پوست و مو/ راه هایی برای حفظ شادابی پوست صورت

سلامت نيوز/ داشتن پوستي سالم و شاداب يکي از دغدغه‌هاي فکري خيلي‌ها، مخصوصا خانم‌هاست و امروز براي رسيدن به اين منظور، روش‌هاي مختلفي پيشنهاد مي‌شود. دکترمحمدعلي نيلفروش زاده؛ متخصص پوست و مو و دانشيار پوست دانشگاه علوم پزشکي تهران در ماهنامه دنياي سلامت نوشت: اگر به دنبال راه هايي براي حفظ شادابي پوست صورت و برطرف کردن مشکلات خود در آن ناحيه هستيد اين مطلب را مطالعه کنيد. اولين توصيه‌‌هاي مراقبت پوستي 1- مراقبت از آفتاب 2- مراقبت از خشکي پوست 3- عدم مصرف سيگار 4- عدم اسکراب پوستي در پوست داراي ضايعه 5- استفاده از محصولهاي غير کومدوژن در بيماران مبتلا به آکنه. محصولات انتخابي براي مراقبت پوست شامل: 1- صابونها و پاک کننده‌‌ها 2- تونرها، قابض‌‌ها، شفاف کننده‌‌ها 3- مرطوب کننده‌‌ها 4- کرمهاي دور چشم 5- ضد آفتاب 6- لايه بردارها 7- ماسک‌‌ها صابون ها و پاک کننده ها هدف استفاده از اين ترکيبات پاک کردن آرايش، چربي و کثيفي از سطح پوست است که جهت سرعت بخشيدن به تميز کردن پوست از اين فرآورده‌‌ها استفاده مي‌‌شود. مدتها صابون به عنوان پاک کننده اصلي بود ولي امروزه پاک کننده‌‌هاي جايگزين صابون استفاده مي‌‌شوند چرا که رطوبت پوست را بهتر حفظ مي‌‌کنند. پاک کردن پوست اساس حفظ سلامت پوست است. اين ترکيبات در مورد پوست خشک بايد ملايم بوده و صابون همراه با مرطوب کننده باشد.بهتر است علاوه بر شستن صورت از مالش آرام پوست هم استفاده شود و اسکراب هم انجام شود. پس از خشک کردن پوست ، مالش و اصطکاک شديد آن را تحريک مي‌‌کند و نبايد اينکار انجام شود و خشک کردن توسط يک حوله نرم انجام مي‌‌شود. آب مورد استفاده جهت شستشوي صورت بايد ولرم باشد و از مصرف آب خيلي سرد يا خيلي گرم جلوگيري شود. در بعضي از موارد صابون‌‌هاي مخصوص پوست‌هاي جوش‌دار استفاده مي‌‌شود که حاوي ترکيب آنتي باکتريال و يا بنزوئيل پروکسيد است. بعضي پاک کننده‌‌ها به شکل کرم يا امولسيون هستند که منفعت بيشتري نسبت به صابون و آب ندارند ولي نبايد به عنوان مرطوب کننده استفاده شود. اين ترکيبات براي پاک کردن آرايش چرب که مقاوم به آب است توصيه مي‌‌شود. اين ترکيب براي افراد با پوست ظريف توصيه مي‌‌شود. اگر چه اين مواد بايد با آب شسته شوند. تونرها و شاداب کننده ها هدف استفاده از اين ترکيبات برطرف کردن چربي و يا باقيمانده صابون است ولي علاوه بر آن اثر نرم کننده نيز بر پوست دارند. در موارديکه شوينده‌‌هاي قليايي استفاده مي‌‌شود شايد مصرف اين ترکيبات ضروري به نظر برسد. در صورتيکه رتينوئيد مصرف مي‌‌کنيد، مصرف اين ترکيبات پوست را قرمز، ملتهب و دچار خارش مي‌‌کند. در اين صورت استفاده از ترکيبات فاقد الکل مفيد است. اين ترکيبات پوست را خنک و شاداب به نظر مي‌‌رساند و بصورت موقت منافذ پوستي را مي‌‌بندد و چربي لايه خارجي پوست را مي‌‌برد. شاداب‌کننده‌ها غالباً شامل آلومينيوم يا نمک‌هاي روي هستند که منافذ پوستي را مي‌‌بندند ولي اين اثر جنبه علمي ندارد. از طرفي اين ترکيبات منتول يا کامفور دارند که پوست را خنک و شاداب مي‌‌کند. امروزه که استفاده از صابون‌هاي مدرن رايج شده است، شستشوي صورت با آب براي پاک کردن کامل صابون کافي است و مصرف اين ترکيبات غير ضروري است. فرآورده‌‌هاي بعد از اصلاح غالباً شامل اين ترکيبات هستند و اين محصولات داراي آب و الکل است. در صورتيکه بيمار از ترکيبات آنتي اکسيدان موضعي استفاده مي‌کند بهتر است فرم ژل يا اسپري استفاده شود. مرطوب کننده ها اين ترکيبات براي حفظ سد پوستي لازم است و بعلاوه اثرات ضد پيري نيز دارد. بعضي از بيماران دچار آکنه عنوان مي‌‌کنند که چون پوست ما داراي ضايعه است مجبوريم پوست را خيلي خشک نگه داريم. در حاليکه در اين افراد استفاده از فرم محلول يا شکل کرم بدون چربي مناسب است و اين ترکيبات بايد در اين افراد داراي خاصيت غير کومدوژن باشند. در صورتيکه بدن خشک نباشد استفاده از مرطوب کننده لازم نيست ولي در بعضي افراد مرطوب کردن بدن نيز لازم است. مهمترين فاکتور در انتخاب نوع مرطوب کننده تعيين نوع پوست است. پوست خشک: فاقد درخشندگي است. منافذ به سختي قابل تشخيص است و اين افراد معمولاً پوستهاي روشنتري دارند. در افراد با پوست بسيار خشک گاهي پوسته پوسته شدن و ترک پوستي قابل شهود است. پوست چرب: اين پوست براق به نظر مي‌‌رسد خصوصاً در ناحيه پيشاني، بيني، چانه، در لمس چرب است. منافذ پوستي بزرگ قابل مشاهده است اين افراد مستعد آکنه در بلوغ هستند. پوست نرمال: حالتي بين خشک و چرب است. نه براق و نه چرب در لمس هستند. به نظر مرطوب مي‌‌رسد. منافذ پوستي بزرگ نيستند. پوست ترکيبي: T-Zore اين پوستها که شامل پيشاني، پل بيني، مرکز چانه است فعاليت غدد سبابه شديدتر است. در اين نواحي چرب مي‌‌باشد. در پوستهاي خشک استفاده از مرطوب کننده چرب لازم است. در پوستهاي چرب يا متمايل به چرب نياز به مرطوب کننده نيست به جز مواقعي که پوست خشک‌تر مي‌‌شود مثلاً در معرض هواي سرد و خصوصاً در افراد با پوست مستعد آکنه نبايد از مرطوب کننده معمولي استفاده شود. در پوستهاي نرمال يا نزديک به نرمال بايد از مرطوب کننده‌‌هايي که حداقل چربي را دارند استفاده کرد. در پوستهاي ترکيبي نبايد از مرطوب کننده در نواحي T-zone استفاده کرد و بايد از ترکيبات فاقد چربي استفاده کرد. تيپ پوستي همچنين در تعيين تکرار استفاده از مرطوب کننده نيز موثر است. در پوستهاي خشک تر، دفعات تکرار بايد بيشتر شود. مرطوب کننده‌‌ها بايستي بصورت کامل بر روي پوست ماليده و بعد با آب شسته شود. کرم هاي دور چشم هدف در واقع شبيه کاربرد مرطوب کننده‌‌ها است. البته اين ترکيبات بسيار گران تر هستند. بدليل اينکه ماده فعال مرطوب کننده‌‌ها براي دور چشم مي‌‌تواند تحريک کننده باشند. اين ترکيبات بايد براي پوست نازک اطراف چشم قابل تحمل باشند و ميزان رطوبت مورد نياز نيز در استفاده از اين ترکيبات يک ملاک است. ضد آفتاب ها جزء موارد ضروري براي مراقبت پوستي هستند. بيماران بايد مراقبت کامل از اشعه UVB,UVA داشته باشند هر چقدر پوست فرد روشن تر باشد احتمال آسيب بيشتر است. نکات ضروري با آفتاب 1- در ساعات اوج گرما بيرون از منزل نباشد (ساعت 9 صبح تا 4 بعدازظهر) 2- در طي ساعات فعاليت خارج از منزل از کلاه يا نقاب يا لباس مناسب استفاده کنيد چرا که امواج خورشيد از سطح آب شن و برف ساتع مي‌‌شود. امواج خورشيد از هر سطح قابل رفلکس، بازتاب مي‌‌شود. 3- روزهاي ابري که به نظر خنک تر مي‌‌رسد، نيز مانند ساير روزها است و حفاظت از آفتاب کاملاً ضروري است. 4- در روزهاي برفي، احتمال سوختگي بسيار شديد است پس حفاظت از صورت و گوشها ضروري است. 5- SPF لباسهاي پوشش حدود 4 يا بيشتر است که بسته به نوع لباس متفاوت است. افرادي که لباسهاي نازک يا تي شرت سفيد مي‌‌پوشند حدود 20درصد از امواج خورشيد را جذب مي‌‌کنند و بقيه را عبور مي‌‌دهند. پوشيدن لباس خيس حفاظت آن را در برابر نور آفتاب 30-40درصد کاهش مي‌‌دهد. 6- استفاده از ضد آفتاب‌‌ها با SPF حداقل 15. انواع ضد آفتاب ضد آفتابها 2 نوع فيزيکي و شيمايي دارند : ضد آفتاب فيزيکي: با ايجاد نور خورشيد عمل مي‌‌کنند و اين کار را با کاربرد موادي مشابه تالک مثل تيتانيوم دي اکسايد عمل مي‌کند. ضد آفتاب شيمايي: امواج خورشيد را جذب مي‌‌کنند. ميزان جذب به مواد اختصاصي موجود در محصول و غلظت اين مواد بستگي دارد. مواد اصلي موجود در اين ضد آفتابها شامل اکسي بنزون، بنزوفنون و پارا آمينوبنزوئيک اسيد (PABA) هستند. بيشتر ضد آفتابهاي شيمايي 95درصد اشعه UVB را جذب مي‌‌کنند ولي اغلب آنها UVA را جذب نمي کنند. ضد آفتابهاي شيميايي از گروه بنزوفنون که مثل ضد آفتابهاي فيزيکي امواج ماوراء بنفش را تقريباً بطور کامل بلوک مي‌‌کنند، SPF معادل 15 دارند. بطور کلي ضد آفتاب ايده آل هر دو فاکتور شيمايي و فيزيکي را بطور ترکيبي دارا است. spf: بر اساس FDA درجه حفاظت از امواج نورماوراء بنفش که توسط پوست با ضد آفتاب در مقايسه با پوست بدون ضد آفتاب را نشان مي‌‌دهد.ميزان اثربخشي که در SPF تعريف مي‌‌شود با بروز قرمزي که در پوست در معرض آفتاب مشخص مي‌‌شود که به اريتم معروف است. بروز حداقل دوز ايجاد کننده اريتم يعني حداقل ميزان تابشي که باعث بروز قرمزي پوست مي‌‌شود و اين ميزان تابش از فردي تا فرد ديگر متفاوت است. به عنوان مثال اگر فرد بدون هيچ ضد آفتابي 10 دقيقه طول بکشد تا دچار اريتم شود، تماس با همان تابش با ضد آفتاب با SPF 15، 150 دقيقه طول مي‌‌کشد (15 ×10). محصولات مقاوم به آب (Water-resistant): محافظت از پوست را تا 40 دقيقه پس از تماس با آب تازه انجام مي‌‌دهد. محصولات ضد آب (Waterproof): محافظت از پوست را تا 80 دقيقه پس از تماس با آب تازه انجام مي‌‌دهد. محصولي که بيش از 25درصد اثربخشي خود را پس از 40 دقيقه شناکردن از دست ندهد به عنوان Water resistant است. محصولي که بيش از 25درصد اثر بخشي خود را پس از 40 دقيقه شنا کردن از دست بدهند، مقاوم به آب نيستند و بايد بطور مکرر از آنها حين شنا کردن استفاده کرد. حساسيت پوستي: اين مشکل بيشتر در برخورد با ضد آفتابهاي شيمايي ديده مي‌‌شود. در گذشته PABA که در بيشتر ضد آفتابها وجود داشت، ايجاد حساسيت مي‌‌کرد ولي در سالهاي اخير اکسي بنزون و گروه بنزوفنون تحريک پوستي کمتري ايجاد مي‌‌کند و جايگزين PABA شده اند. ضد آفتابهاي فيزيکي باعث واکنش پوستي نمي‌شود. در بيشتر موارد علت حساسيت پوستي به ضد آفتاب بدليل ساير مشتقات آنها مثل عطر يا نگهدارنده‌‌هاست و نه به دليل خود ضد آفتاب. بهترين SPF بايد 15 و بالاتر باشد. براي افراد با تيپ پوستي 1 يا 2 و افراد high risk مثل افراديکه در ريسک خطر تومور پوستي هستند SPF 30 يا بيشتر لازم است. SPF توصيه شده نه تنها به تيپ پوستي فرد بلکه به ميزان زمان تابش نور آفتاب نيز بستگي دارد. نکاتي در مورد ضد آفتاب ها بيني بيشترين تماس با نور خورشيد را دارد و در ريسک بالاتري از آسيب ناشي از نور آفتاب است. بعلاوه بيشتر تومورهاي سرطاني پوست بر روي بيني ديده مي‌‌شود. بنابراين استفاده مکرر از ضد آفتاب روي بيني لازم است. استفاده از ضد آفتاب بايد بصورت دائمي باشد. استفاده از عينک آفتابي همانگونه که از چشم محافظت مي‌‌کند، از پوست نيز محافظت مي‌‌کند و بايد بگونه اي باشد که 100درصد امواج ماوراء بنفش را جذب کند. چرا که تماس با نور خورشيد چين‌‌هاي پوستي اطراف چشم را مشخص تر مي‌‌کند. بهتر است عينک آفتابي فرم چشم را داشته باشد (فرم Elliptical) و يا لبه‌‌هاي وسيع‌تري داشته باشد که از امواج رسيده به چشم جلوگيري کند. استفاده از کلاه نيز مي‌‌تواند SPF حدود 3 داشته باشد. البته در صورتي که لبه‌‌هاي پهني داشته باشد. البته به تنهايي کفايت نمي کند و ضد آفتاب با SPF مناسب نيز لازم است. حفاظت از لبها: ضد آفتاب بايستي بر روي لب هم زده شود. ديده شده که تومورهاي لب در مردان شايع‌تر است. به اين خاطر که خانمها غالباً از lipStick استفاده مي‌‌کنند که به عنوان فيلتري اشعه خورشيد را بلوک مي‌‌کند. درست مثل ضد آفتابهاي فيزيکي و از نفوذ اشعه خورشيد و بروز تومور پوستي جلوگيري مي‌‌کند. سايه‌بان يا نورگير شيشه ماشين نيز از موارد ضروري است چرا که بيشتر امواج مضر خورشيد از شيشه عبور مي‌‌کند و مي‌تواند اثرات تخريبي تجمعي داشته باشد لايه بردارها اين ترکيبات لايه استراتوم کورنئوم (لايه شاخي) را تخريب مي‌‌کند. Scrub يا مالش بر اساس عمل فيزيکي لايه بردارها پايه گذاري شده است. البته مصرف اين ترکيبات امروزه خيلي زياد شده است. و در بعضي از موارد باعث بروز مشکلاتي شده است مثلاً Acne excoriate در افراديکه از Scrub زياد و نادرست استفاده مي‌‌کنند، ديده مي‌‌شود. شايعترين ترکيباتي که به عنوان لايه بردار به کار مي‌‌روند، آلفاهيدروکسي اسيد (AHA)، بوتيلتيد هيدروکسي آنيزول (BHA) و رتينوئيدها هستند. با استفاده از اين ترکيبات بازسازي پوست انجام مي‌‌شود و پوست نرم تر و شفافت تر به نظر مي‌‌رسد. استفاده از ميکرودرم ابريژن به اين روند کمک بيشتري مي‌‌کند. از جمله در بيماران که Acne excoriate دارند، انجام ميکرودرم ابريژن با جلسات کنترل شده مي‌‌تواند احساس رضايت در بيماران ايجاد کند. ماسک ها ماسک‌‌ها يک سيستم انتقالي هستند و بيماران معمولاً اين فرآورده‌‌ها را براي سفت کردن پوست، پاک کردن عمقي منافذ پوستي و مرطوب کردن پوست استفاده مي‌‌کنند. بيشتر افراد براي کاربرد اين فرآورده‌‌ها رغبت نشان مي‌‌دهند چرا که در مدت زمان کوتاهي انواع متفاوتي از محصولات را بر روي صورت مي‌‌گذارند و حس ماسک گذاشتن را دوست دارند ولي بايد به بيماران توضيح داد که منافع اين فرآورده‌‌ها فقط تا زماني است که بر روي پوست قرار دارند. بهتر است اين محصولات هفته‌اي يکبار بر روي پوست بکار روند. بعضي از اين محصولات با اثرات درماني به عنوان ماسک مشابه به کار مي‌روند. مراقبت هاي پوستي به سن، جنس، تيپ پوستي بيمار، حساس بودن، چرب بودن و .... يا روش زندگي (کار در خارج از منزل يا خانه‌داري) و سيل کار در روز يا شب بستگي دارد. فاکتور ديگر نژاد است به عنوان مثال استفاده از ترکيبات ضد آفتاب حاوي روي ميکرونيزه يا تيتانيوم در افراد با پوست سبزه يا سياه ظاهر ماسکه‌اي ايجاد مي‌‌کند. بطور کلي 3 کلمه اصلي در مراقبت از پوست: 1- تميز کردن 2- درمان کردن 3- حفاظت کردن اقدامات بهداشت و مراقبت پوست باعث: 1- محدود کردن آسيب‌هاي ناشي از تماس با نور آفتاب 2- آبرساني را تقويت مي‌‌کند. 3- حفاظت سد ليپيدي را باعث مي‌‌شود. از طرفي شيوه زندگي هم به اندازه مراقبت روزانه مهم است. حفاظت از تابش اشعه آفتاب با استفاده از ضد آفتاب، کلاه و... سيگار نکشيدن هم اهميتي به اندازه مراقبت روزانه دارد.