زایمان طبیعی به کمک وکیوم چیست و چگونه انجام می‌شود؟

مجله پزشکي دکتر سلام/ وقتي نوزاد نمي تواند بطور طبيعي در طول زايمان طبيعي خارج شود، پزشک ممکن است يک روش کمکي را آزمايش کند. يکي از اين روش ها، زايمان طبيعي به کمک وکيوم است که مطلوب ترين گزينه مي باشد. شايد شما راجع به اين روش شنيده باشيد ولي آيا مي دانيد که چگونه انجام مي شود؟ يک نشريه مربوط به مادران، اطلاعات بيشتري در اين مورد و اينکه چگونه بر مادر و نوزاد اثر مي گذارد، به شما مي دهد. زايمان طبيعي به کمک وکيوم چيست؟ اين روش نوعي از زايمان طبيعي است که از وسيله اي به نام وکيوم يا خارج کننده، براي خارج نمودن نوزاد از واژن استفاده مي کند. وکيوم از يک محفظه پلاستيکي نرم بنام ونتوس بهره مي برد که به يک دستگاه مکنده متصل است. پزشک يا ماما از دسته استفاده مي کند تا نوزاد را از مسير زايمان بيرون بياورد. اين مقاله را بخوانيد تا بدانيد که چگونه اين روش در طول وضع حمل انجام مي شود. زايمان طبيعي به کمک وکيوم چگونه انجام مي شود؟ وقتي تلاش مي کنند نوزاد را در طول زايمان طبيعي ، از رحم خارج کنند، پشت گردن او کاملا متورم مي شود، لذا يک دستگاه بي حس کننده در داخل مهبل قرار داده مي شود تا از درد جلوگيري کند و بتواند بخوبي سر نوزاد را از مهبل خارج کند. وقتي فشار ناشي از زايمان بر مادر اعمال مي شود، پزشک دستگاه مکنده را به سوي سر نوزاد مي برد تا سر نوزاد را به آرامي در داخل آن قرار دهد و نوزاد را از مجراي زايمان خارج کند. زايمان طبيعي به کمک وکيوم در صورتي انجام مي شود که شرايط زير وجود داشته باشد: کيسه آب پاره شده باشد و سر نوزاد در حفره لگن خاصره قرار گيرد. پشت گردن نوزاد کاملا کشيده شده باشد و با بدن نوزاد در يک امتداد قرار گيرد (موقعيت سر جنين بايد < 5+-0 باشد). مشکلي در جفت جنين وجود نداشته باشد. وزن مناسب نوزاد از2.500 تا 4.500 گرم باشد. همچنين حالت سر جنين و وضع محفظه جايگزين بايد مورد توجه قرار گيرد. در طول سال ها، پيشرفت هاي زيادي در زمينه وکيوم يا فورسپس بوجود آمده است. در ادامه اين مقاله راجع به رايج ترين وکيوم يا فورسپس هاي مورد استفاده صحبت خواهيم کرد. انواع مختلف وکيوم يا فورسپس کدامند؟ انواع مختلف وکيوم يا فورسپس استفاده شده در طول روش زايمان طبيعي عبارتند از: محفظه هاي فلزي: اين ابزار از يک محفظه فلزي قارچي شکل به قطر 40 تا 60 ميليمتر استفاده مي کند. اين ابزار به يک دسته جدا شدني از طريق يک زنجيره متصل مي شود که به مرکز محفظه وصل است. دسته به درگاه وکيوم متصل است که از طريق آن کشش و انقباض به وسيله دست يا استفاده از برق انجام مي شود. يک محفظه فلزي وقتي در خارج نمودن نوزاد مفيد است که در موقعيت استخوان پشت سر قرار گيرد، ولي اين کار مي تواند منجر به صدمه ديدن جمجمه جنين شود و اجراي کار را بدليل سفت بودن محفظه، ناراحت کننده نمايد. محفظه نيمه سخت: اين محفظه از پلاستيک قابل انعطاف ساخته شده و با همان شرايط محفظه هاي فلزي استفاده مي شود. استفاده از محفظه نيمه سخت باعث کاهش امکان صدمه به سر جنين مي گردد ولي داراي درصد موفقيت کمتري در مقايسه با محفظه هاي فلزي مي باشد. محفظه هاي نرم: اين محفظه هاي زنگي شکل از سيليکون يا لاستيک قابل انعطاف، ساخته شده اند و داراي دريچه رها کننده تعبيه شده در داخل آن هستند که تنظيم فشار مورد نظر را به سرعت امکان پذير مي کنند و مي تواند به دقت کنترل شوند. همچنين محفظه هاي نرم، مجددا مي توانند قابل استفاده باشند ولي داراي درصد موفقيت کمتري مي باشند و فقط در مواقعي مي توانند استفاده شوند که سر جنين در فاصله کمي از مجراي زايمان قرار داشته باشد و اگر جنين بالاتر باشد و يا در موقعيت پشت سر قرار داشته باشد، مشکل است که بتوان محفظه را بدرستي بر روي سر جنين قرار داد. معمولا يک محفظه بر مبناي سه شرط زير انتخاب مي شود: اندازه سر جنين موقعيت سر جنين جايي که سر جنين در مجراي زايمان قرار دارد. زايمان طبيعي به کمک وکيوم منافع استفاده از وکيوم يا فورسپس در زايمان طبيعي آساني استفاده وارد شدن آسيب کمتر به آلت تناسلي مادر زايمان سريع ايجاد ناراحتي کمتر براي مادر نياز کمتر به بيهوش نمودن مادر وارد شدن آسيب کمتر به جمجمه نوزاد البته اين روش کمکي زايمان طبيعي فقط وقتي مي تواند استفاده شود که همه شرايط لازم وجود داشته باشند. يک مادر چه زماني نياز به زايمان به کمک وکيوم دارد؟ قبل از انجام وضع حمل به کمک وکيوم، پزشک بررسي خواهد کرد که جنين تا چه اندازه در پايين مجراي زايمان قرار دارد چون اين کار به او کمک مي کند که محفظه را به درستي در جاي خود بگذارد و به دقت از حالت کشش و انقباض استفاده نمايد. زايمان به کمک وکيوم وقتي لازم مي شود که پشت گردن جنين کاملا منقبض شده و براي بيرون کشيدن نوزاد به کمک احتياج باشد، بنابراين ميتوان دلائل انجام اين کار را اينگونه برشمرد: طولاني شدن مرحله دوم کار ( اگر بيش از 3 ساعت در حالت بيهوشي و 2 ساعت بدون بيهوشي طول بکشد). مادر پس از فشار آوردن، خسته و ناتوان گردد و ديگر نتواند اين کار را انجام دهد. جنين بيقرار است و بايد زودتر خارج شود. جان مادر به خاطر شرايط و عوارض پزشکي در خطر است و بايد از فشار آوردن براي خروج نوزاد اجتناب نمايد. احتمال مشکل قلبي براي نوزاد وجود دارد. اگر مادر مشکلات مغزي و قلبي و عروقي دارد و بايد از فشار وارد نمودن توسط وي پرهيز گردد. اگر سر جنين بيش از حد بزرگ باشد، در اين صورت برش نوع سي از سوي پزشک توصيه مي شود. در چه شرايطي نبايد از وکيوم در زايمان طبيعي استفاده کرد؟ اين روش در شرايط زير توصيه نمي شود: زودرس بودن زايمان ( کمتر از 34 هفته با وزن جنيني در حدود 2.500گرم) خونريزي شديد بدليل صدمات وارده به جنين غيرمعمول بودن اجراي کار انبساط غير کامل پشت سر جنين عدم مشاهده نوک سر جنين يا بخش هاي ديگر مثل کفل و ابرو و صورت بي نظمي ها در خونريزي ناشي از زايمان بيهوشي نامناسب مادر مشکل پوستي جنين فراهم نشدن شرايط کامل اجراي زايمان از طريق مهبل عدم دسترسي به سر جنين راضي نبودن مادر به انجام اين روش بزرگ بودن جنين در صورتي که وزن نوزاد بيش از 4.500 گرم باشد ترديد در متناسب بودن لگن خاصره مادر براي انجام اين روش عدم اطمينان از وضعيت جنين اگر جمجمه جنين در پايين قرار گرفته و ضربان قلب او نامنظم باشد مداخلات پزشکي قطعا وقوع هر مشکلي را در طول اجراي کار کاهش مي دهد ولي با اين حال خطراتي در انجام اين روش نيز وجود دارند. خطرات زايمان با وکيوم کدامند؟ وقتي اين روش به درستي انجام شود، خطرات کمتري دارد اما در بعضي موارد ممکن است خطراتي براي مادر و نوزاد وجود داشته باشند. خطرات براي مادر: پاره شدن مهبل يا ايجاد پارگي در فاصله بين مهبل و مقعد. افزايش خطر جراحت در ناحيه ماهيچه مقعد و باسن، اگر جنين در حالت پشت سر قرار داشته باشد. عدم کنترل در خروج ادرار و مدفوع و باد از مهبل و مقعد. داشتن درد در دوره پس از زايمان. پايين افتادگي رحم و لگن خاصره.