کودک/ علت های تاخیر در رشد کودکان

بيتوته/ کوتاهي قد يکي از نگراني‌هاي نوجوانان و والدين آنهاست که در سال‌هاي اخير به واسطه تبليغات وسيع شرکت‌هاي دارويي در مورد هورمون رشد و تاثير آن در کانون توجه قرار گرفته است. تاخير رشد سرشتي از دلايل بسيار شايع کوتاهي قد در نوجوانان است که با تاخير در بلوغ همراهي دارد. يک دختر نوجوان دوازده ساله يا پسر چهارده ساله را در نظر بگيريد که هنوز بالغ نشده و نسبت به همسن و سالان خود کوتاه‌تر است. وقتي سابقه خانوادگي او را بررسي مي‌کنيم، حداقل يکي از والدينش دچار تاخير بلوغ و کوتاهي قد در نوجواني بوده‌اند. در بررسي‌هاي تخصصي مشخص مي‌شود که سن استخواني اين کودکان نسبت به سن تقويمي تاخير دارد و آزمايش هورمون رشد آنها در حد سن استخواني است و نسبت به سن تقويمي کاهش نشان مي‌دهد. تاخير رشد سرشتي يک حالت بسيار خوش‌خيم و گذراست که به دليل اختلال ژنتيکي در ترشح بموقع هورمون‌هاي محرک غدد جنسي ايجاد مي‌‌شود و بايد از بيماري‌هاي ديگر عامل کوتاهي قد افتراق داده شود. خوشبختانه اين کودکان با يکي دو سال تاخير دچار جهش رشد شده و قد مناسب را پيدا مي‌کنند. همان‌گونه که گفته شد براي تشخيص صحيح ابتدا بايد سابقه خانوادگي تاخير رشد و بلوغ در والدين، و برادران و خواهران کودک بررسي شود و در ادامه از نظر بلوغ جنسي معاينه کامل صورت گيرد. در ادامه سن رشد استخواني با عکسبرداري از مچ دست تخمين‌زده مي‌شود. اندازه‌گيري هورمون رشد با دادن داروهاي محرک ترشح هورمون رشد صورت مي‌گيردو مهم‌ترين قسمت در ارزيابي آزمايشگاهي کودکان و نوجوانان کوتاه قد است. اگر سن استخواني با سن تقويمي مطابقت داشت و هورمون رشد کم بود ابتدا بايد بررسي‌هاي ديگر بخصوص بررسي کم کاري تيروئيد صورت گيرد و سپس اقدام به درمان شود. نارسايي کليه، بيماري‌هاي کبدي و انواع بيماري‌هاي غددي بخصوص بيماري‌هاي غده فوق‌کليه مي‌تواند منجر به کوتاهي قد شود. در واقع مهم‌ترين وظيفه پزشک در برخورد با کودکان و نوجوانان کوتاه قد، بررسي چنين بيماري‌هايي است. کم‌کاري تيروئيد که با بي‌حالي، خواب‌آلودگي و پف‌آلودگي صبحگاهي مشخص مي‌شود، از دلايل مهم و قابل درمان کوتاهي قد است که حتما بايد بررسي شود، زيرا در صورت تشخيص با داروي «لووتيروکسين» بخوبي درمان خواهد شد. يکي از علت‌هاي مهم افت رشد مشکلات عاطفي بخصوص ارتباط آشفته مادر و کودک است. متاسفانه به دليل انکار والدين و ناتواني کودک در بيان اين حالت، اين مشکل مخفي باقي مي‌ماند. اين کودکان اغلب داراي اشتهاي زياد و پرخور هستند. گريه‌هاي ناگهاني و بد خلقي‌هاي ناگهاني از علائم ديگر اين مشکل است. چنين کودکاني اگر در محيط کم اضطراب قرار گيرند، رشد طبيعي خواهند داشت. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد