مسواک؛ ابزاری ساده در پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد

نتایج تحقیق علمی اخیر که در سایت ارث منتشر شده است، توجه را به بهداشت دهان معطوف کرده و اینکه چگونه بیماری لثه نقش شگفت‌انگیزی در سلامت کبد بازی می‌کند. گروهی از دانشمندان بیمارستان اول دانشگاه «جیلین» (Jilin)، به این موضوع پرداختند که چگونه بیماری لثه، به ویژه پریودنتیت پیشرفته، ممکن است شرایط مزمن کبدی مانند سیروز، بیماری استئاتوز کبدی مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) و بیماری کبدی مرتبط با الکل را بدتر کند.

اگرچه دهان و کبد هم از نظر فاصله و هم از نظر عملکرد بسیار از هم فاصله دارند اما محققان معتقدند، ممکن است بیشتر از آنچه فکر می‌کردیم به هم مرتبط باشند. 

بیماری لثه، به ویژه پریودنتیت، التهاب مزمن است که در اثر عفونت باکتریایی در بافت‌های نگهدارنده دندان ایجاد می‌شود. این بیماری در سراسر جهان بسیار رایج است و با افزایش سن، سیگار کشیدن، مصرف الکل و مراقبت‌های ضعیف از دندان‌ها که همان عوامل خطری هستند که در افراد مبتلا به بیماری کبدی دیده می‌شود، بدتر خواهد شد. 

با وجود این همپوشانی، سلامت دهان و دندان اغلب در این بیماران نادیده گرفته می‌شود و نتایج تحقیق اخیر توضیح داد که چگونه باکتری‌های دهان ممکن است به کبد برسند و بر آن تاثیر بگذارند و یکی از مسیرهای کلیدی، عبور از چیزی است که دانشمندان محور «دهان- روده- کبد» می‌نامند.

باکتری‌های مضر دهان طی کارهای روزمره مانند مسواک زدن، جویدن، بلعیدن وارد جریان خون می‌شوند و هنگامی که در روده قرار می‌گیرند، ممکن است میکروبیوم روده را مختل کنند و باعث عدم تعادل و تضعیف پوشش روده شوند. این مورد به سموم باکتریایی اجازه می‌دهد تا به جریان خون فرار کرده و به کبد برسند و موجب التهاب و زخم شوند.

محققان دریافتند که ورود باکتری‌های پریودنتال مانند «پورفیروموناس ژنژیوالیس» (Porphyromonas gingivalis) به دهان موش‌های مبتلا به بیماری متابولیک می‌تواند شرایط کبدی آنها را بدتر کند. در برخی موارد، باکتری‌ها یا سموم آنها حتی در بافت کبد شناسایی شده‌اند که نشان می‌دهد سفر از دهان به کبد نه تنها ممکن است، بلکه از نظر بیولوژیکی واقعی است.

سیستم ایمنی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. التهاب پریودنتال مولکول‌هایی مانند TNF-alpha و IL-۶ را آزاد می‌کند که مقصر شناخته‌شده بیماری کبد هستند. این بررسی همچنین به سلول‌های موسوم به «Th۱۷» اشاره کرد، نوعی سلول ایمنی که توسط باکتری‌های دهان ایجاد می‌شود و ممکن است به کبد رفته و هر گونه آسیب را بدتر کند. این روند، چرخه معیوب ایجاد می‌کند درنتیجه سلامت دهان و دندان ضعیف به بیماری کبد کمک می‌کند و این امر مدیریت سلامت دهان را سخت‌تر خواهد کرد.

افراد مبتلا به سیروز، اغلب از سلامت دهان و دندان بسیار بدتری نسبت به سایرین برخوردار هستند و مشکلاتی مانند تحلیل استخوان و تحلیل بافت دارند. در واقع، تا ۷۲ درصد از افرادی که منتظر پیوند کبد هستند ممکن است پریودنتیت داشته باشند. نتایج همچنین نشان می‌دهد که بیماری شدید لثه می‌تواند خطر مرگ را در بیماران سیروز افزایش دهد. البته نتایج کارآزمایی بالینی کوچکی نشان داد، درمان بیماری لثه در واقع سطح آنزیم‌های کبدی را در کوتاه‌مدت بهبود می‌بخشد.

متخصصان کبد ممکن است از بیماران در مورد سلامت دهان و دندان سوال نکنند و دندانپزشکان ممکن است ندانند که کبد بیمارانشان در معرض خطر است اما همکاری بهتر بین این دو می‌تواند به معنای تشخیص زودتر و نتایج بهتر برای بیماران باشد. پیام واضح این است؛ بهداشت خوب دندان که شامل مسواک زدن، نخ دندان و معاینات منظم از دندان است، بسیار اهمیت دارد و ممکن است که گامی کوچک اما مهم در حفاظت از سلامت کبد باشد.

اکنون محققان در حال انجام آزمایش‌های خود در مقیاس بزرگ هستند تا درک کنند، آیا درمان بیماری لثه واقعا می‌تواند روند زوال کبد یا حداقل عوارض آن را کاهش دهد یا خیر؟ آنان اظهار کردند که در صورت اثبات این مورد، مسواک می‌تواند به ابزاری قدرتمند در نبردی غیرمنتظره با نارسایی کبد تبدیل شود.

نتایج این تحقیق در مجله eGastroenterology منتشر شده است.