جام نيوز/ مدير گروه پوست دانشگاه علوم پزشکي کرمان با اشاره به مراجعات مکرر به اين دانشگاه و پرسش در مورد بيماري شپش گفت: شستن موها با سرکه يا آغشته کردن آنها به سس مايونز يکي از راه هاي درمان شپش يا بيماري پديکولوزيس است.
دکتر محمد فکري افزود: در صورت آلوده شدن به بيماري پديکولوزيس، تمام سر و موها را با سرکه خيس کرده، پس از نيم ساعت آبکشي کنيد.
وي ادامه داد: سرکه موجب رفع چسبندگي و سست شدن کپسول تخمها شده و شانه دندانه ريز به جدا کردن آنها از موها کمک ميکند.
وي گفت: همچنين ميتوان هنگام شب سر و موها را به خوبي با سس مايونز آغشته کرد به طوري که در تمام طول شب با استفاده از کلاه روي سر باقي مانده و روز بعد شستشو داده شود.
مدير گروه پوست دانشگاه علوم پزشکي کرمان گفت: مايونز موجب بسته شدن سوراخ هاي تنفسي شپش و از بين رفتن آن ميشود.
آنچه بايد در مورد بيماري پديکولوزيس بدانيم
وي گفت: آلودگي به شپش در مراکز تجمعي مانند مدرسه، ورزشگاه، پادگان، پرورشگاه و خوابگاه ها شايع بوده و آگاهي از علايم و نشانه هاي آن در مهار و حذف آلودگي هاي انساني بسيار مؤثر است.
وي اظهار کرد: شپش از خون انسان تغذيه مي کند و بزاق آن حاوي موادي است که ضمن اينکه از لخته شدن خون جلوگيري ميکند موجب ايجاد حساسيت و خارش شديد مي شود.
دکتر فکري گفت: شپش قادر به پريدن و جهيدن نيست و حرکت لغزشي آهسته دارد.
ويژگي هاي شپش
وي افزود: شپش حشرهاي کوچک، بدون بال و خونخوار است و از آنجا که سطح خارجي پوست و مو را آلوده ميکند، انگل خارجي اجباري انسان محسوب ميشود.
وي گفت: طول عمر متوسط شپش ماده 30 روز و رنگ آن بين خاکستري تا قرمز متغير است و مي تواند سر، بدن و عانه (دستگاه تناسلي خارجي) را در انسان آلوده کند.
مدير گروه پوست دانشگاه علوم پزشکي کرمان اظهار کرد: آلودگي به شپش، به دنبال تماس نزديک بين فردي يا هنگامي که افراد خانواده در فصل هاي سرد و براي تأمين گرما لباس بيشتري مي پوشند، شايع ميشود.
وي افزود: شپش به جامعه يا طبقه خاصي محدود نبوده و تمام طبقات را مبتلا ميکند.
وي گفت: شپش در آب قادر به تنفس نبوده و زنده نمي ماند، به همين دليل از طريق شنا در استخر منتقل نميشود.
دکتر فکري ادامه داد: اگرچه بطور معمول شپش در جوامع فقير و متراکم شايعتر است ولي کليه طبقات اجتماعي ميتوانند در معرض خطر آلودگي با شپش قرار گيرند.
وي گفت: وجود شپش سر، بدن يا عانه را آلودگي به شپش يا پديکولوزيس گويند.
وي اظهار کرد: تخم شپش که رشک (Nit) ناميده مي شود، بيضي شکل، سفيد رنگ و به اندازه ته سنجاق است و به ساقه مو در نزديکي پوست سر و درز لباس فرد آلوده ميچسبد و به راحتي کنده نميشود.
مدير گروه پوست دانشگاه علوم پزشکي کرمان گفت: آلودگي در تمام گروه هاي سني ديده ميشود ولي شپش سر در کودکان شيوع بيشتري دارد، دختر بچه ها به علت تماس بيشتر سر با سر يا تماس پوشش هاي سر بيش از پسرها به شپش سر آلوده مي شوند.
وي ادامه داد: شپش تقريبا هر چهار ساعت يک بار خونخواري ميکند.
وي گفت: پاي شپش به گونه اي است که مي تواند به مو چنگ بزند، شانه زدن موجب شکسته شدن پاها و مرگ آن خواهد شد.
فکري افزود: طول بدن شپش يک تا سه ميليمتر است (کوچکتر از مورچه هاي خيلي کوچک) و با چشم غير مسلح قابل مشاهده است.
وي گفت: طول عمر شپش ماده حدود يک ماه و روزانه چهار تا شش تخم مي گذارد که اين تخمها در نزديکي پوست سر که دما و رطوبت مناسب است، به موها ميچسبند (برخلاف شوره يا ساير پوسته هاي سر که به راحتي با برس جدا مي شود).
مدير گروه پوست دانشگاه علوم پزشکي کرمان افزود: محل شايع اين تخمها در موهاي پشت سر و پشت گوش ميباشد.
وي بيان کرد: گاهي تعداد اين تخم ها آنقدر زياد است که مانند سفيدي مو بروز ميکند.
وي تصريح کرد: غير از تخم شپش در موارد آلودگي شديدتر خود شپش نيز در روي موها مشهود است.
فکري گفت: نوزاد شپش پس از هفت روز از تخم خارج شده و پس از سه بار پوست اندازي بالغ ميشوند.
نشانه هاي آلودگي به شپش سر
مدير گروه پوست دانشگاه علوم پزشکي کرمان گفت: خارش مداوم پشت سر و گردن ناشي از واکنش حساسيتي پوست بدن فرد به بزاق شپش است.
وي افزود: بايد توجه داشت که عفونت جديد هميشه سبب خارش سر نميشود، در بيشتر موارد، آلودگي به شپش سر بدون علامت است و آلودگي را والدين، آموزگاران يا مربيان بهداشت مدرسه تشخيص ميدهند.
وي گفت: شپش سر بيشتر در نواحي پشت گوش و پس سر زندگي و تخمگذاري ميکند، از اينرو در هنگام بيماريابي بايد به اين نکته توجه کرد.
دکتر فکري اظهار کرد: گاهي در موارد پيشرفته غدد لنفاوي اطراف سر در ناحيه گردن برجسته مي شود و گاهي خارش شديد سر باعث کنده شدن پوست و خراشيدگي شده و با اضافه شدن عفونت، ممکن است زرد زخم نيز بروز کند.
وي ادامه داد: در چنين مواردي بايد به فکر شپش سر بود و سر بيمار از لحاظ وجود شپش يا تخم آن معاينه شود.
راههاي انتقال
مدير گروه پوست دانشگاه علوم پزشکي کرمان گفت: تماس مستقيم افراد سالم با افراد آلوده بيشتر در ازدحام جمعيت رخ ميدهد؛ تماس غيرمستقيم، مانند استفاده مشترک از وسايل شخصي آلوده مانند لباسها، بالش، پتو، ملحفه، شانه، برس، حوله، کلاه، گيره مو، گل سر، مقنعه، شال، روسري و چادر، کلاه، حوله حمام و غيره، همچنين زماني که شيوع شپش در جامعه بالاست صندلي اتوبوس هاي شهري و بين شهري، تاکسي ها و سالنهاي اجتماعات نيز در انتقال و انتشار شپش نقش دارند.
درمان شپش سر
وي افزود: اساس درمان در انواع شپش رعايت اصول بهداشتي فردي، حمام کردن و تعويض منظم البسه و درمان موارد بيماري است.
فکري گفت: از بين بردن و درمان شپش به دو روش فيزيکي و دارويي امکانپذير است.
وي اظهار کرد: پرمترين داروي انتخابي است که به صورت شامپو، محلول سرشوي، پودر، لوسيون و کرم موجود است.
درمان دارويي شپش سر
وي ادامه داد: مهمترين داروي انتخابي در درمان شپش فراورده هاي پرمترين ميباشد که بصورت شامپو و کرم 5 درصد در بازار موجود است.
راه هاي پيشگيري از شپش سر
وي گفت: شستشوي لباسها و ملحفه ها در آب جوش به مدت 10 تا 20 دقيقه و يا استفاده از ماشين لباسشويي و خشک و اتو کردن درزهاي لباس؛ رعايت بهداشت فردي بخصوص استحمام مرتب و شستشوي منظم لباس ها از جمله راه هاي پيشگيري از اين بيماري است.
مدير گروه پوست دانشگاه علوم پزشکي کرمان ادامه داد: شانه کردن روزانه موي سر ترجيحا با شانه دندانه ريز چوبي، تميز کردن همه روزه برس و شانه، استفاده نکردن از لوازم شخصي ديگران، پرهيز از تماس با اشياء و لباسهاي فرد آلوده، معاينه مرتب موها، گزارش و مراجعه موارد آلوده به مراکز بهداشتي از ديگر راه هاي پيشگيري از ابتلا به شپش است.