دکتر سلام/ چگونه کک را شناخته و با آن مبارزه کنیم

سايت پو/ کک ها، حشرات موذي و بسيار خطرناکي هستند که به واسطه ويژگي هاي حرکتي و دوره زندگي، به دام انداختن آن ها بسيار مشکل و تقريبا غيرممکن است. حتي استفاده از سموم در مبارزه با آن ها راه به جايي نمي برد. اگر کک ها، وارد محيط هاي مسکوني شوند، بيرون راندن آن ها بسيار مشکل است. اين چگونه سعي در شناساندن کک ها به شما و ارائه چند راه براي مبارزه با آن ها دارد. کک ها حشراتي از راسته سيفوننپترا هستند. حشراتي کوچک، بدون بال و خونخوار که حرکت هاي جهشي دارند. کک ها بيشتر از پستانداران و گاهي از پرندگان خونخواري مي کنند. به طور کلي از 3000 گونه کک فقط 12 گونه به انسان حمله مي کنند. مهمترين گونه هاي کک، کک جوندگان، کک انسان و کک گربه (Ctenocephalides felis) و کک سگ (Ctenocephalides canis) هستند.گزش آن ها باعث تحريک، ناراحتي شديد و خونريزي مي شود. کک جوندگان ناقل مهم طاعون خيارکي و تيفوس منتقله توسط کک است. کک هاي گربه کرم هاي نواري (ستودها) را منتقل مي کند. کک تونگا (کک شني) پوست انسان را سوراخ کرده و باعث عفونت مي شود. کک هايي که انسان را مي گزند در بيشتر نقاط جهان يافت مي شوند. مشخصات کک ها و نحوه زندگي آن ها کک ها اغلب منازلي را که حيوانات خانگي از جمله سگ و گربه در آن ها نگه داري مي شود؛ درگير مي کنند. عمومي ترين انگل در سگ ها در حقيقت از طريق کک به او سرايت مي کند. عموماً کک هاي سگ در اروپا يافت مي شوند به طوري که کک هايگربه عموماً در آمريکا يافت مي شود. کک هاي گربه در موارد نادر با خود بيماري هايي را حمل مي کنند. کک ها مي توانند به لباس ها يا حيوان شما بچسبند. آن ها در حياط ها، پرورشگاه هاي سگ و گربه، جنگل ها و پارک ها يا در مکان هاي ديگري که حيوانات در آنجا زندگي مي کنند؛ يافت مي شوند. چون اين ها مکان هايي هستند که کک ها مي توانند ميزبان هاي خود را پيدا کرده و توليد مثل کنند. يک کک ماده مي تواند در روز 50 تخم بگذارد. بر اساس تحقيقات آزمايشگاهي، فقط 50% از تخم هاي هر کک به لارو تبديل مي شوند و در حدود 35% از لاروها موفق به تنيدن پيله و تشکيل پوپ مي گردند. جاي خوشبختي است که از کل تخم هاي اوليه کک فقط 5% آن ها به بلوغ مي رسند. نحوه زندگي کک ها چرخه زندگي کک ها شامل 4 مرحله تخم، لارو، شفيره و بالغ است. کک هاي بالغ 1 تا 4 ميليمتر طول و بدني بيضي شکل دارند و در طرفين فشرده و بدون بال هستند. همچنين پاهاي آن ها رشد مناسبي داشته و براي پريدن سازگاري دارند. تخم کک ها حدود 0.5 ميليمتر طول دارد و تخم مرغي شکل و سفيد مي باشد. کک روي ميزبان خود تخم گذاري مي کند، که اين تخم ها از بدن ميزبان روي فرش، زمين، خاک يا هر جاي ديگري ميافتند و در شرايطي که دماي هوا اندکي بالا و هوا نسبتاً مرطوب باشد مي توانند دوام بياورند و چرخه زندگي خود را کامل کنند. در عرض 10 روز پس از قرار گرفتن تخم در محيط مناسب، لارو کرم مانندي که فاقد ضمائم حرکتي است خارج مي شود. اين لاروها از زير سطح خاک حرکت مي کنند و يا اگر داخل اتاق باشد به داخل فرش ها و يا شکاف هاي کف نفوذ مي کنند، لاروها از مدفوع کک هاي بالغ تغذيه مي کنند و در عرض 5-12 روز پيله اي ابريشم مانند (silk like cocoon) در اطراف خود توليد و در آن شفيره گذاري مي کنند. خروج حشره بالغ از پيله بسته به شرايط ممکن است از 5 تا 140 روز طول بکشد، پس از خارج شدن حشره بالغ از پيله، خود را به ميزبانش مي رساند و ادامه عمرش را که حدود 100 روز مي باشد روي ميزبان سپري مي کند. چرخه زندگي کک معمولاً در عرض 3-4 هفته کامل مي شود. کک ها 48 ساعت پس از اولين خونخواري، جفت گيري کرده و به توليد تخم مي پردازند. کک ها نسبت به سرما حساسند و در زمستان قادر به تحمل سرماي هواي بيرون از منزل نيستند و در ساختمان هايي که هواي گرم و مرطوب و غذاي کافي وجود دارد به سر مي برند. به طور معمول انسان به وسيله کک گربه (کتنو سفاليدس فليس)، بيشتر از کک سگ (کتنوسفاليدس کنيس) گزيده مي شود. کک انسان (پولکس ايرتيانس) علي رغم نامش خطر چنداني براي انسان ندارد. کک ها معمولا از روي زمين به قسمت هايي از بدن انسان مانند مچ و ساق پا که دسترسي به آن آسان است مي جهند. هر چند به تمام قسمت هاي بدن انسان ممکن است حمله شود. گزش کک سبب تحريک و گاهي ناراحتي زياد مي شود. آلودگي هاي زياد به کک ممکن است سبب واکنش هاي شديد و درماتيت شود. بيماري هاي قابل انتقال از کک ها: طاعون يک بيماري باکتريايي است که ابتدا در ميان حيوانات وحشي مثل رات ها و ديگر جوندگان بروز مي کند. عامل طاعون باکتري يرسينا پستيس است، که به وسيله کک ها انتقال مي يابد. تيفوس ککي نام ديگر آن تيفوس مورن است، عامل آن ريکتسيا تيفي است و به طور تک گير در جمعيت رات ها و موش ها اتفاق مي افتد. اين بيماري به طور کلي توسط کک هاي جوندگان و گربه انتقال پيدا مي کند. بيماري تولارمي به وسيله باسيل فرانسيسلا تولارنسيس ايجاد مي شود. اقدامات کنترل حفاظت فردي: استفاده از دور کننده هاي شخصي اقدام هاي ساده بهداشتي: براي از بين بردن کک ها، تخم ها، لاورها و پيله ها مي توان خانه را تميز نموده و کف اتاق ها را شست. استفاده از جارو برقي نيز موثر است. سمپاشي: در آلودگي هاي شديد جهت ريشه کني موثر کک ها مي بايست سمپاشي با سمومي از قبيل (پيروتروئيدها، پروپکسور، بنديوکارب) انجام گيرد. براي يک مبارزه کلي با کک ها مي توان کف منازل و مسير حرکت جوندگان را با ددت 5-10 درصد، گامکسان 1 درصد يا ديلدرين 0.5(نيم) درصد سمپاشي کرد يا گرد حشره کش را به داخل لانه جوندگان پاشيد. در بسياري از نقاط دنيا گونه هاي گزنوپسيلا کئوپيس و پولکس ايريتانس نسبت به ددت ديلدرين و گامکسان مقاوم شده اند بنابراين استفاده از حشره کش هاي فسفره يا کاربامات ها مثل ديازنيون2 درصد، فنتيون(بايتکس) 2 درصد، مالاتيون 5 درصد، فنتروتيون (سوميتيون) 2 درصد آيدو فنفوس 2 درصد با سوين 5-3 درصد بهتر است. براي مبارزه با کک هاي سگ و گربه مي توان از حشره کش هاي انتخابي مثل گامکسان 1 درصد مالاتيون 2-5 درصد کارباريل 3-5 درصد با پيرترين 1 درصد براي گرد پاشي بدن سگ و گربه استفاده شود. به دنبال يافتن راه حلي براي مبارزه با کک ها، با بررسي انواعي از گياهان، تعدادي از آن ها که داراي ترکيبات موثري در جهت فراري دادن حشرات بودند شناسايي گرديدند. اين گياهان عبارت بودند از: بابونه، سير، اوکاليپتوس، پونه، شمعداني، درخت چاي (روغن اين درخت)، و اوسطوخودوس. جهت ساخت ترکيب موثري از آن ها، عصاره اين گياهان به صورت عرق گيري تهيه گرديد. سپس از مقدار کمي وازلين، پمادي تهيه شد. در بررسي نتايج حاصل از آزمايشات انجام شده، معلوم شد به احتمال 95% پماد مذکور مي تواند سبب دور کردن کک ها و کاهش گزش آن ها شود. .