مشکلات روانی که با سقط جنین گریبانگیر مادر می‌شود

صادق غریب، مسئول بنیاد ملی خانواده شهرستان بابلسر، در گفت گو با خبرنگار مهر، در خصوص دلایل روی آوردن برخی افراد به سقط جنین اظهار داشت: عوامل متعددی از جمله مشکلات فرهنگی، اقتصادی و عدم آگاهی و مهارت‌های زندگی در این مسئله دخیل هستند. نبود دانش کافی در زمینه مدیریت اقتصادی و مهارت‌های زندگی، از مهم‌ترین دلایلی است که خانواده‌ها در حفظ و رشد جنین دچار مشکل می‌شوند. متأسفانه، عدم آشنایی والدین با مدیریت مالی و مهارت‌های لازم برای زندگی، باعث ایجاد تنش‌های خانوادگی و در نهایت منجر به تصمیم برای سقط جنین می‌شود. از سوی دیگر، مسائل مرتبط با غربالگری‌های پزشکی نیز یکی از دلایل افزایش سقط جنین است. در بسیاری از موارد، تشخیص‌های نادرست پزشکی، خانواده‌ها را به انجام سقط وادار می‌کند، در حالی که نیازی به این کار نبوده است. حتی در مورد فرزند خودم نیز چنین تجربه‌ای داشتم، اما با اعتماد به روند طبیعی، فرزند سالمی متولد شد. کسانی هم بودند که با مراجعه به غربالگری به این نتیجه رسیدند که باید بچه سقط شود در صورتی که اصلاً نیازی به این کار نبوده است.

وی همچنین به برخی از دلایل دیگر اشاره کرد و گفت: والدینی که می‌گویند هنوز آمادگی تربیت فرزند را ندارند یا زمان را مناسب نمی‌دانند، از بهانه‌های واهی برای سقط استفاده می‌کنند. این عوامل در کنار مشکلات اقتصادی و نبود مهارت‌های زندگی، از دلایل عمده این موضوع به شمار می‌آیند. آموزش والدین در زمینه مدیریت زندگی و آگاهی دارای اهمیت است و جزو راهکاری مؤثر برای کاهش موارد سقط جنین است.

کمک به کاهش سقط جنین با شناسایی دلایل و ارائه حمایت‌های فرهنگی و اقتصادی

غریب با اشاره به این که چگونه می‌توانیم به خانم‌هایی که تصمیم به سقط جنین دارند کمک کنیم اظهار کرد: اولین گام این است که علت اصلی گرفتن این تصمیم مشخص شود. ما از طریق شبکه‌های بهداشت، با خانواده‌هایی که در معرض این تصمیم قرار دارند آشنا می‌شویم. به عنوان مثال، وقتی فردی را معرفی می‌کنند، بررسی‌های لازم را آغاز می‌کنیم. در جلسات مشاوره که ممکن است از دو تا ده جلسه طول بکشد، دلایل اصلی تصمیم به سقط جنین را شناسایی می‌کنیم. اگر مشخص شود که دلیل تصمیم به سقط، مسائل فرهنگی است، تلاش می‌کنیم والدین را در این حوزه توانمند کنیم. ما با ارائه مشاوره و کمک در زمینه تربیت فرزند و رفع موانع فرهنگی، آن‌ها را به نگهداری فرزندشان ترغیب می‌کنیم. در بسیاری از موارد، تغییر نگاه والدین نسبت به موضوع، جلوی سقط را می‌گیرد.

وی با تأکید بر اینکه مشکلات اقتصادی نیز یکی از دلایل اصلی تصمیم به سقط است، بیان کرد: زمانی که مشکل مالی و اقتصادی عامل اصلی باشد، مجموعه ما وارد عمل می‌شود. ما والدین را از نظر اقتصادی توانمند می‌کنیم؛ برای آن‌ها شغل ایجاد می‌کنیم، مهارت‌های شغلی را آموزش می‌دهیم، بازار فروش محصولات یا خدماتشان را پیدا می‌کنیم و از این طریق شرایط مالی آن‌ها را بهبود می‌بخشیم. به عنوان مثال، اگر درآمد یک پدر از روزی ۱۰۰ هزار تومان به ۵۰۰ هزار تومان برسد، نگاه او به آینده و نگهداری فرزند کاملاً تغییر می‌کند. در مواردی، ما به طور مستقیم به خانواده‌ها کمک مالی می‌کنیم، اما با این شرط که فرزند سقط نشود و بخشی از درآمد آینده خانواده صرف هزینه‌های بچه شود. این رویکرد باعث می‌شود والدین هم با این کمک‌ها موافقت کنند و هم نسبت به آینده فرزندشان مسئولیت بیشتری بپذیرند.

مسئول بنیاد ملی خانواده شهرستان بابلسر افزود: این اقدامات باعث می‌شود که نه تنها از سقط جنین جلوگیری شود، بلکه شرایط زندگی والدین بهبود یابد. برای مثال، پدری که پیش‌تر بیکار بوده، اکنون نه تنها توانسته مایحتاج خود را تأمین کند، بلکه حتی به همسایگان خود نیز کمک می‌کند. این تغییرات نشان می‌دهد که با ارائه حمایت‌های درست می‌توان خانواده‌ها را از تصمیم به سقط منصرف کرد.

سقط جنین عوارض روانی و جسمی شدیدی برای مادر به همراه دارد

وی در خصوص عوارض و خطرات سقط جنین هشدار داد و به توضیح پیامدهای روانی و جسمی این اقدام پرداخت.

غریب با اشاره به تأثیرات روانی سقط جنین گفت: خطرات مهمی که برای مادر دارد از نظر روانشناختی است و مسئله افسردگی شدیدی که برای مادر به وجود می‌آید. کابوس‌هایی که می‌تواند ببیند، بعد پشیمانی که برای ایشان ایجاد می‌شود یا نشخوار فکری که برای طرف مقابل به وجود می‌آید. همه اینها ضربات بسیار شدید روحی هستند و این شاید در ظاهر مثلاً در یکی دو سه سال بعد خیلی خودشو نشان ندهد، ولی در آینده چرا بیشترین ضربه‌ها را به یک مادر که سقط جنین کرده وارد می‌شود. این سقط حالا چه به صورت کورتاژ باشد و چه به صورت داروهای مختلف، مشکلات افت رحم و مشکل کمری به وجود می‌آورد. من مادری را دارم که الان بعد از چهار سال سقط کردن، هنوز دارد کابوس می‌بیند. می‌گوید که این بچه می‌آید چنگ می‌اندازد روی یقه من و می‌گوید چرا منو کشتید. هنوز این‌جوری داریم. چون بعضی از این‌ها بالاخره نگاه‌های دینی هم دارند و بالاخره جامعه، جامعه اسلامی است و یک نگاه دینی هم در ناخودآگاه ذهنی وجود دارد. به خاطر همین، بعد از سقط یکسری پشیمانی‌ها به وجود می‌آید.

مسئول بنیاد ملی خانواده شهرستان بابلسر ادامه داد: هرچقدر این مادر برایش اهمیت هم نداشته باشد و بگوید برای ما مهم نیست و سقط را انجام دهد، بعد از یک مدت این نشخوار فکری شروع می‌شود و کم‌کم هی کابوس می‌بیند و به مرحله اضطراب می‌رسد. یعنی عملاً سقط اضطراب و استرس مادر را خیلی بالا می‌برد. همین اضطراب و استرس به بچه‌های دیگر سرایت می‌کند، به همسر سرایت می‌کند، تنش تو خانه به وجود می‌آورد. آن جامعه کوچک یا نهاد کوچک خانواده را تحت شعاع قرار می‌دهد و ضربه شدید به این خانواده می‌زند.

مادرانی که بعد از سقط پشیمان می‌شوند

غریب درباره وضعیت افرادی که اقدام به سقط جنین می‌کنند، اظهار داشت: برخی از این افراد پس از سقط دچار پشیمانی شده و تلاش می‌کنند هرچه زودتر این مسئله را جبران کنند. اما برخی دیگر، به دلیل نوع سقط یا مشکلاتی همچون خونریزی و مسائل جسمی دیگر، ممکن است دچار مشکلاتی شوند. این مشکلات جسمی قابل بررسی و قابل حل هستند و به این معنا نیست که دیگر امکان بچه‌دار شدن برای آنها وجود ندارد. این افراد در آینده می‌توانند بچه‌دار شوند، اما احتمال بروز مشکلاتی نیز وجود دارد.

سقط جنین می‌تواند به اعضای مختلف بدن آسیب برساند

وی به عوارض جسمی ناشی از سقط جنین اشاره کرد و گفت: سقط جنین تنها به رحم آسیب نمی‌رساند، بلکه ممکن است به سایر اعضای بدن نیز آسیب وارد کند. این موضوع بستگی به وضعیت جسمی فرد دارد. برخی افراد ممکن است در مدت کوتاهی این فرایند را پشت سر بگذارند، در حالی که برای برخی دیگر ممکن است زمان بیشتری طول بکشد. به عنوان مثال، سقط طبیعی ممکن است برای یک نفر در عرض یک روز انجام شود، اما برای فرد دیگری ممکن است تا ۱۰ روز به طول بینجامد که این مدت طولانی می‌تواند عوارض جدی‌تری را به همراه داشته باشد. در طول این مدت، فشار زیادی به اندام‌هایی مانند کلیه و مثانه وارد می‌شود و سایر اعضای بدن نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. در بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم، مشاهده شده است که برخی افراد پس از سقط جنین دچار مشکلاتی مانند ضعف دست، خشکی مفاصل، کمردرد شدید و حتی افتادگی رحم شده‌اند. به عنوان مثال، خانمی که سقط جنین داشته به ما گزارش داده که دست‌هایش توانایی کافی برای انجام کارهای روزمره را از دست داده و حتی برداشتن استکان نیز برایش دشوار است. این مشکلات تنها بخشی از عوارض گزارش‌شده سقط جنین هستند و نیاز به توجه بیشتری به این موضوع وجود دارد.