن اجناس و کالاهاي مادي و پول نقد و طلا به خانواده پسر در زمان عقد ازدواج و حتي در مناسبت‌هاي مختلف بعد از ازدواج هم ادامه دارد و در بعضي جوامع تا آخر عمر. متأسفانه آمار سقط جنين زنان باردار بعد از سونوگرافي و خودکشي و خودسوزي دختران هندي بسيار بالا است. حتي در شهرهاي بزرگي مانند دهلي به طور متوسط در هر 24 ساعت يک عروس از خودسوزي جان مي‏سپارد، در اکثر اين حوادث ناگوار، عامل اصلي جهيزيه مي‏باشد. در عصري که هند به پيشرفت‌هاي اقتصادي بي‏سابقه ‏اي دست يافته، گزارشات روزافزوني از شکنجه و سوزاندن عروسان هندي به خاطر جهيزيه به دست مي‏رسد. افزايش اين عمل به واسطه ظهور عصر جديدي از مصرف‏گرايي که با سنن قرون وسطايي تداخل پيدا کرده، ابعاد جديدي يافته است. مقامات هندي مي‏گويند: تمام خانواده‏ها صرف‏ نظر از زمينه مذهبي، اجتماعي و اقتصادي‏شان، بطور فزاينده‏اي جهيزيه بيشتري را طلب مي‏کنند تا از فقر بگريزند، ثروتي بيندوزند، تا لوازم مدرني را که هر روز تبليغش را در تلويزيون مي‏بينند، به چنگ بياورند. در جريان شتاب جامعه به سمت مدرنيزه شدن تقاضاي جهيزيه، راهي شده است تا ساليان سال بعد از ازدواج، همچنان پول و کالا از خانواده عروس اخذ شود و اگر خانواده عروس قادر به اين کار نباشد عروس در معرض گرفتاري ضرب و جرح و حتي قتل قرار مي‏گيرد. جهيزيه شايد بزرگترين عامل فشاري باشد که ستم‏کشيدگي زنان در هند و ساير نقاط شبه ‏قاره را تشديد مي‏کند. اين سنت که در آغاز بمنظور کمک به زندگي دختران که وارث خانواده محسوب نمي‏شدند بنا نهاده شد، اينک به عامل ورشکستگي خانواده‏ها و ستم‏‌کشيدگي زنان بدل شده است. از لحظه‏اي که يک دختر به دنيا مي‏آيد، خانواده‏اش مي‏دانند که سالها و حتي نسل‌ها بايد بهاي ازدواج و جهيزيه‏اش را بپردازند. و همين عمل موجب قتل نوزادان دختر و سقط جنين دختر مي‏شود. اگر دختر زنده بماند، خانواده‏اش با اعتقاد به اينکه جز خرج برايشان فايده‏اي ندارد و بايد روزي او را تحويل خانواده شوهر بدهند با او مثل يک سربار رفتار مي‏کنند و نسبت به برادرانش غذاي کمتري به او مي‏دهند و توجهي به سلامتش ندارند. بعد هم خانواده داماد فکر مي‏کنند به خاطر اينکه بار اضافي ورود يک زن به خانواده‏شان را پذيرفته ‏اند، بايد پول کلاني به آنها داده شود. رسم جهيزيه در هند بدين قرار است که خانواده داماد بر اساس موقعيت اجتماعي، وابستگي طبقاتي، و موقعيت اقتصادي و تحصيلي خود از خانواده دختر تقاضاهايي مبني بر دريافت وسايل زندگي مي‏کند. خانواده عروس بايستي در هنگام نامزدي با اين تقاضا موافقت کنند. مقدار جهيزيه قبل از ازدواج بين طرفين توافق مي‏شود. اين جهيزيه شامل طلا، ماشين، وسايل الکترونيکي، وسايل زندگي، فرش، مسکن و پول نقد است و ميزان آن بستگي به وضعيت خانواده عروس از لحاظ طبقه و امکانات مالي دارد. هم‏ اکنون خانواده ‏هاي عروس در مورد يک وسيله نقليه از دوچرخه تا ماشين آخرين مدل خارجي و در مورد مسکن نيز از منازل اجاره‏اي تا منازل ويلايي در اروپا به داماد هديه مي‏کنند و اين دو مسئله بسيار حايز اهميت است. از آنجا که اکثر جامعه هند در فقر به سر مي‏برند، بسياري از دختران جواني که والدين خويش را در موقعيت ناگواري مي‏بينند، به منظور رها کردن والدين خويش از مشکلات اقتصادي يا دست به خودکشي مي‏زنند و يا راهي مراکز فحشاء مي‏شوند. در بسياري از موارد، پس از اينکه زوجين تشکيل خانواده مي‏دهند، خانواده عروس موفق نمي‏شود به خاطر مشکلات اقتصادي، به وعده ‏هاي خود در مورد تهيه جهيزيه عمل کند. در نتيجه خانواده داماد اذيت و آزار عروس را شروع مي‏کند و بدين طريق سعي مي‏کند که خانواده عروس را تحت فشار قرار دهد تا به وعده‏ هاي خود عمل کند. در مورد جهيزيه نيز همانند مراسم عروسي سطح خانواده ميزان جهيزيه را تعيين مي‏کند و تعداد آن از حداقل شروع مي‏شود. در اين مورد نيز، به ذکر نمونه‏اي مي‏پردازيم. حدود هشت سال پيش دختر مهاراجه جيپور در ايالت راجستان واقع در غرب هند ازدواج کرد و پدرش علاوه بر کليه وسايل زندگي، وسيله نقليه، منازل و زمين‌هاي متعدد، 190 کيلو نيز طلا به وي داد. دولت هند بعدها ميزان موجودي طلاي مهاراجه مزبور را 2961 کيلوگرم اعلام داشت! در حقيقت جهيزيه، امروزه بعنوان يک هديه براي ابراز محبت و عشق نيست بلکه حقي است براي خانواده پسر در قبال بزرگ کردن پسر و کسب تحصيلات به اضافه مخارج ازدواج و کالاها و وسايل زندگي. ازدواج و رسوم بعد از آن تشکيل خانواده که اصولاً از ارکان هر جامعه‏اي محسوب مي‏شود. بر مبناي شرايط اجتماعي، اقتصادي، جغرافيايي آن داراي رسوم مختلف است و به ويژه مشکلات ناشي از آن و گذر ايام، عملاً به وجودآورنده رسوم متفاوت مي‏شود. در اين راستا کشور هند به دليل تنوع قوميت با فرهنگ و رسوم رابطه نزديک دارد و پس از تشکيل خانواده داراي رسوم متفاوتي است. رسم ساتي «ساتي» واژه‏اي است سانسکريت که به معناي «همراه» و «رفيق» مي‏آيد. بر اساس اين رسم اگر شوهر زن جواني بميرد، زن جوان بايستي خود را زنده زنده در آتش بياندازد که جنازه شوهرش در آن، در حال سوختن است. اين رسم که ريشه در عقيده هندويي دارد، اشعار مي‏دارد که زن با قرباني کردن خود در هنگام سوختن جنازه شوهرش باعث مي‏شود که شوهرش را از آتش جهنم نجات بدهد. با گذشت زمان اين رسم نه تنها فراگير، بلکه به صورت کمال مطلوب خانم‌ها درآمده است. با درگذشت شوهر، بيوه وي خود را در آتش وي مي‏سوزاند و يا اگر او را دفن مي‏کردند، بيوه وي نيز زنده زنده همراه وي مدفون مي‏شد. هندوها بر اين عقيده‏اند که به مجرد اينکه زني اقدام به «ساتي» نمود تبديل به «الهه ساتي» مي‏شود. سپس در محل خودسوزي وي معبدي به نام «الهه ساتي» ساخته مي‏شود و با قرار دادن مجسمه‏اي از او به عبادت وي مي‏پردازند. رسم چند شوهري گرچه رسم چندشوهري کمتر از چندزوجه‏اي در هندوستان مرسوم است، اما به هر حال در بعضي از نقاط اين کشور مشاهده مي‏شود. اين رسم در ميان طبقات «تودا» و «کوتا» از منطقه «نيلگريز» و طبقه «خاسا» از منطقه «جونان باور» و (اطراف شهر در ادون) و در بعضي ديگر از نقاط شمال هند رواج دارد. رسم چندشوهري به دو گونه مختلف است: الف ـ نوع اول «برادري» خوانده مي‏شود که تمامي شوهرهاي يک زن برادر هستند. در اين نوع از رسم چندشوهري، برادر ارشد نسبت به ديگر برادران از حقوق بيشتري در رابطه با زن برخوردار است. در ميان طبقه «تودا» برادر ارشد با دختر ازدواج مي‏کند، اما ديگر برادران نيز به او دسترسي دارند. فرزنداني که در اين خانواده به دنيا مي‏آيند، متعلق به برادر بزرگ هستند. اين رسم هم ‏اکنون در منطقه و ايالت «هاريانا» رواج دارد. ب ـ در رسم چندشوهري نوع دوم، شوهران يک زن با يکديگر رابطه خويشاوندي ندارند. به اين نوع ازدواج، چند شوهري متفرق، گفته مي‏شود. اين نوع ازدواج در ميان طبقه «نيار» در ايالت «کرالا» مرسوم بوده است. ج- ازدواج مرد با زن‏برادر متوفي خود درصورتيکه داراي فرزند ذکور باشد. در اين نوع ازدواج در صورت مرگ شخصي که داراي فرزند ذکور است، برادر کوچک وي بايستي با بيوه وي ازدواج کند. بر اساس اين رسم برادر بزرگ فرد متوفي، حق ندارد که با بيوه برادر خود ازدواج نمايد. اين رسم در حال حاضر در ميان طبقات «جات» «کجرات» و تعداد زيادي از ديگر طبقات ايالات «اتارپرادش» و طبقه «کاراگوز» در منطقه «ميسور» رواج دارد. ازدواج خواهرانه در اين نوع ازدواج در صورت مرگ زن، شوهر با خواهرزن خود ازدواج مي‏کند. اين ازدواج در بخش‌هايي از ايالت «هاريانا» رواج دارد. تشريفات ازدواج در هند عروسي هندوها مثل تمام آداب و رسوم ديگرشان با تشريفات زيادي همراه است. پانزده مرحله مهم براي برگزاري اين جشن را مي‌توان بيان کرد. مرحله 1: روز خواستگاري را با اجازه بزرگترها تعيين مي‌کنند. در اين مراسم حضور و نظر بزرگترهاي فاميل بسيار مهم است. مرحله 2: با يک منجم مشورت مي‌کنند تا روزو محل مراسم مناسب با طالع زوجين براي برگزاري اين جشن مشخص شود. مرحله 3: تصميم‌گيري راجع به پذيرايي از مهمان‌ها به شيوه سنتي که بايد روي زمين بنشينند يا تهيه ميز و صندلي براي برگزاري مهماني به شيوه مدرن. مرحله 4: تصميم‌گيري راجع به اجراي 15 مرحله از تشريفات مذهبي رايج در خانواده‌هاي سنتي و يا انتخاب و به جاآوردن گزينه‌هايي که براي زوجين معنا و مفهوم ويژه‌اي دارد. مرحله 5: خريد لباس سنتي هندي (ساري) توسط داماد براي تعويض لباس عروس در روز مراسم. اين تعويض لباس از جمله تشريفات مهم به حساب مي‌آيد و به معناي واگذاري مسووليت و سرپرستي عروس از والدين به داماد است. مرحله 6: تهيه تدارکات پذيرايي از جمله غذا، ميوه و ... (خوردن، آشاميدن و صحبت کردن در طول مراسم عروسي هندوها مانعي ندارد) مرحله 7: سفارش حلقه‌هاي گل عروس و داماد که بايد از دست همديگر بگيرند و بر گردن يکديگر بياويزد. مرحله 8: سفارش يک گردن بند طلا که داماد بر گردن عروس مي‌آويزد. مرحله 9 : در اين مرحله عروس و داماد 7 قدم در کنار هم برمي‌دارند که نماد ازدواج فرخنده، آرزوي ثروت، شادي، قدرت و ... است. مرحله 10: درست‌کردن معجوني از ماست و عسل که عروس بايد به داماد تعارف کند. اين معجون سمبل تضمين سلامت جسمي و شيريني آغاز ازدواج براي داماد است. مرحله 11: اهداي غذا و ساير نذورات به خدايان و طلب دعاي خير و برکت. (در آيين هندو يک قدرت مطلق وجود دارد و ساير خدايان تنها صورت‌هاي ديگر آن خدا هستند) مرحله 12: تهيه يک سنگ که عروس به رسم وفاداري و صداقت بر آن مي‌ايستد و داماد حلقه‌اي را در انگشت پاي او قرار مي دهد. مرحله 13: پاشيدن برنج و گل بر سر عروس و داماد بعد از اعلام پيمان ازدواج در جمع. مرحله 14: در اين مرحله داماد با گذاشتن علامتي بر پيشاني عروس به وسيله ي پودر نارنجي يا sedhu به حضار متأهل شدن عروس را اعلام مي‌کند. بعد از آن زوجين بايد پاي والدينشان را لمس کرده و از آن طلب دعاي خير کنند. مرحله 15: برگزاري يک مهماني مفصل براي حضار و مدعوين به صرف انواع غذا و نوشيدني.