دکتر سلام/ "کرون" بیماری‌ای که روده را ملتهب می‌کند

جام جم/ کوليت اولسراتيو و کرون دو بيماري التهابي روده است. البته شايد نام بيماري کرون را خيلي نشنيده باشيد و با اسمش چندان آشنا نباشيد، اما اين بيماري هم يکي از بيماري‌هاي التهابي روده است که برخي با آن روبه‌رو مي‌شوند. آن‌طور که متخصصان مي‌گويند بيماري کوليت اولسراتيو شايع‌تر از کرون است و افراد بيشتري را درگير مي‌کند، ولي کرون بيماري‌اي است که مي‌تواند کل دستگاه گوارش را گرفتار کند و دهان، مري، معده، روده باريک و کولون را درگير خودش مي‌کند. در حالي که در بيماري کوليت اولسراتيو فقط روده بزرگ يا کولون درگير بيماري مي‌شود و نشانه‌هاي بيماري را نمايان مي‌‌کند. همان‌طور که گفته شد، کوليت اولسراتيو و کرون، بيماري‌هاي التهابي روده است که باعث التهاب و تورم روده مي‌شوند. البته علت اصلي بروز اين مشکل به طور دقيق مشخص نيست و آن‌طور که دکتر ستار جعفري، فوق‌تخصص بيماري‌هاي گوارش و کبد به جام‌جم مي‌گويد: زماني که چنين بيماري‌هايي اتفاق مي‌افتد، با علتي نامعلوم روده ملتهب و بيماري آغاز مي‌شود. وي توضيح مي‌دهد: زماني که فردي دچار التهاب روده مي‌شود، کارکرد روده‌اش دچار اختلال خواهد شد و از نظر ظاهري با نشانه‌هايي مانند تورم، قرمزي، خراش، زخم و تنگي روبه‌رو مي‌شود. زماني که التهاب و تورم پيشرفت مي‌کند و درماني هم صورت نمي‌گيرد، التهاب و ورم به تنگي در روده و حتي گاهي ممکن است به بروز انسداد روده منجر شود. اين فوق‌تخصص بيماري‌هاي گوارش و کبد با اشاره به اين که علت اصلي ايجاد اين بيماري هنوز به طور دقيق مشخص نشده، مي‌گويد: با توجه به نامعلوم بودن علت اصلي بيماري، درمان اين بيماري هم طولاني مدت است و بيمار بايد سال‌ها به درمان ادامه دهد. اين بيماري چه نشانه‌هايي دارد؟ بيماري کرون بيماري‌اي است که موذيانه و مبهم خودش را نشان مي‌دهد و به همين دليل ممکن است افرادي که دچار اين بيماري هستند، سال‌هاي سال و بدون اين که خودشان نسبت به اين موضوع آگاه باشند، با اين بيماري زندگي کنند يا با فکر بيماري‌هاي ديگر، درمان شوند. دکتر جعفري درباره علائم اين بيماري چنين توضيح مي‌دهد: دردهاي مبهم شکمي، کاهش وزن و کاهش اشتها، تب‌هايي با علت نامشخص، سوءتغذيه، اسهالي که براي مدتي ادامه پيدا مي‌کند، دفع خون روشن از مقعد، انسداد روده، دردهاي شديد شکمي و نفخ‌هايي که به هر دارويي جواب نمي‌دهد يا علت مشخصي ندارد، مي‌تواند از نشانه‌هاي اين بيماري باشد. اين فوق‌تخصص بيماري‌هاي گوارش و کبد يادآور مي‌شود: با توجه به اين که کرون کل دستگاه گوارش را گرفتار مي‌کند، ممکن است علائم در قسمت‌هاي مختلف بدن نمايان شود. به عنوان نمونه ممکن است بيماري خودش را با آفت‌هاي دهاني نشان دهد که با روش‌هاي معمول درمان نمي‌شود و درمانشان سخت است. همچنين ممکن است زخم‌هايي در معده ايجاد شود که ابتدا تصور مي‌کنيم زخم معده ساده است، اما پس از درمان و نمونه‌گيري از زخم، مشخص خواهد شد اين زخم ناشي از بيماري کرون است. روده باريک هم در اين بيماري ممکن است درگير شود. با توجه به اين که روده باريک در مقايسه با ديگر بخش‌هاي دستگاه گوارش، فضاي تنگ‌تري دارد، التهاب و ورم در اين نواحي زودتر به تنگي و انسداد منجر خواهد شد. علائم بيماري هنگام درگير شدن روده باريک هم بيشتر به صورت دردهاي شکمي مزمن، کاهش وزن و ترس از غذا خوردن است چون بيمار با غذا خوردن دچار درد مي‌شود و همين ترس از غذا خوردن باعث خواهد شد به مرور زمان دچار کاهش وزن شود و سوء تغذيه بگيرد يا اگر در سنين رشد است، به خوبي رشد نکند. البته وي تاکيد مي‌کند تشخيص اين بيماري گاهي سخت مي‌شود و به همين دليل ممکن است پزشک با تاخير به‌تشخيص نهايي برسد. چه سني؟ چه افرادي؟ اين بيماري هم مانند بسياري ديگر از بيماري‌ها، در سن و سال خاصي بيشتر مشاهده مي‌شود؛ به اين معني که در سنين مشخصي، احتمال روبه‌رو شدن با اين بيماري بيشتر است. دکتر جعفري درباره سن شايع بروز بيماري کرون، مي‌گويد: اين بيماري معمولا در دهه دوم و سوم زندگي نمايان مي‌شود و در سنين بيست تا سي سالگي و گاهي هم هفده ـ هجده سالگي شروع مي‌شود. علاوه بر اين سنين، دوره ديگري هم در زندگي وجود دارد که احتمال روبه‌رو شدن با اين بيماري در آن وجود دارد که به گفته اين پزشک متخصص، اگر بيماري کرون در سنين بيست تا سي سالگي خودش را نشان ندهد، معمولا در دهه 60 و 70 زندگي و در سنين بالاتر نمايان خواهد شد. وقتي کرون پيشرفت مي‌کند... گاهي بيماران پس از روبه‌رو شدن با علائم بيماري مانند دردهاي شکمي مبهم با عارضه به پزشک مراجعه مي‌کنند. دکتر جعفري با بيان اين مطلب، توضيح مي‌دهد: اگر کرون پيشرفته‌تر شده و از حالت التهاب خارج شود و بيمار را دچار تنگي يا انسداد کند، معمولا ممکن است با علائم انسدادي روده به پزشک مراجعه کنند. حالا ممکن است اين سوال مطرح شود که کرون مي‌تواند به سمت بدخيمي پيش برود يا نه؟ اين پزشک متخصص در پاسخ به اين پرسش مي‌گويد: بيماري‌هاي التهابي روده در صورتي که براي مدتي طولاني ادامه پيدا کند، مي‌تواند فرد را مستعد ابتلا به سرطان کند و اين موضوع بخصوص زماني که بيماري درمان نمي‌شود و التهاب با دارو از بين نمي‌رود، بيشتر دردسرساز خواهد شد. وي توضيح مي‌دهد: طولاني‌شدن بيماري، بي‌توجهي به درمان و در پيش نگرفتن روش‌هاي درماني باعث مي‌شود فرد بيشتر در معرض خطر ابتلا به بدخيمي‌ها قرار بگيرد. کرون درمان مي‌شود يا نه؟ دکتر جعفري ضمن بيان اين نکته که درمان بيماري کرون نسبت به کوليت اولسراتيو کمي مشکل‌تر است، توضيح مي‌دهد: کرون تمام جداره و لايه‌هاي روده را درگير مي‌کند و به همين دليل علائم آن بيشتر است و درمانش هم سخت‌تر خواهد بود. وي مي‌افزايد: آبسه‌هاي اطراف مقعد نيز از علائم شايع بيماري کرون است که بيماران بايد به اين نشانه‌ها هم توجه کنند. بنابراين فراموش نکنيد فيستول‌ها يا آبسه‌هاي اطراف مقعد که با روش‌هاي معمول درمان نمي‌شود، ممکن است ناشي از اين بيماري باشد. به گفته اين متخصص بيماري‌هاي گوارش و کبد، تشخيص کرون زماني که فقط روده باريک را درگير مي‌کند و به روده بزرگ کاري ندارد، دشوارتر است چون دسترسي به ابزاري که براي روده باريک داريم، در مقايسه با روده بزرگ کمتر است و در نتيجه تشخيص ديرتر اتفاق مي‌افتد. وي ادامه مي‌دهد: در صورت تشخيص بيماري کرون، بايد درمان صورت گيرد که البته اين درمان دارويي است و پزشک بايد به کمک دارو، التهاب را برطرف کند. زماني که التهاب مهار مي‌شود، کارکرد روده به حالت نرمال برمي‌گردد و در نتيجه عوارض بيماري هم برطرف خواهد شد. دکتر جعفري يادآور مي‌شود: درمان اين بيماري طولاني‌مدت است و گاهي بيمار ناچار مي‌شود تا پايان عمر از داروهايي که پزشک تجويز کرده، استفاده کند. بنابراين نبايد فراموش کنيم اين بيماري به صبر و حوصله نياز دارد و درمان بايد مدت‌ها ادامه پيدا کند.