دکتر سلام/ کولیت روده چیست و چگونه درمان می شود؟

راستينه/ کوليت اولسراتيو (Ulcerative colitis) که به کوليت روده (ورم و يا آماس روده) نيز معروف است، يکي از انواع بيماري هاي التهابي روده است که باعث التهاب طولاني مدت در بخشي از دستگاه گوارش مي شود. همانند بيماري کرون که يکي ديگر از انواع بيماري هاي التهابي روده مي باشد، کوليت روده نيز مي تواند ناتوان کننده و خطرناک باشد. از آنجاييکه کوليت روده بيماري مزمني است، علايم و شدت آن در گذر زمان بدتر مي شود. کوليت روده عموما داخلي ترين سطح روده بزرگ (کولون) و راست روده (رکتوم) را تحت تاثير قرار مي دهد. درمان کاملي براي بيماري کوليت روده وجود ندارد، اما درمان هايي براي کاهش شديد علايم و شدت بيماري کوليت روده موجود مي باشد. علايم بيماري کوليت روده علايم و نشانه هاي بيماري کوليت روده بسته به شدت آن متفاوت بوده و ممکن است خود را کم کم و يا ناگهاني نشان دهند. تقريبا نصف افراد مبتلا به بيماري علايمي معتدل و معمولي حس مي نمايند، بعضي ديگر علايم شديد تري و در دوره هاي زماني بيشتري حس مي کنند. خيلي از عوامل از جمله عفونت هاي تنفسي و يا استرس هاي جسمي مي توانند باعث حملات بيماري کوليت روده شوند.  علايم اين بيماري و حملات آن شامل: شکم درد صدا دادن شکم خون چرک درون مدفوع اسهال تب تنسموس (درد رکتوم يا راست روده) کاهش وزن کاهش رشد در کودکان ساير علايم بيماري مي تواند شامل: خونريزي دستگاه گوارش درد و تورم مفصل زخم دهان (زخم) تهوع و استفراغ توده هاي پوستي و زخم پوست دلايل کوليت روده مانند بيماري کرون، کوليت روده (کوليت اولسراتيو)، باعث التهاب و زخم در روده مي شود، هرچند که برخلاف بيماري کرون که قسمت هاي مختلف روده را تحت تاثير قرار مي دهد، اين بيماري فقط بر يک بخش متوالي را تحت تاثير قرار مي دهد. هيچ کس درباره علت اصلي اين بيماري مطمئن نيست، اما درباره چيزهايي که محرک ابتلا به اين بيماري نيستند، اجماع وجود دارد. محققان معتقداند استرس عامل اصلي ابتلا به اين بيماري نبوده ولي مي تواند شدت آن را بدتر نمايد. تفکر اخير دانشمندان اين هست که موارد زير مي توانند، عامل اين بيماري باشند: سيستم ايمني بدن – بعضي از دانشمندان معتقداند يک نوع ويروس يا باکتري، مي تواند باعث ابتلا به بيماري کوليت روده شود. زمانيکه دستگاه ايمني بدن درحال مبارزه با ويروس و يا باکتري است، دستگاه گوارش ملتهب مي شود. در ضمن ممکن است، التهاب ناشي از واکنش خودايمني باشد که در آن سيستم ايمني بدن شما حتي درصورت عدم وجود باکتري و يا ويروس خاصي اقدام به واکنش و فعاليت نمايد. عوامل ارثي – از آنجاييکه خطر ابتلا به اين بيماري درصورتيکه در خانواده شما سابقه آن وجود داشته باشد، بيشتر است، محققان معتقداند عوامل ژنتيکي مي توانند در اين زمينه موثر باشند. با اينحال خيلي از افراد مبتلا به اين بيماري سابقه ابتلاي خانوادگي به اين بيماري را ندارند. عوارض کوليت روده عوارض ممکن اين بيماري مي تواند شامل موارد زير باشد: خونريزي شديد سوراخ در کولون خشکي شديد بدن بيماري هاي کبدي(درموارد نادر) سنگ کليه پوکي استخوان التهاب مفاصل، پوست و يا چشم ها افزايش خطر سرطان روده بزرگ (کولون) نحوه تشخيص بيماري کوليت روده معمولا براي تشخيص اين بيماري از کولونوسکوپي بهمراه نمونه برداري استفاده مي شود. همچنين از کولونوسکوپي براي تشخيص اينکه افراد مبتلا به بيماري کوليت روده به سرطان کولون نيز مبتلا هستند يا خير استفاده مي شود. اگر شما مبتلا به اين بيماري هستيد بايد بسته به تشخيص پزشک چند سال بعد از ابتلا به بيماري و بعد از آن هر يک يا دوسال يکبار بايد آزمايش کولونوسکوپي انجام دهيد. ساير آزمايش هاي مورد استفاده براي تشخيص اين بيماري شامل معاينه مقعدي، معاينه کامل شکم، معاينه مفاصل، آزمايش خون و مدفوع و تصويربرداري‌هاي پزشکي مانند راديوگرافي با ماده حاجب مي باشند. درمان کوليت روده درمان دارويي کوليت روده اين بيماري مزمن بوده، داراي علاج قطعي نمي‌باشد، بنابراين آموزش نحوه زندگي با آن مهم است. بيماران بايد تحت نظارت مداوم براي بيماري قرار گيرند، تا به بيمار در جهت جلوگيري از بدتر شدن شرايط وي کمک شود. داروهايي براي به کنترل علايم و بهبود کيفيت زندگي بيمار تجويز مي‌شوند. داروها منجر به علاج بيماري نمي‌شوند اما کمک مي‌کنند که بيمار بتواند مانند افراد سالم زندگي کند. مقدار مصرف دارو بايد با مراجعه مکرر به پزشک تنظيم شود و در صورت بروز عوارض جانبي داروها ممکن است لازم باشد که داروها تغيير کند. مصرف کامل و به موقع داروها منجر به بازيافت سلامتي شده از عوارض بعدي جلوگيري مي‌کند. شايعترين داروهاي ضدالتهابي براي درمان بيماري‌هاي التهابي روده، ترکيبات 5ASA ناميده مي‌شوند مانند سولفاسالازين و مسالازين. اين ترکيبات به کنترل نشانه‌هاي بيماري پس از مدتي مصرف، کمک مي‌کنند. اين داروها به صورت خوراکي و يا تنقيه يا شياف تجويز مي‌شوند. عوارض جانبي داروها در کوتاه مدت شامل تغييرات خلق و خو، مشکلات خواب، افزايش/کاهش وزن، تغيير شکل بدن (مانند بزرگ شدن شکم و ورم کردن صورت)، صورت باد کرده و بروز آکنه يا جوش صورت است ، خشکي پوست بدن بويژه کف دست و صورت ، ريزش مو و حتي در بعضي موارد عقيم شدن موقتي و عوارض کمتر معمول اما شديدتر، عبارتند از تب، مشکلات قلبي و کبدي. عوارض جانبي شديد مي‌توانند نشانه حساسيت به ماده سولفا نيز باشد. که در اين صورت بايد داروي ديگري براي بيمار تجويز شود. بروز هر گونه عارضه جانبي بر اثر مصرف داروهاي جديد نياز به تماس گرفتن با پزشک را مي‌طلبد. درمان جراحي کوليت روده جراحي براي برداشت کولون باعث علاج بيماري کوليت اولسراتيو مي شود. از جراحي عموما زماني استفاده مي شود که: ورمي که به هيچ نوع درماني جواب نمي دهد. تغيير در لايه هاي کولون که بنظر مي رسد تغييرات پيش سرطاني باشند. عوارض جدي بيماري درمان با رژيم غذايي بعضي از انواع خوراکي ها باعث شديدتر شدن اسهال و يا باد شکم مي شوند. رژيم غذايي پيشنهادي شامل: مصرف وعده هاي غذايي کوچک مصرف مقدار زيادي مايعات اجتناب از مصرف غذاهايي که به آنها حساسيت داريد مصرف ميوه و سبزيجات (فيبر) خام يا پخته محدود کردن مصرف لبنيات (درصورت اجبار به محدود کردن لبنيات بايد با مکمل هاي کلسيمي، کمبود کلسيم را جبران نمايند) درمان با مديريت استرس ممکن است درصورت ابتلا به اين بيماري شما نگران، هيجان زده، ناراحت و يا افسرده شويد. ساير مشکلات استرس زا در زندگي نيز مي توانند باعث مشکلات گوارشي گردد. با مشورت با پزشک و يا مشاور براي مديريت استرس خود مشورت نماييد. درمان با طب جايگزين خيلي از افراد مبتلا به بيماري هاي التهابي روده، از قبيل کوليت الوسراتيو يا بيماري کرون از انواع درمان هاي مکمل براي درمان بيماري استفاده مي نمايند. فعلا درمان جايگزين تاييد شده اي براي درمان اين بيماري موجود نيست، اما بعضي از موارد مکمل و جايگزين که مي شود استفاده نمود شامل: پروبيوتيک ها – محققان معتقداند که اضافه کردن باکتري هاي خوب همچون پروبيوتيک ها به دستگاه گوارش براي مبارزه با بيماري کمک مي نمايد. روغن ماهي – از روغن ماهي بعنوان ماده اي ضدالتهاب استفاده مي شود، اما تاثير آن برروي کوليت روده بخوبي معلوم نبوده و مختلف مي باشد. آلوئه ورا – ادعا مي شود که آب آلوئه ورا خاصيت ضدالتهابي در افراد مبتلا به اين بيماري دارند، اما هنوز با مدارک قطعي علمي ثابت نشده است. طب سوزني – چند تحقيق علمي نشان مي دهند که طب سوزني تاثيراتي در بيماري کوليت روده دارد. با استفاده از طب سوزني مي توان شدت درد اين بيماري را کاهش داد. زردچوبه – کورکومين، ترکيبي که در زردچوبه يافت مي شود، به بهبود اين بيماري کمک مي نمايد، بااينحال تحقيقات بيشتري براي اثبات اين موضوع لازم مي باشد. توجه داشته باشيد که نبايد بدون اطلاع و مشورت پزشک خود اقدام به استفاده از طب سنتي و يا جايگزين نماييد.