«کنگر فرنگی»؛ ضد مسمومیت کبدی و کاهنده چربی خون

باشگاه خبرنگاران/ دکتر فراز مجاب استاد دانشکده داروسازي شهيد بهشتي اظهار کرد: در طب سنتي گذشته کشورهاي متعددي، از گياهان دارويي و فرآورده هاي طبيعي جهت درمان بيماري هاي گوارشي استفاده مي شده که در حال حاضر هم از تعداد زيادي از آنها استفاده مي گردد. وي با بيان اينکه بيماري هاي گوارشي شامل تعداد زيادي بيماري مربوط به اين دستگاه شده ولي فقط براي تعدادي از آنها گياهان دارويي واقعاً مؤثر وجود دارد گفت: براي سوء هاضمه و بي اشتهايي ، کلاً از گياهان تلخ مزه استفاده مي کنند که اين داروها را به چهار گروه مواد تلخ ساده ، مواد تلخ معطر (که داراي اسانس هستند) ، مواد تلخ قابض (که تانن دارند) مانند پوست گنه گنه، مواد تلخ تند و سوزاننده مانند زنجبيل تقسيم مي کنند که اين گياهان در طب سنتي ايران بعنوان صفراآور، مدرصفرا، ضديرقان و...اشتهاآور و مقوي معده معروف بوده اند. وي تصريح کرد : يکي از اين داروهاي گياهي که قبلاً استفاده مي شده و در حال حاضر به دليل عوارض و سميت مصرف چنداني ندارد، اندام هوايي خشک شده افسنطين است که حاوي ترکيبات سزکويي ترپن لاکتون، %5/0-3/0اسانس (داراي توجون) و... براي ضعف اشتها، مشکلات سوء هاضمه صفراوي، به ميزان روزانه دو تا سه گرم داروي خام بوده است. گياه کنگر فرنگي ضد مسموميت کبدي و کاهنده چربي خون است دکتر مجاب ادامه داد : در منابع خارجي اين گياهان بعنوان Biliary Remedies معرفي شده اند که از معروف ترين آنها برگ کنگر فرنگي (آرتيشو) با خواص کاهنده چربي خون و ضدمسموميت کبدي است که از آنزيم هاي گوارشي هم در درمان سوء هاضمه استفاده مي شود گرچه اين بيماران معمولاً دچار کمبود اين آنزيم ها نيستند. وي اظهار کرد: نفخ ازجمله مشکلاتي است که براي اين ناراحتي از مواد ضدنفخ استفاده مي شود که شامل اسانس ها، فرآورده هاي گياهي وعصاره هاي گياهي داراي مقدار زيادي اسانس بوده و اساساً همراه با غذا داده مي شوند و تعدادي از آنها نيز اثر ضداسپاسم دارند که زيره هاي سياه، سبز و کوهي، رازيانه، انيس، گشنيز، نعناع، بادرنجبويه، بابونه و... در اين گروه قرار دارند . استاد دانشکده داروسازي شهيد بهشتي تصريح کرد : نشانگان روده تحريک پذير از ديگر مشکلاتي است که با علائمي از جمله کرامپ هاي شکمي مزمن عودکننده شامل تغييراتي در رفتار روده مانند يبوست و يا اسهال، تهوع، نفخ و بي اشتهايي همراه بوده و درمان آن نيازمند مسهل هاي محرک و حجمي، آنزيم هاي گوارشي، شل کننده هاي عضلاني و... است که يکي از موثرترين گياهان اثرگذار در اين سندرم نعناع فلفلي است که حاوي اسانس، تانن ، مواد تلخ و... است. وي گفت: وزارت بهداشت آلمان، برگ آن را رسماً براي دردهاي کوليکي ناحيه گوارشي، کيسه صفرا يا دستگاه صفراوي معرفي کرده که مورد مصرف اسانس موارد بالا باضافه در کولون تحريک پذير و احتقان دستگاه تنفسي است. استعمال خارجي چاي سبز و سياه درمان التهابات پوستي دکتر مجاب ادامه داد : گاستريت و بيماري اولسر از ديگر بيماريهايي است که آلکالوئيدهاي تروپان (از گياه آتروپا بلادونا) با تاثيرآنتي کولينرژيک از قديم براي اين بيماري استفاده مي شدند که امروزه نه خود گياه خام که اجزاي موثره خالص شان مصرف دارند و گياهان موثر در اين بيماري شامل بابونه با نام علمي ماتريکاريا رکوتيتا که حاوي 3 گروه از مواد مؤثر است مي باشند . دکتر مجاب با بيان اينکه در اسهاي حاد نيز گياهان دارويي نقش دارند افزود : گياهان تانن دار ازجمله اين موارد هستند که نظريه کلاسيک آنست که تانن باعث رسوب پروتئين هاي سطحي در غشاهاي مخاطي شده يک لايه مقاوم و چسبنده تشکيل مي شود که مانع از جذب توکسين شده و اثر محرک هاي موضعي را از بين مي برد که چاي سبز و سياه که داراي %20-5 تانن است و بلوط شامل پوست درخت، سرشاخه هاي جوان و گال و... پوست، در استعمال خارجي براي درمان التهاب پوستي و بطور خوراکي براي اسهال حاد استفاده مي شود. اين استاد دانشکده داروسازي يادآور شد : قره قاط نيز يک داروي خانگي براي درمان اسهال حاد است که دوز روزانه آن خيسانده 20 تا 60 گرم ميوه خشک در آب و ميوه تازه 5 تا 10 برابر گياه خشک است (بايد کاملاً جويده شود). وي با بيان اينکه هرگاه تکرار حرکات روده کمتر از يکبار در 3-2 روز بوده و علائمي شامل احساس سنگيني مدفوع، دفع دردناک، احساس دفع ناکامل، کرامپ هاي شکمي، احساس پر بودن شکم و... از علائم يبوست هستند که عواملي مانند زندگي بدون ورزش و تحرک، تغذيه نامناسب (کم فيبر، نامنظم) ، عوامل رواني و استرس هاي ذهني ، بعضي از بيماري ها داشته و درمان آن اصلاح رژيم غذايي، روان درماني، افزايش مصرف فيبرهاي غذايي، سبزيجات و ميوه هاي مسهل،نوشيدن آب (4 تا 6 ليوان در صبح ناشتا) ، تمرينات فيزيکي و ورزشي و گياه درماني است . 5 تا 10 گرم روغن قرچک مسهل قوي براي بزرگسالان وي با اشاره به اينکه عوامل حجم دهنده شامل مواد متورم شونده و حجيم شونده و مسهل هايي کم خطر محسوب مي شوند. گفت: سبوس گندم شامل لايه هاي بيروني و خارجي گندم ،ترکيب شيميايي آن مانند آب ، پروتئين ، چربي ، کربوهيدرات ها (نشاسته، سلولز و همي سلولز) ، ويتامين ها و مواد معدني ، در زير 2 سال ممنوع بوده و مکانيسم اثر آن شامل تورم ، آزادسازي اسيدهاي با زنجيرکوتاه، وجود توده مواد غيرقابل هضم و... مي باشد. مجاب ادامه داد : عوامل اسموتيک شامل قندالکل هاي با منشأ گياهي مي شوند که اينها کلاً درآب محلول بوده و جذب ضعيفي دارند که مکانيزم اثر آن شامل، در روده که قرار مي گيرند، آب را بدرون روده مي کشند و در کولون به اسيدهاي با زنجيره کوتاه شکسته مي شوند مي باشد . وي در پايان با بيان اينکه گياهان آنترانوئيددار مسهل محرک اند و با تحريک گيرنده هاي مخاطي و زيرمخاطي، رفلکس هايي ايجاد مي کنند که منجربه افزايش حرکات کولون شامل روبارب يا ريوند چيني ، پوست ، برگچه ها و نيام سنا مي شوند که روغن کرچک باروش فشردن در سرما تهيه مي شود تا پروتئين شديداً سمي ريسين همراه نيايد و در اين حوزه روغن کرچک بيش از %80 تري ريسينولئين دارد و يک پيش داروست، که دوز آن بعنوان مسهل قوي 5 تا 10 گرم در روز براي بزرگسالان است که چند ساعت طول مي کشد تا اثر کند و با معده خالي بيشتر موثر است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد