
دکتر سلام/ ۱۱ درمان خانگی چربی خون بالا
بروزرسانی

بازده/ شايد با چربي خون بالا آشنا نباشيد، اما احتمالا کسي را ميشناسيد که به اين مشکل مبتلا باشد – حتي اگر شخص مورد نظر از آن بياطلاع باشد. و از آنجا که ابتلا به اين بيماري در سراسر جهان به سرعت در حال افزايش است در اين نوشتار با ما همراه باشيد تا ۱۱ درمان خانگي چربي خون بالا را بدانيد.
چربي خون بالا (هايپرليپيدميا) چيست؟
هايپرليپيدميا اصطلاح پزشکي است که براي ازياد سطح چربي(ليپيد) در خون استفاده ميشود. به عبارت سادهتر اگر چربي خونتان بالا باشد پس مقدار کلسترول و تريگليسيريدتان هم بالا است. چربي خون بالا يک وضعيت مزمن است اما در بسياري موارد از طريق رژيم غذايي سالم و تمرين منظم معکوس قابل برگشت است.
چربي خون بالا وضعيت رايجي است که با سندروم متابوليک، ديابت و چاقي در ارتباط است و به عنوان يکي از عوامل بيماري عروق کرونر، بيماري شريان محيطي و سکته شناخته ميشود. چربي خون بالا همانند فشار خون بالا يا علايم فشار خون بالا، ميتواند مثل ي ک قاتل خاموش بدون هيچ علايم ونشانهي شناخته شدهاي باشد تا زماني که دچار مشکل جدي ميشويد. ترسناک است، نه؟
آيا راهي هست که بتوان به طور طبيعي از چربي خون بالا خودداري کرد يا آن را بهبود داد؟ البته! تغييرات سبک زندگي شامل رژيم غذايي و ورزش، کليد موفقيت هستند. اسيدهاي چرب سالم مانند امگا۳ نيز ميتوانند در اين امر موثر باشند، به طوري که بيشتر پزشکان مصرف آنها را توصيه ميکنند، به ويژه براي بيماراني که بيماري عروق کرونر قلب دارند و قادر به تحمل استاتينها نيستند.
در ادامه ۱۱ درمان خانگي چربي خون بالا آمده است
چربي خون بالا ميتوانند ارثي باشد و خطر ابتلا به بيماري عروق خوني را افزايش دهد، که منجر به سکته و بيمارهاي قلبي ميشود. پزشکان اغلب و به سرعت براي هر کسي که چربي خون بالا و يا کلسترول بالا دارند استاتينها را تجويز ميکنند. اما استاتينها عاري از خطرات جدي نيستند، از جمله افزايش شانس ابتلا به ديابتها – تحقيقات نشان ميدهد احتمال ابتلا به ديابت نوع دوم در افرادي که استاتين مصرف ميکنند ۵۰ درصد بيشتر است.
پزشکان و متخصصين ميدانند و به اين حقايق اقرار ميکنند ـ که تغييرات سبک زندگي تاکنون بهترين روش براي جلوگيري و کنترل چربي خون بالا است. پس چرا حجم عظيمي از استاتينهاي خطرناک تجويز ميشود؟ جواب آن ساده و در عين حال ناراحتکننده است: بيشتر افراد تمايل ندارند که تغييرات قابل توجهي (با اين حال کاملا انجام شدني) در سبک زندگي خود ايجاد کنند تا ديگر به داروهاي کاهش کلسترول خون نياز نداشته باشند. اما شما در حال مطالعهي اين نوشتار هستيد، پس خوشحالم از اين که ميدانم افرادي هستند که بسيار تمايل دارند هر آنچه در توان دارند به کار گيرند تا به صورت طبيعي چربي بالاي خون خود را درمان کنند.
جاي بحث نيست که تغييرات طبيعي و قابل کنترل سبک زندگي، بهترين گزينه براي مقابله با چربي خون بالا هستند. در ادامه به مواردي اشاره ميکنيم که ميتوانيد همين امروز براي جلوگيري از اين وضعيت يا درمان آن انجام دهيد.
۱. رژيم غذاييتان را تغيير دهيد
رژيم غذايي حاوي چربي بالا و مملو از خوراکيهاي التهابآور ميتواند چربي خون بالا را تشديد کرده يا ريسک ابتلا به آن را افزايش -دهد. به اين دليل است که بايد خوراکيهاي ضدالتهاب بخوريد و مصرف خوراکيهاي فرآوري شده و مضر را به حداقل برسانيد.
خوراکيهايي که باعث بدتر شدن چربي خون بالا ميشوند
از مصرف خوراکيهاي اين ليست خودداري کنيد و چربي خون بالايتان را درمان کنيد:
– قند و محصولات غلهايي فرآوري شده – هر دو کبد را تحريک ميکنند که کلسترول بيشتري توليد کند و باعث افزايش التهاب ميشود.
– انواع خوراکيهاي بستهبندي و فرآوري شده – معمولا سرشار از نمک، قند و چربيهاي ناسالم هستند، قطعا بايد از خوراکيهاي بستهبندي شده و به شدت فرآوري شده دوري کنيد.
– چربيهاي هيدروژنه – روغنهاي گياهي ملتهبکننده هستند و ممکن است باعث افزايش کلسترول شوند.
– چربيهاي ترانس – اين نوع از چربيها، کلسترول ال دي ال ( که به کلسترول بد معروف است)، التهاب و ريسک ابتلا به بيماريهاي قلبي عروقي را افزايش ميدهند.
– فرآوردههاي لبني معمولي – ( غيرارگانيک، هموژنيزه و پاستوريزه) – پاستوريزه و هموژنيزه کردن محصولات لبني، ساختار شيميايي آنها را تغيير ميدهد، چربيها فاسد ميشوند، مواد مغذي را نابود ميسازد و در نتيجه باعث شکلگيري راديکالهاي آزاد در بدن ميشود.
– محصولات حيواني پرورشي در محيط مصنوعي– کشاورزي صنعتي، گوشتهاي حيواني و محصولات ارزان اما ناسالم و خطرناک را براي ما توليد ميکنند.
– کافئين خيلي زياد – کافئين خيلي زياد منجر به افزايش سطح کلسترول ميشود. قهوه و يا چايي را به حداقل ممکن، يعني يک يا دو فنجان در روز برسانيد.
خوراکيهاي درمانگر
– اسيدهاي چرب امگا۳ – خوراکيهاي حاوي امگا۳ ميتواند به افزايش کلسترول خوب کمک کند و ريسک ابتلا به بيماري قلبي و عروقي را کاهش دهد. ماهيهاي سرشار از اسيدهاي چرب امگا۳ که براي سلامت قلب مفيد است، شامل ساردين، ماهي تن، سالمون، ماهي قزل آلا، شاه ماهي خال مخالي است.
– خوراکيهاي سرشار از فيبر محلول – فيبر محلول، کلسترول را در سيستم گوارشي بهم متصل ميکند و باعث ميشود توسط بدن دفع شود. براي اين منظور، مقدار زيادي ميوه، سبزيجات، آجيل يا مغزهاي جوانهزده و دانهها و ديگر خوراکيهاي با فيبر بالا مصرف کنيد.
– روغن زيتون – روغن زيتون طبيعي فرابکر و با کيفيت بالا، داراي ترکيبات ضدالتهاب، آنتياکسيدانها و مقدار زيادي درشتمغذيهاي مفيد براي قلب است. همچنين کلسترول خوب را افزايش ميدهد.
– سير و پياز – اين دو خوراکي کاهندهي کلسترول، به دليل دارا بودن ترکيبات حاوي سولفور به پايين آمدن کلسترول ال دي ال کمک ميکنند که باعث پاکسازي شريانها ميشوند.
– سرکه سيب – مصرف روزانه فقط يک قاشق سوپخوري سرکه سيب، به پايين آمدن کلسترول به صورت طبيعي کمک ميکند. ثابت شده است سرکه سيب توليد صفرا را افزايش داده و به کبدتان که مسئول پردازش کلسترول است کمک ميکند.
– ادويهها – هر روز انواع مختلفي از ادويهها را به رژيم غذايي خود اضافه کنيد مثل ريحان، رزماري و زردچوبه که همه آنها سرشار از آنتي اکسيدانهاي محافظ قلب هستند و به پايين آمدن کلسترول به صورت طبيعي کمک ميکنند.
۲. روغن ماهي ( روزانه ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ ميليگرم)
اييپياي و دياچاي (چربيهاي امگا۳) موجود در روغن ماهي به کاهش سطح کلسترول خون کمک ميکنند که به نوبه خود از بروز چربي خون بالا جلوگيري ميکند. مطالعهايي در سال ۲۰۱۵ در چين ۸۰ نفر را مورد بررسي قرار داد تا مشخص کنند آيا روغن ماهي به افرادي که از بيماري کبد چرب غيرالکي (NAFLD) مرتبط با چربي خون بالا رنج ميبرند کمکي ميکند يا خير. به طور تصادفي از شرکتکنندگان خواسته شد روزانه به مدت ۳ ماه روغن ماهي يا روغن ذرت مصرف کنند. از ۸۰ شرکتکننده اصلي، ۷۰ نفر اين آزمايش را تکميل کردند، و محققان دريافتند که روغن ماهي ميتواند به ناهنجاريهاي متابوليسمي مرتبط با درمان بيماري کبد چرب غيرالکي کمک کند.
۳. برنج مخمر قرمز (۱۲۰۰ ميليگرم دوبار در روز)
برنج مخمر قرمز مادهاي است که از برنج استخراج ميشود و به وسيله نوعي از مخمرها به نام موناسکوس پرپورئوس تخمير ميشود. قرن-ها است که اين ماده در چين و بسياري از کشورهاي آسيايي به عنوان يک داروي سنتي استفاده ميشود و تحقيقات نشان داده است که کلسترول خون را تا ۳۲ درصد کاهش ميدهد. بهتر است با کوآنزيم۱۰ (حداقل روزانه ۱۰۰- ۹۰ ميليگرم) مصرف شود تا از کمبود آن پيشگيري شود، و تحقيقات نشان داده است اين شيوه مصرف تاثيرات مثبت بخصوصي بر چربي خون بالا دارد.
مطالهاي در سال ۲۰۱۵ در کره در مجله Medicinal Food منتشر شد که تاثير برنج مخمر قرمز را در درمان چاقي – به عنوان دليل رايج چربي خون بالا – و درمان خود چربي خون مورد بررسي قرار داد. موشهاي آزمايشگاهي در ۵ گروه تفکيک شدند: رژيم غذايي معمولي، رژيم غذايي پرچرب بدون درمان، و سه گروه با رژيم غذايي پر چرب همراه با مصرف روزانهي يک گرم برنج مخمر قرمز در هر کيلوگرم به مدت هشت هفته اضافه شدند، يک گرم برنج مخمر قرمز به ازاي هر کيلوگرم به مدت ۱۲ هفته، و روزانه ۲.۵ گرم به ازاي هر کيلوگرم به مدت هشت هفته.
محققان دريافتند که برنج مخمر قرمز مانع افزايش وزن شده و پارامترهاي چربي خون، آنزيمهاي کبدي و سطح لپتين را کاهش داده و شاخص آتروژنيک را بهبود بخشيده است. اين برنج مخمر قرمز ميتواند چاقي و چربي خون بالا را درمان کند.
۴. نياسين (روزانه ۱۵۰۰ ميليگرم)
نياسين (ويتامين ب۳) کلسترول ال دي ال را به مقدار ۲۵ درصد کاهش داده و کلسترول خوب را به مقدار ۳۵ درصد افزايش ميدهد، به همين خاطر است که بايد خوراکيهاي حاوي نياسين را در وعدههاي غذايي خود بگنجانيد. بخش غدد دانشکدهي پزشکي دوک دريافت که نياسين به بهبود وضعيت ديابت در افرادي که به تازگي دچار ديابت ناشي از چربي خون بالا شدهاند کمک ميکند، يعني ميتواند اين چربي خون بالا و همچنين ديابت را درمان کند.
۵. کروم (روزانه ۲۰۰ -۱۰۰۰ ميليگرم با توجه به سن و وضعيت سلامتي فعلي)
کروم براي سوخت و ساز چربيها از جمله کلسترول مورد نياز است. تحقيقيات رابطهاي بين ميزان مصرف بالاي کروم و عروق و سطح کلسترول خون سالمتر را نشان ميدهد. حتي بعضي از مطالعات نشان داده است افرادي که بخاطر بيماريهاي قلبي و عروقي جان خود را از دست ميدهند، هنگام مرگ ميزان کروم کمتري در خونشان دارند.
تحقيقي در ترکيه در نشريه Human & Experimental Toxicology منتشر شد که مشخص کرد کروم ترکيبي با روش درمان نياسين، وضعيت موشهاي مبتلا به چربي خون بالا را بهتر کرد، و نتيجه گرفتند که کروم همراه با نياسين موجب تاثير محافظتي بر بافت قلب ميشود.
۶. گياه خار مريم (روزانه ۵۰-۱۵۰ ميليگرم)
گياه خار مريم براي سلامت قلب مفيد بوده و با کاهش التهاب و پاکسازي خون و جلوگيري از آسيب فشار اکسيداتيو در شريانها به پايين آمدن سطح کلسترول خون کمک ميکند. مطالعات نشان ميدهد که خار مريم بخصوص براي بيماران ديابتي که از چربي خون بالا رنج ميبرند مفيد است.
۷. سير (روزانه ۵۰۰ ميليگرم)
اگر با مصرف سير در وعدههاي غذايي خود مشکل داريد ميتوانيد آن را به صورت مکمل مصرف کنيد. سير باعث افزايش کلسترول HDL شده و کلسترول کل را کاهش ميدهد.
تحقيقي که در سال ۲۰۱۵ در Diagnostic Pathology منتشر شد که خواص ضد چربي خون بالاي سير را بر روي نمونه موش-هاي آزمايشگاهي مبتلا به چربي خون مورد بررسي قرار داد. موشها به چهار گروه با رژيم غذايي متفاوت تقسيم شدند: رژيم استاندارد pellet، رژيم غذايي استاندارد با مکمل ۴ درصد سير خام، رژيم غذايي ليپوژنيک معادل با ۲۰۰ ميليگرم سير خام به ازاي هر کيلوگرم از وزن بدن و رژيم غذايي معادل با ۴۰۰ ميليگرم سير خام به ازاي هر کيلوگرم از وزن بدن.
موشهاي آزمايشگاهي که سير مصرف کرده بودند ميزان کلسترول LDL کمتر و کلسترول HDL بيشتري داشتند. محققان به اين نتيجه رسيدند که سير قادر است مبتلايان به کلسترول بالا را درمان کند و خطر ابتلا به بيماري عروق کرونر قلب را کاهش ميدهد.
۸. ورزش
يک روش عالي و حياتي براي حفظ چربي خون در شرايط پايدا، ر ورزش کردن است. ورزش با وزنه و تمرينهاي انفجاري هورمون رشد انسان را افزايش ميدهد که کلسترول HDL يا کلسترول خوب را بهبود بخشيده و کلسترول LDL يا همان کلسترول بد را پايين ميآورد.
۹. کاهش وزن
اگر اضافه وزن داريد، بهتر است وزن خود را کاهش دهيد. کاهش وزن به اندازه ۱۰ درصد ميتواند تا حد بسيار زيادي ريسک ابتلا به چربي خون را پايين آورد و يا روند آن را معکوس ميکند.
۱۰. ترک دخانيات
سيگار کشيدن به طور مستقيم با افزايش کلسترول بد و تريگليسيريد مرتبط است، پس ترک آن در درمان چربي خون نقش کليدي دارد.
۱۱. روغنهاي معطر
مطالعهاي نشان داد وقتي به حيوانات مبتلا به کلسترول بالا روغن ريواس داده ميشد ميزان آن به شدت کاهش ميافت. مصرف روغن ريواس باعث حفظ سطح سالم تريگليسيريد شده و ميزان کلسترول بد را در بدن کاهش ميدهد. اين عمل باعث افزايش گردش خون در شريانها ميشود و در مقابله با اختلالات قلبي سودمند است.
تحقيقات ثابت کرده است روغن اسطوخودوس با کاهش فشار احساسي سطح کلسترول را کاهش ميدهد. روغن درخت سرو نيز با افزايش چرخش خون، کلسترول خون را کاهش ميدهد، و روغن رزماري هم به دليل خواص آنتي اکسيدان منحصر به فردش کلسترول خون را کاهش ميدهد و سلامت قلب و عروق را تضمين ميکند.
چربي خون بالا در مقابل فشار خون بالا
هايپرتنشن به عنوان فشار خون بالا نيز شناخته ميشود. فشار خون به فشاري گفته ميشود که خون شما به ديواره داخلي رگهاي خوني وارد ميکند. برعکس، چربي خون بالا زماني ايجاد ميشودکه ميزان بالايي از چربي در رگهايتان داشته باشيد. اين چربيها مي-توانند به ديواره شريانها چسبيده يا ديواره شريانهاي شما را سفت کنند.
افراد مبتلا به فشار خون بالا ممکن است مشکلات کلسترول درمان نشده يا کلسترول درمان شده ناقص نيز داشته باشند. داشتن هردوي چربي خون بالا و فشار خون بالا باعث افزايش خطر سندرومهاي متابوليک ميشود. اگر مبتلا به چربي خون بالا و فشار خون بالا هستيد و کلسترول HDL پاييني داريد پس همچنين سندروم متابوليک هم داريد.
فشار خون درمان بالا و نشده ميتواند باعث آسيب به قلب، حمله قلبي، نارسايي قلبي و سکته شود. چربي خون بالا باعث افزايش خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي و عروقي ميشود از جمله حمله قلبي، سکته و بيماري عروق محيطي (رسوب چربي در ديواره رگهايتان).
هر دوي اين وضعيتها ميتواند ارثي باشد، و با افزايش سن خطر ابتلا به آنها بيشتر ميشود. همچنين با تغييرات سبک زندگي ميتوان با هر دوي اين وضعيتها مقابله کرد. بعضي از تغييرات سبک زندگي که احتمال ابتلا به فشار خون و چربي خون بالا را کاهش ميدهد شامل کاهش وزن، ترک مصرف دخانيات، کاهش يا اجتناب از مصرف الکل و کافئين، افزايش مصرف خوراکيهاي سالم و کاهش مصرف خوراکيهاي ناسالم و ورزش بيشتر است.
انواع چربي خون بالا و علائم آن
هايپرليپيدميا يا چربي خون بالا ICD-۹ را که براي بسياري از پزشکان به اين نام شناخته ميشود، ميتوان به چربي خون خانوادگي يا اوليه که توسط ناهنجارهاي ژنتيکي مشخصي بهوجود ميآيد، يا چربي خون ثانويه يا اکتسابي تقسيم کرد که به خاطر عواملي مانند سندروم متابوليک، رژيم غذايي، عدم فعاليت بدني، و مصرف دارو بهوجود ميآيد.
تشخيص چربي خون بالا مانند کلسترول بالا نيست. هر دو شامل مقدار زيادي چربي در جريان خون هستند، اما کلسترول بالا لزوما به اين معني نيست که شما سطح تريگليسيريد بالايي داريد. چربي خون به اين معنا است که هم سطح کلي کلسترول و هم تريگليسيريد شما بالاست. کلسترول به ساختن سلولها و توليد هورمونها در بدن کمک ميکند. تريگليسيريد به نوعي از چربي گفته ميشود که بدن براي ذخيره انرژي از آن استفاده ميکند و همچنين انرژي مورد نياز ماهيچههاي شما را فراهم ميسازد. داشتن مقدار بالاي تري-گليسيريد همراه با کلسترول LDL چنانچه فردي چربي خون هم داشته باشد، احتمال ابتلايش به بيمارهاي قلبي بيش از کسي است که فقط سطح بالايي از کلسترول LDL را دارد.
چربي خون بالا معمولا هيچ علامتي ندارد و تنها به وسيله آزمايش خون مشخص ميشود. بعضي افراد درد قفسه سينه را تجريه ميکنند مخصوصا اگر چربي خون شدت پيدا کند و اثرات خطرناکي روي شريانها بگذارد. بعضي از علائم که ممکن است در موارد نادري از چربي خون بالا رخ دهند، ميتوانند باعث حمله قلبي يا سکته شوند.
فاکتورهاي خطر چربي خون بالا و عوامل ريشهاي آن
چربي خون معمولا بخاطر عادتهاي سبک زندگي ناسالم مثل سيگار کشيدن، رژيم غذايي ناسالم، عدم فعاليت فيزيکي به وجود ميآيد. زنان بالاتر از ۵۵ سال و مردان بالاتر از ۴۵ سال بيشتر در معرض خطر ابتلا به چربي خون بالا هستند.
عوامل ديگري که ميتواند باعث ايجاد چربي خون بالا شود شامل اين موارد است:
– ديابت
– کمکاري تيروئيد
– بيماريهاي کبدي
چربي خون بالاي خانوادگي ترکيبي، يک اختلال ارثي است که باعث ايجاد کلسترول بالا و افزايش سطح تريگليسيريد خون ميشود. طبق يک تحقيق منتشر شده در Human Molecular Genetics، چربي خون خانوادگي ترکيبي ۱ الي ۲ درصد جمعيت را تحت تاثير قرار ميدهد.
سابقهي خانوادگي کلسترول بالا و بيماري قلبي زودرس، از عوامل خطر ايجاد چربي خون بالاي خانوادگي است. اگرچه چربي خون بالاي خانوادگي ترکيبي، يک وضعيت ارثي است، برخي از عواملي که اين وضعيت را بدتر ميکنند شامل موارد زير است:
– ديابت
– کمکاري تيروئيد
– چاقي
به طور کلي، براي آنکه خطر ابتلايتان به چربي خون بالا کم شود، آزمايش خونتان بايد نتايج زير را نشان دهد:
– اچديال بيشتر از ۴۰ ميليگرم در هر دسيليتر
– الديال کمتر از ۱۳۰ ميليگرم در هر دسيليتر
– تريگليسريد کمتر از ۲۰۰ ميليگرم در هر دسيليتر
– کلسترول کل کمتر از ۲۰۰ ميليگرم در هر دسيليتر