دکتر سلام/ علت صدا دادن فک هنگام غذا خوردن چیست؟

نامه نيوز/ تا به‌حال با اين مساله مواجه شده‌ايد که در زمان غذا خوردن، فک‌تان صدا بدهد؟ شايد با خودتان فکر کنيد که احتمالا صداي ايجاد شده در فک‌تان به غذاي سفتي که مي‌جويد مربوط مي‌شود. برخي از افراد علت اين مشکل را صحبت کردن زياد مي‌دانند اما اين‌که واقعا صحبت کردن تاثيري در ايجاد اين مساله دارد يا نه را بايد از «دکتر غلامرضا ولي‌زاده‌کاخکي» جراح دندانپزشک پرسيد. اين صدا از کجا مي‌آيد؟ بسياري از افراد در زمان صحبت کردن يا جويدن غذا، از فک‌شان صدا شنيده مي‌شود که گاهي اين صدا، به گوش اطرافيان فرد هم مي‌رسد. برخي از افراد تصور مي‌کنند که صحبت کردن زياد، عاملي براي ايجاد اين سر و صدا در فک است علاوه بر اين، برخي ديگر دليل به وجود آمدن اين مساله را به خوردن بيش از حد ته‌ديگ و غذاهاي سفت ربط مي‌دهند که همه اين موارد از نظر علمي، درست نيست. دليل به وجود آورنده صداي مفصل گيجگاهي ـ فکي، به جابه‌جايي فک برمي‌گردد. در برخي افراد، به‌دليل نامرتب بودن دندان‌ها، زماني که قرار است دندان‌هاي دو فک بالا و پايين با هم چفت شوند، فک دچار حرکات نابه‌جا مي‌شود که اين مساله به مرور زمان تخريب سطح مفصلي فک را در پي دارد. با تخريب سطح مفصلي، زائده فک پايين که کنديل نام دارد، از روي فک بالا سُر مي‌خورد و از جاي خود بيرون مي‌آيد که اين مساله صداي فک را به وجود مي‌آورد و در نهايت صداهاي ناشي از تغييرات مفصل گيجگاهي ـ فکي در زمان جويدن غذا شنيده مي‌شود. از کودکي به فکر باشيد اين مشکل يک‌شبه به وجود نمي‌آيد و افراد با سنين مختلف مي‌توانند به آن دچار شوند. به‌هم‌ريختگي دندان‌ها و عادت‌هاي نادرست غذا خوردن، بويژه زماني که فرد عادت دارد دائما با يک طرف فک خود بجود، مي‌تواند منجر به بروز صدا در مفصل گيجگاهي ـ فکي شود. توجه به مرتب بودن دندان‌ها بايد از زمان کودکي باشد و اگر فردي مي‌خواهد در بزرگسالي دندان‌هاي مرتب داشته باشد، والدين او بايد در زمان کودکي، به دندان‌هاي شيري توجه کنند، يعني داشتن دندان دائمي مرتب، مستلزم داشتن دندان شيري مرتب است. آن دسته از افرادي که در زمان کودکي دندان شيري خود را به دليل پوسيدگي درمان نمي‌کنند و آن را مي‌کشند، در زمان رويش دندان دائمي، دچار مشکل مي‌شوند و احتمال اين‌که دندان دائمي آنها نامنظم رشد کند، بسيار بالاست. پس براي پيشگيري از مشکلات دندان بويژه مشکل مفصل گيجگاهي ـ فکي، بايد از زمان کودکي معاينات دوره‌اي و درمان‌هاي لازم، توسط دندانپزشک انجام شود. اولين قدم را برداريد در صورت ابتلا به اين بيماري، بايد نسبت به درمان آن اقدام کرد. اولين قدم براي درمان، اصلاح و برطرف کردن مشکل دندان‌ها محسوب مي‌شود. درمان‌ها با توجه به شرايط هر فرد مي‌توانند متفاوت باشند و شامل درمان‌هاي ترميمي، ارتودنسي، پروتز و... مي‌شوند. علاوه بر اين، فرد بايد به اين نکته توجه کند که بيش از اندازه دهان خود را باز نگه ندارد. کارهايي چون استفاده دوطرفه از فک هنگام غذا خوردن، خميازه کشيدن با دهان نيمه باز و خوردن لقمه‌هاي کوچک، اقداماتي است که براي جلوگيري از تخريب بيشتر سطح مفصلي فک بايد انجام داد. وقتي فک در مي‌رود اگر مشکل فرد پيشرفته شود و به جراحي نياز داشته باشد و فرد انجام چنين کاري را به تعويق بيندازد، احتمال دررفتگي عادتي فک وجود خواهد داشت. يعني فک هر چند وقت يک‌بار يک مرتبه بيرون مي‌آيد و فرد مجبور مي‌شود آن را جا بيندازد که اين مساله آزاردهنده است. دررفتگي فک، حتي در زمان حرف زدن نيز مي‌تواند به وجود بيايد. علاوه بر اين، فردي که اقدام به درمان نمي‌کند، از غذا خوردن لذت نخواهد برد چون دائما با حرکات نابه‌جاي فک و صداي آن مواجه خواهد شد. از کجا بايد فهميد؟ گاهي برخي از افراد به اين مشکل مبتلا هستند ولي از آن خبر ندارند چون بيماري در مراحل اوليه وجود دارد و هنوز خود فرد صدا را نمي‌شود. تشخيص اين مساله در مرحله اول با دندانپزشک است، ولي اگر فرد درمان را انجام ندهد، به راحتي مي‌تواند در زمان غذا خوردن، متوجه صدا شود. البته براي پي بردن به اين مساله، يک راه هم وجود دارد که مي‌توان از آن کمک گرفت. براي اين منظور بايد از يک نفر خواست که رو به روي شما قرار گيرد و انگشت خود را روي مفصل گيجگاهي – مفصلي قرار دهد و شما در اين حالت دهان خود را به آرامي باز کنيد، چنانچه مفصل ايراد نداشته باشد، در راستاي يک خط مستقيم باز خواهد شد، ولي در زماني که اشکالي در مفصل وجود داشته باشد، دهان به سمت‌هاي مختلف (چپ و راست يا جلو و عقب) حرکت خواهد کرد. علاوه بر اين، در چنين شرايطي به زير انگشت آن فرد هم ضربه وارد خواهد شد. کار ممکن است به جراحي بکشد مشکل مفصل گيجگاهي ـ مفصلي هر چه زودتر تشخيص داده شود و درمان صورت بگيرد، دردسر کمتري را براي فرد به همراه دارد ولي در شرايطي که اين مشکل پيشرفته شود، بايد اقدامات درماني جدي‌تري مثل جراحي را براي فرد در نظر گرفت. جراحي فک، در مراحل پيشرفته براي برخي از افراد در نظر گرفته مي‌شود. قبل از انجام جراحي، باز هم بايد به وضعيت دندان‌ها توجه کرد و اقدامات لازم را براي بهبود آنها انجام داد. نوع جراحي، به ميزان تخريب بستگي دارد و روش‌هاي مختلفي براي اين منظور در نظر گرفته مي‌شود. گاهي براي درمان در حين جراحي، بايد مفصل کوتاه شود و گاهي هم لازم است که قسمت‌هاي تخريب‌شده، توسط جراح ترميم شوند. بعد از جراحي، صورت و فک را به‌گونه‌اي خاص به مدت حدود شش‌هفته مي‌بندند و بعد از آن هم به بيمار فيزيوتراپي توصيه مي‌شود. انتخاب يک جراح ماهر براي انجام چنين کاري ضروري است چون اگر جراحي بخوبي انجام نشود، احتمال فلج شدن نصف صورت و انحراف فک، وجود دارد. رابطه گوش‌درد و فک درد اگر مشکل مفصل گيجگاهي ـ فکي به مراحل پيشرفته برسد، اين احتمال وجود دارد که فرد دچار گوش درد شود. هنگامي که فک پايين، بيش از اندازه به سمت بالا برود، سر کنديل به سمت عقب سر خواهد خورد که اين مساله، درگير شدن عصبي به نام کورداتمپاني را به همراه دارد که منجر به گوش درد مي‌شود. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد