دستگاه‌های «لاک خشک کن» سرطان‌زا هستند؟

علی گورانی مدیر برنامه بهداشت، پرتوهای وزارت بهداشت در پاسخ به پرسشی درباره خطرات دستگاه‌های خشک‌کن لاک با اشعه ماورای بنفش در آرایشگاه‌ها گفت: اشعه ماورای بنفش یکی از انواع تشعشعات است که به‌طور طبیعی در محیط وجود دارد و همچنین توسط بشر برای اهداف مختلف تولید می‌شود. قرار گرفتن بیش از حد در معرض این اشعه می‌تواند آسیب‌های جدی به بدن وارد کند. بسته به میزان انرژی تابشی، مدت زمان مواجهه و سطح حفاظت استفاده‌شده، خطرات آن می‌تواند شامل آسیب‌های پوستی و در موارد شدید، سرطان بدخیم پوست یا ملانوما باشد. رعایت اصول ایمنی و استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب می‌تواند از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری کند.

هشدار درباره آسیب‌های ناشی از اشعه ماورای بنفش به پوست

وی درباره آسیب‌های جدی ناشی از اشعه ماورای بنفش (UV) به پوست هشدار داد و مطرح کرد: این اشعه علاوه بر ایجاد مشکلاتی مانند خشکی پوست، تیرگی و برنزه شدن غیرطبیعی، می‌تواند به سرعت روند پیری پوست را تسریع کند.

گورانی اظهار کرد: پروتئین کلاژن، نقش حیاتی در استحکام و جوانی پوست دارد، در اثر تابش ماورای بنفش آسیب می‌بیند. کلاژن مانند میلگردی است که ساختار پوست را محکم نگه می‌دارد. اما اشعه UV باعث شکستن یا خم شدن این پروتئین می‌شود، و در نتیجه پوست نیز دچار افتادگی و پیری زودرس می‌شود. برای پیشگیری از این آسیب‌ها، از محافظ‌های مناسب در برابر اشعه ماورای بنفش استفاده شود و از تماس مستقیم و بیش از حد پوست با نور خورشید اجتناب گردد.

آسیب‌پذیری پوست در برابر اشعه فرابنفش بسته به نوع و شدت آن متفاوت است

این مقام مسئول گفت: نوع و میزان آسیب‌پذیری پوست در برابر اشعه UV به عواملی مانند نوع اشعه، شدت انرژی، مدت زمان تابش و میزان انرژی منتقل شده بستگی دارد. این اشعه سه نوع اصلی دارد: UV-A،UV-Bو UV-C. از این میان، UV-A کمترین انرژی و UV-C بیشترین انرژی را دارد. هرچه انرژی اشعه بیشتر باشد، سرعت و شدت آسیب نیز افزایش می‌یابد. اشعه UV هرچه پرانرژی‌تر باشد، سریع‌تر می‌تواند آسیب ایجاد کند. می‌توان آن را به آتش تشبیه کرد مثلاً اگر یک کبریت باشد، وقتی دست را نزدیکش ببرید، ممکن است دیرتر آسیب بزند و شدت یا عمق آسیب کمتر باشد. اما اگر آتش بزرگ‌تری باشد، دست سریع‌تر می‌سوزد و آسیب عمیق‌تر خواهد بود.

حفاظت از بدن در برابر اشعه‌های مضر

گورانی درباره استفاده از دستگاه‌های خشک کردن لاک در آرایشگاه‌ها مطرح کرد: استفاده از دستگاه‌های UV برای خشک کردن لاک ناخن یا دیگر منابع تولید اشعه می‌تواند به بدن آسیب وارد کند. برای جلوگیری از این آسیب‌ها، چند راهکار وجود دارد. اولین گام این است که تا حد امکان از این دستگاه‌ها استفاده نشود. به عنوان مثال، مانند تلویزیون که منبع تولید اشعه است، بهتر است زمان تماشای آن کاهش یابد یا دستگاه‌های UV برای ناخن فقط در موارد ضروری به کار گرفته شوند. در صورت اجبار به استفاده از دستگاه‌های UV، می‌توان با پوشیدن دستکش‌های مخصوص که فقط ناخن‌ها را در معرض اشعه قرار می‌دهند، از تابش به سایر قسمت‌های دست جلوگیری کرد. همچنین، باید مطمئن شد که دستگاه مورد استفاده استانداردهای لازم را داراست و میزان تابش آن از حد مجاز فراتر نمی‌رود. عامل دیگری که نقش مهمی در کاهش خطرات اشعه دارد، رعایت فاصله است. هر چه فاصله از منبع اشعه بیشتر باشد، میزان تأثیر آن کاهش می‌یابد. به عنوان مثال، در مورد ماکروویو که یکی از وسایل خانگی تولیدکننده اشعه است، بهتر است هنگام روشن بودن دستگاه، فاصله از آن حفظ شود.

وی گفت: که استفاده از ابزارهای اشعه UV (مانند دستگاه‌های خشک‌کننده ناخن) می‌تواند خطراتی از آسیب‌های جزئی تا پیر شدن پوست، سرطان پوست، و حتی آسیب به چشم (مانند سرطان چشم) داشته باشد. این خطرات به دلیل تشعشعات پراکنده ایجاد می‌شوند. به عنوان مثال، همان‌طور که نور چراغ قوه با برخورد به آینه بازتاب پیدا می‌کند، اشعه UV نیز با برخورد به سطوح مختلف منعکس شده و حتی به چشم یا سایر قسمت‌های بدن هرچند با شدت کمتر می‌رسد.تشعشعات UV علاوه بر تابش مستقیم به ناخن، به دلیل پراکندگی و بازتاب، به قسمت‌های دیگر بدن و حتی چشم نیز تابیده می‌شود. بنابراین تصور اینکه فقط دست در معرض این اشعه قرار می‌گیرد، اشتباه است.

افزایش سرطان پوست در ایران به دلیل مواجهه غیر حفاظت‌شده با اشعه ماورای بنفش

گورانی در رابطه با افزایش سرطان پوست در ایران گفت: سرطان پوست به‌عنوان یکی از پنج سرطان شایع در ایران شناسایی شده است و متخصصان از افزایش موارد ابتلاء به این بیماری به دلیل مواجهه غیر حفاظت‌شده با اشعه ماورای بنفش هشدار می‌دهند. علت اصلی این مسئله، اشعه ماورای بنفش نور خورشید است، اما وسایلی که این اشعه را تولید می‌کنند نیز تأثیر بسزایی در تشدید این خطر دارند. از سوی دیگر، کمبود آگاهی عمومی درباره خطرات این اشعه و نبود اقدامات پیشگیرانه مناسب، به گسترش این معضل دامن زده است. پوست افراد در کشور به دلیل قرارگیری مداوم و بدون حفاظت کافی در معرض اشعه ماورای بنفش، آسیب‌های جدی دیده است. آموزش عمومی درباره اصول حفاظت در برابر اشعه ماورای بنفش و رعایت این اصول از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند از گسترش سرطان پوست جلوگیری کند.