دکتر سلام/ خطر بیماری گال را جدی بگیرید

تبيان/ انگل مولد بيماري گال، بعد از ورود به بدن فرد، در پوست زندگي مي کند و زير پوست براي خود سوراخ ها و کانال هاي زيرزميني را ايجاد مي کند. گال چيست؟ بيماري گال از وجود يک کرم در بدن ناشي مي شود، حشره بسيار کوچکي که Sarcoptes scabiei نام دارد. اين کرم يک انگل است، يعني موجودي که در بدن ميزبان زندگي مي کند، در حالي که هيچ فايده اي براي ميزبان ندارد. اين کرم بسيار کوچک، کرم رنگ و داراي چهار جفت پا است. گال ماده از گال نر بزرگ تر است. گال ماده پس از نفوذ کردن به لايه هاي پايين تر پوست و ايجا کانال، تخم مي گذارد. اين کرم در طول زندگي خود حدود 40 تا 50 تخم مي گذارد. تخم ها بعد از 3 تا 4 روز لارو شده و بعد طي 10 تا 15 روز گال بالغ را ايجاد مي کنند. از بين اين 40 تا 50 تخم، کمتر از 10 تخم به گال بالغ تبديل خواهند شد. بيشتر علائم هجوم کرم گال به بدن به دليل پاسخ ايمني بدن ما به اين کرم، بزاق کرم، تخم و مدفوع کرم گال است. متوسط تعداد کرم گال در يک فرد مبتلا به اين بيماري 12 تا است. در حالي که در مناطق محروم کودکان مبتلا بالغ بر صد کرم دارند. چگونه يک فرد به اين بيماري مبتلا مي شود؟ بيشتر مبتلايان به گال در اثر تماس دست به دست با يک بيمار مبتلا به گال، مبتلا شده اند. دست فرد شايع ترين بخش براي مواجهه اوليه با اين کرم است. اما لازم است اين را هم بدانيم که براي مبتلا شدن به اين بيماري واگيردار، زمان تماس پوستي بايد کافي باشد، يعني تماس پوستي که در حد چند ثانيه باشد معمولا باعث انتقال انگل گال نخواهد شد. خارش شديد قطعا منجر به خاراندن مداوم خواهد شد. با اين خاراندن شديد عفونت راحت تر در پوست فرد توسعه پيدا مي کند. خارش مداوم همچنين مي تواند به سپسيس (عفونت خون) منجر شود البته شدت بيماري فرد که توسط تعداد انگل هاي موجود در پوست تعيين مي شود، مي تواند در سرعت انتقال بيماري به افراد سالم تاثيرگذار باشد. انگل گال بعد از 24 تا 36 ساعت زندگي در پوست ميزبان قادر است از بدن بيمار فرار کند. بعيد است که شما از راه هايي مثل خوابيدن در رختخواب فرد بيمار و يا استفاده از لباس ها و حوله او به اين بيماري مبتلا شويد. اگرچه براي احتياط بيشتر شستشوي لباس ها و رختخواب فرد بيمار با آب يخ توصيه مي شود. علائم و نشانه هاي بيماري گال - خارش پوست، مخصوصا در شب ها: خارش شايع ترين علامت اين بيماري است. خارش مي تواند آنقدر شديد باشد که فرد را در تمام شب بيدار نگه دارد. - جوش ها، دانه ها و راش هاي پوستي: بسياري از بيماران، راش هاي پوستي را نشان مي دهند. اين جوش ها معمولا خط ها و راه هايي را روي پوست فرد ايجاد مي کند. اين خطوط ممکن است به شکل کهير، گزيدگي هاي کوچک، گره هاي زير پوستي و سفت و يا کورک باشند. برخي افراد فلسي شدن پوست و پوسته شدن و وضعيتي مشابه اگزما را نشان مي دهند. - زخم و جراحت ها: خارش پوست و خاراندن شديد آن مي تواند به زخم و جراحت پوست منجر شود. عفونت عارضه شايع اين زخم هاي پوستي است. - سخت شدن پوست: زماني که فرد به نوع شديد بيماري گال مبتلا باشد، خشکي و سخت شدن پوست عارضه قطعي خواهد بود. اين مدل بيماري گال را گال نروژي نيز مي گويند. در اين بيماري پوست فرد محل زندگي 100 تا 1000 کرم و تخم کرم مي شود. حرکت بيشتر اين کرم ها در پوست و حفر کانال هاي زير پوستي توسط آنها شدت خارش را بيشتر و بيشتر خواهد کرد. خارش شديد قطعا منجر به خاراندن مداوم خواهد شد. با اين خاراندن شديد عفونت راحت تر در پوست فرد توسعه پيدا مي کند. خارش مداوم همچنين مي تواند به سپسيس (عفونت خون) منجر شود. بيماري پوستي گال يا جرب گال کدام قسمت هاي بدن را بيشتر درگير مي کند؟ گال مي تواند تمام پوست بدن را درگير کند، اگرچه حشرات تمايل دارند برخي قسمت هاي پوست بدن را بيشتر حفاري کنند. شايع ترين اين قسمت ها که منجر به خارش شديد مي شوند شامل موارد زير اند: - انگشتان دست: کرم گال حفر کانال هاي پوستي در نواحي بين انگشتان و اطراف ناخن ها را بسيار دوست دارد - بازو تا مچ دست: آرنج و مچ دست از ديگر نقاط مورد علاقه گال براي زندگي کردن است. - مناطقي از پوست که معمولا با لباس يا اشياي زينتي پوشيده شده اند: باسن و ران، ناحيه زير کمربند، ناحيه تناسلي و مناطق اطراف سينه معمولا مناطق مورد علاقه انگل گال است. نواحي زير دستبند، انگشتر و ساعت از ديگر جاهاي شايع براي نفوذ انگل به پوست بدن هستند. تشخيص مبتلايان به گال چگونه است؟ با وجود تمام علائم و نشانه هاي گال، تشخيص اين بيماري نيازمند ارزيابي هاي باليني و نظر پزشک است. پزشک بعد از بررسي علائم ذکر شده، از بررسي وجود يا عدم وجود کانال هاي زير پوستي براي تشخيص بهتر بيماري استفاده مي کند. به دليل شباهت بسياري از علائم اين بيماري با ساير بيماري هاي پوستي، تشخيص بيماري گال قدري مشکل است. بنابراين، نمونه اي از پوست معمولا به آزمايشگاه منتقل شده و با استفاده از ميکروسکوپ تشخيص قطعي انجام خواهد شد. آيا گال از طريق حيوان ها هم به انسان ها منتقل مي شود؟ بله، گال مي تواند از طريق حيوانات مختلفي مانند حيوانات خانگي هم به انسان ها منتقل شود. البته گستردگي گالي که از طريق حيوان ها به انسان منتقل مي شود، مانند گستردگي گال انساني در سطح پوست نيست. يعني معمولا فقط قسمت هايي از بدن که در تماس مداوم و مستقيم پوستي با حيوان قرار داشته اند، دچار واکنش هاي حساسيتي مي شوند. مثلا اگر کسي، يک حيوان خانگي مانند سگ يا گربه داشته باشد و حيوان خانگي او به گال مبتلا شود، در صورت بغل کردن حيوان فقط قسمت هاي جلوي شکم و دست دچار واکنش هاي حساسيتي مي شود. درمان انگل گالي که از طريق حيوان به انسان منتقل شده هم ساده تر از درمان گال انساني است و در چنين مواردي، درمان حيوان و از بين بردن گال کافي است و نياز به درمان وجود ندارد. در بيشتر مواردي که گال از حيوان به انسان منتقل مي شود، درمان هاي ساده ضدحساسيتي مي تواند کارساز و موثر باشد. البته خارش پوستي در اثر ابتلا به گال حيواني هم محدود به نواحي خاص پوست که با حيوان در تماس بوده اند، مي شود. با توجه به اين موارد، اگر از بهداشت حيوان ها اطمينان نداريد يا به مناطقي مي رويد که حيوان اهلي در آنجا زياد است، از دست زدن يا بغل کردن اين حيوان ها براي پيشگيري از ابتلاي احتمالي به حساسيت ناشي از ابتلا به گال حيواني پرهيز کنيد. آيا رابطه زناشويي باعث انتقال گال مي شود؟ بله، يکي از راه هاي انتقال سريع گال، تماس هاي بسيار نزديک و صميمانه يا داشتن رابطه زناشويي است. به طور کلي، هرچه تماس فرد مبتلا به گال با اطرافيانش بيشتر باشد، امکان آلوده شدن آنها، بيشتر است. اصلا به همين دليل است که توصيه مي شود در صورت ابتلاي يکي از اعضاي خانواده به اين بيماري، ساير اعضا هم تحت درمان قرار بگيرند. البته امکان انتقال گال از طريق تماس هاي پوستي بسيار کوتاه و گذرا مانند دست دادن ساده در محيط کار، بسيار کم است و هرچه ارتباط فرد مبتلا با ديگران طولاني تر و عميق تر باشد، احتمال ابتلاي آنها بالاتر خواهد رفت. آيا شيوع گال در مهدکودک ها زياد است؟ نه، امکان انتقال بيماري گال هم مانند شپش در محيط هاي عمومي که افراد زيادي به صورت متراکم در آنجا زندگي مي کنند (مانند خوابگاه، پانسيون، سربازخانه يا کمپ کارگران)، به خصوص محيط هاي عمومي که امکان وجود گال در آنها هست و از بهداشت مناسبي هم برخوردار نيستند، وجود دارد. البته از آنجا که محيطي مانند مهدهاي کودک، منظم و روزانه تميز مي شوند و اگر بچه اي به گال مبتلا شود در اثر خارش شديد حتما تحت درمان قرار مي گيرد، احتمال شيوع گال در مهدهاي کودک نسبت به شپش کمتر است. آيا مي توان جلوي ابتلا به گال را گرفت؟ تا حدي. معمولا افراد در اثر اقامت يا زندگي در مکان هايي که گال در آنجا وجود دارد، دچار گال مي شوند. به همين دليل توصيه مي شود اگر به سفر رفتيد يا مجبور به اقامت در مکان هايي شديد که از بهداشت آنها اطمينان چنداني نداريد، براي کاهش احتمال ابتلا به گال تا حد ممکن از لوازم تميز و شخصي خودتان مانند ملحفه، پارچه، روفرشي يا پتوهاي شخصي استفاده کنيد. استفاده از ملحفه هاي يکبار مصرف در سفر هم مي تواند تا حدي کمک کننده باشد. البته اگر مکاني آلوده به گال باشد، با استفاده از لوازم شخصي تنها تا حدي مي توان جلوي ابتلا به بيماري را گرفت و صددرصد نمي توان از عدم ابتلا مطمئن بود. نکته مهم اگر خارش و جوش هاي پوستي در چند نفر از اعضاي يک خانواده که با هم در يک خانه زندگي مي کنند ديده شده است، توجه داشته باشيد که ممکن است بيماري گال علت اين مشکل باشد. درمان هر شخصي که بيماري گال براي او تشخيص داده شده باشد، هر شخصي که در تماس نزديک و مداوم با بيمار مبتلا باشد و حتي هر شخصي که علامتي از بيماري گال را نشان دهد، نيازمند درمان است. در بيشتر موارد فرد با درمان هاي پوستي، درمان خواهد شد. لازم است اقدامات درماني، تمام پوست بدن از گردن به پايين را در بر بگيرد. البته در مبتلايان کودک و نوجوان درمان بايد براي پوست صورت نيز در نظر گرفته شود. درمان هاي توصيه شده توسط پزشک معمولا شامل موارد زير هستند: - کرم پرمترين 5 درصد: اين کرم رايج ترين درمان گال است. اين درمان براي کودکان کمتر از يک سال و خانم هاي باردار نيز روشي سالم خواهد بود. - لوسيون بنزيل بنزوآت 25 درصد - پماد سولفور 10 درصد - لوسيون ليدين يک درصد اين درمان ها که معمولا استفاده از محلول ها، کرم ها و لوسيون هاي ضدعفوني کننده و کشنده انگل ها است، معمولا در زمان قبل از خواب توصيه مي شود. به گونه اي که لازم است فرد هنگام بيدار شدن از خواب محلول يا لوسيون را از پوست خود بشويد. اقدامات درماني معمولا بعد از يک تا دو هفته، بسته به شدت بيماري موثر خواهد بود. اما فراموش نکنيد که براي درمان گال، مراجعه به پزشک و پيگري روند درمان نبايد مورد غفلت قرار بگيرد.