هرگز روی زخم بتادین نریزید

الو دکتر/ برخي زخم ها بدترند و برخي افراد نبايد زخمي روي بدنشان ايجاد شود، مانند ديابتي ها. ولي براي ضدعفوني کردن اين زخم ها معمولا از بتادين استفاده مي کنيم که به شما مي گوييم کار بسيار اشتباهي است! زخم چيست؟ زخم يک واژه کلي است که براي هرنوع جراحت پوستي به‌کار مي‌رود اما در منابع علمي به جراحت‌هاي سطحي مانند خراشيدگي پوست در اثر تماس شديد با فرش يا موکت و بريدگي‌هاي سطحي که معمولا بالايي‌ترين لايه پوست يا همان اپيدرم را درگير مي‌کنند. زخم را ايروژن يا سايش مي‌گويند. ايروژن، فقط با تغيير رنگ پوست يا بستر محدودي از محل خراشيدگي همراه است و جوشگاه هم برجاي نمي‌گذارد. اينگونه سايش‌ها را بايد تا بهبود کامل، از نور آفتاب پوشاند يا از کرم‌هاي لايه‌بردار سبک و کرم‌هاي ضدلک براي درمان آنها استفاده کرد. ايروژن‌ها، ظرف مدت چند ماه خودبه‌خود ترميم مي‌شوند و جاي آنها هم کاملا از بين مي‌رود. 9 نکته درباره درمان زخم دکتر بهروز باريک‌بين،متخصص پوست، قائم مقام مرکز تحقيقات ليزر ايران؛ آسيب‌هاي پوستي که علاوه بر اپيدرم، لايه يا لايه‌هاي زيرين را درگير مي‌کنند، زخم نام دارند. معمولا زخم‌ها، جوشگاه‌هايي هم برجاي مي‌گذارند و اقدام‌هاي درماني براي بهبود آنها و برجاي ماندن کمترين ميزان جوشگاه، به شدت زخم بستگي دارد. 1. براي درمان زخم باز که لايه‌هاي زيرين پوست را درگير کرده، به پزشک مراجعه و از درمان‌هاي خودسرانه پرهيز کنيد. 2. براي درمان زخم‌هاي سطحي مي‌توان از داروهاي موضعي مانند آنتي‌بيوتيک‌ها يا داروهاي ترميمي استفاده کرد. شستن روزانه اين زخم‌ها با محلول نرمال‌سالين (سرم فيزيولوژيک) و استفاده از داروهاي موضعي مي‌تواند به پر شدن سريع‌تر زخم و باقي‌ماندن کمترين جوشگاه کمک کند. 3. گاهي پزشکان با توجه به شرايط بيمار، مصرف آنتي‌بيوتيک‌هاي خوراکي را هم تجويز مي‌کنند و در مواردي، استفاده از داروهاي خوراکي و تزريقي، بر انواع موضعي آنها ارجحيت دارد. 4. عفوني شدن انواع زخم، يکي از عوامل خطر بر جاي ماندن جوشگاه شديدتر است بنابراين معمولا درصورت بروز زخم‌هاي شديد و عميق، گروه درماني تلاش مي‌کنند تا عفونتي بر زخم سوار نشود. شستن موضعي زخم با محلول نرمال‌سالين، يکي از راه‌هاي پيشگيري از ايجاد عفونت است. 5. برخي زخم‌ها با آلودگي بالايي همراه هستند. مثلا اگر دامپزشکان يا افرادي که در محيط‌هاي کاري آلوده کار مي‌کنند، دچار زخم شوند، خطر ابتلايشان به عفونت بالاست. به همين دليل معمولا توصيه مي‌شود افرادي که در محيط‌هاي آلوده کار مي‌کنند، بلافاصله پس از زخم شدن هر قسمتي از بدنشان، به پزشک مراجعه کنند تا زخم آنها بررسي شود. باز گذاشتن زخم اين افراد براي شستشوي روزانه و طي کردن روند طبيعي ترميم زخم، از بهترين راه‌هاي درماني پيش رو است. به‌طور کلي، تشخيص اينکه زخمي براي درمان بايد باز بماند يا بسته شود، برعهده پزشک است و در اين مورد بايد به نظر پزشک اعتماد کرد. 6. در مواردي که پمادها و داروهاي موضعي براي قرار دادن روي زخم‌ها تجويز مي‌شوند و مجبور به خروج از منزل و کار در محيط‌هاي مختلف هستيد، بايد روي زخم را با گاز استريل و باند مخصوص پانسمان کنيد تا هم ماندگاري اثر داروها بيشتر شود، هم با پيشگيري از نفوذ آلودگي به بستر زخم، جلوي ابتلا به عفونت احتمالي را بگيريد. 7. برخورد با سوختگي‌ها به شدت و عمق سوختگي بستگي دارد. اگر محل سوختگي تاول زد، تاول آن را نترکانيد چون خود تاول، بهترين نوع پانسمان فيزيولوژيک است که جلوي عفوني شدن بستر جراحت را مي‌گيرد. 8. هنگام بروز سوختگي‌هاي شديد، محل سوختگي را خنک نگه داريد و به اولين مرکز درماني مراجعه کنيد. هرگز لباس يا زيورآلاتي را که در اثر تماس با بخار آب به پوستتان چسبيده است، خارج نکنيد و با خنک نگه داشتن محل سوختگي تا رسيدن به مرکز درماني، اين کار را به گروه درمان بسپاريد. 9. برخي افراد در صورت ايجاد بريدگي‌هاي عميق هم راضي به بخيه زدن پوست خود براي بهبود زخم نمي‌شوند و از باقي ماندن جاي بخيه‌ها مي‌ترسند اما گاهي لبه‌هاي بريدگي، شرايط مناسبي براي به هم رسيدن و بخيه خوردن دارند. از اين رو، اگر گروه درماني تشخيص داد که زخم شما يا فرزندتان به بخيه نياز دارد، از اين کار امتناع نکنيد. بهتر است بدانيد که هدف از به کار بستن روش‌هاي درماني در ترميم زخم‌ها، پيشگيري از ايجاد عفونت و جوشگاه تاحد ممکن است. در گذشته، استفاده از داروهاي ضدعفوني‌کننده مانند بتادين براي شستن زخم‌ها رواج داشت اما بتادين، حاوي مواد سمي براي سلول‌هاي آسيب‌ديده است و مي‌تواند روند ترميم زخم را مختل کند بنابراين بايد نرمال‌سالين را جايگزين بتادين کرد. عسل، مرهم زخم است متخصصان طب سنتي و برخي متخصصان پوست معتقدند عسل طبيعي ترکيب‌هاي بسيار موثر و کارآمدي براي بهبود جاي زخم و پيشگيري از عفوني شدن محل آن دارد و قرار دادن عسل روي زخم‌هاي سطحي‌تر و جاي بريدگي‌ها و بخيه‌ها، کمک زيادي به پيشگيري از ايجاد جوشگاه‌ شديد و عفونت مي‌کند. 6 نکته‌اي که بايد درباره بخيه بدانيد دکتر مريم يوسفي،متخصص پوست، عضو هيات علمي دانشگاه علوم‌پزشکي شهيدبهشتي 1. خيلي از افراد نگران جوشگاه‌هاي باقيمانده از جاي بخيه هستند به‌همين دليل اجازه نمي‌دهند زخمشان بخيه زده شود اما اگر بخيه، درست و بجا زده شود، به‌مراتب کمتر از زخمي که بايد بخيه مي‌شده و نشده، جوشگاه برجاي مي‌گذارد. 2. اين روزها به محض کشيدن بخيه‌ها از ليزرهاي مختلفي که اثر زخم‌کنندگي هم ندارند، استفاده مي‌کنند تا کمترين ميزان جوشگاه به‌خصوص در قسمت‌هايي از پوست که زيبايي را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد، باقي بماند. 3. بعد از بخيه، بايد تا 48 ساعت از رسيدن آب به محل بخيه خودداري کنيد. در طول اين مدت، داروهايي را که برايتان تجويز شده است، استفاده کنيد. بعد از طي مراحل اوليه ترميم زخم، مي‌توانيد حمام برويد يا زخم را بسيار ملايم بشوييد. 4. از دستکاري‌کردن بخيه و زخم‌هاي احتمالي کنار آن خودداري کنيد. 5. اگر قسمت‌هايي از پوست که بخيه شده‌اند، تحت فشار قرار دارند، سعي کنيد اين فشار را به حداقل ممکن برسانيد. مثلا اگر پوست اطراف دهانتان دچار آسيب شده و آن را بخيه کرده‌ايد، سعي کنيد زياد نخنديد يا دهانتان را بيش از اندازه باز نکنيد تا جلوي باز شدن بخيه يا کشيدگي و آسيب بيشتر پوست و باقي ماندن جاي زخم را بگيريد. 6. گاهي در برخي از مراکز درماني پيشرفته و مجهز، به بيمار پيشنهاد مي‌شود براي پيشگيري از کشش و فشار روي پوست، براي فلج کردن عضلات اطراف بخيه بوتاکس تزريق کند که اين کار هم مي‌تواند در تسريع روند بهبود زخم و بخيه، تاثيرگذار باشد. زخم ديابتي‌ها زخم‌تر است! برخي بيماران مانند بيماران ديابتي، آنهايي که نقص سيستم ايمني دارند، افراد مبتلا به ايدز و کساني که پيوند عضو انجام داده‌اند و داروهاي سرکوب‌کننده سيستم ايمني بدن مصرف مي‌کنند، بيشتر از ساير افراد دچار زخم‌هايي مي‌شوند که دير خوب مي‌شود يا احتمال سوار شدن عفونت بر آنها وجود دارد. اين افراد بايد حواسشان باشد کفش‌هايي که پاهاي آنها را زخم مي‌کند، نپوشند و هنگام کار با وسايل تيز و برنده،‌ دستکش ضخيم به دست کنند. آنها بايد هنگام آشپزي، دستکش‌هاي ابري مخصوص آشپزي بپوشند و در مواجهه با ظرف‌هاي داغ يا بخار کتري و سماور يا غذا، بيشتر به فکر پوست خود و زخم و سوختگي‌هاي احتمالي باشند تا به فکر ريختن و سوختن غذا. علاوه بر اين، پيش از خروج از منزل و در صورت پوشيدن صندل، جوراب بپوشند تا پاهايشان در اثر برخورد با سنگريزه‌ها، زخمي نشود. خلاصه اين افراد بايد هر کاري از دستشان برمي‌آيد انجام بدهند تا خطر زخم شدن پوستشان به حداقل برسد. اين افراد بايد در صورت مواجهه با زخم، در هر سطحي، براي درمان به پزشک مراجعه کنند و درمان خود را پشت گوش نيندازند. چند باور زخمي دکتر اميرهوشنگ احساني،متخصص پوست، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران در مورد زخم‌ها هم مانند بروز هر مشکل يا بيماري ديگري، باورهاي درست و نادرستي وجود دارد؛ مثلا برخي افراد معتقدند جنسيت بر روند بهبود زخم تاثيرگذار است. تحقيقات و مطالعه‏هايي که در اين زمينه انجام شده، نشان مي‌دهد روند ترميم زخم در زن‌ها و مردها يا دختر بچه‌ها و پسر بچه‌ها، تفاوتي ندارد. باور ديگر درباره تماس زخم با آب حمام براي تسريع روند درمان آن است. در گذشته، مردم بر اين باور بودند که زخم‌ها تا بهبود کامل نبايد تماسي با آب داشته باشند. در حالي که خشک شدن بيش از اندازه زخم، مي‌تواند روند ترميم و بهبود آن را به تاخير بيندازد. به‌همين دليل اين روزها متخصصان توصيه مي‏کنند زخم‏ها پس از 24 تا 48 ساعت شسته شوند تا جاي زخم، هم مرطوب بماند و هم تميز. شما حتي مي‌توانيد سطح زخم را لايه‌اي نازک، مرطوب نگه داريد تا به واسطه اين رطوبت، ترميم آن سريع‌تر اتفاق بيفتد.اما يک باور درست درباره زخم اينکه به‌طور کلي،‌ روند ترميم زخم در بچه‌ها سريع‌تر از بزرگسالان و سالمندان است. نقش تغذيه در بهبود زخم دکتر محمدرضا وفا،متخصص تغذيه و رژيم‌درماني، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي ايران بسياري از مواد مغذي مانند روي، آهن،‌ ويتامين‌هاي A،‌ B و C در حفظ سلامت پوست، مو و ماهيچه‌ها نقش بسيار مهم و موثري دارند. به همين دليل گنجاندن موادغذايي حاوي اين ريزمغذي‌ها مانند گوشت‌ها، به‌خصوص گوشت ماهي، غذاهاي دريايي، ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه در برنامه غذايي، کمک زيادي به افزايش سطح سلامت پوست و ارتقاي قدرت سيستم دفاعي بدن مي‌کند. به‌طور کلي، زخم افرادي که رژيم‌ غذايي سالم و متنوعي دارند و غذاهاي دريايي سرشار از اسيدهاي چرب امگا3 يا ميوه‌هاي حاوي ويتامين‌هاي فراوان، مصرف مي‌کنند، بهتر و سريع‌تر بهبود مي‌يابد. البته در مورد برخي از اين خوراکي‌ها اغراق مي‌شود. مثلا برخي افراد ادعا مي‌کنند اگر خانم‌ها در دوران بارداري زياد ماهي، ميگو يا آناناس بخورند، فرزندشان خوش‌گوشت و خوش‌زخم مي‌شود! در حالي که اگر يک خانم باردار، تمام ماهي‌هاي دنيا را هم بخورد اما فرزندش بعد از تولد رژيم غذايي مناسبي نداشته باشد، تاثير چشمگيري بر سلامت پوست و موي او در آينده نخواهد داشت. افرادي که دچار زخم و کبودي هستند بايد مواد غذايي مغذي مانند غذاهاي دريايي، ميوه‌ها، سبزي‌ها، صيفي‌ها و حتي خوراکي‌هايي مانند عسل را در برنامه غذايي خود بگنجانند تا سرعت ترميم زخم‌هايشان بيشتر شود. التيام زخم چند روز طول مي‌کشد؟ دکتر افشين اميني،متخصص طب اورژانس عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي زخم‌ها به 2 گروه سطحي و باز تقسيم مي‌شوند و براساس اين نوع تقسيم‌بندي، زخم‌هاي باز به بخيه نياز دارند و زخم‌هاي سطحي،‌ نه. بايد در اولين برخورد با زخم‌هاي خونريزي‌دهنده، سطح خونريزي‌دهنده را براي پيشگيري از خونريزي بيش از اندازه و بند آمدن خون فشار دهيد. براي اين کار مي‌توانيد از يک دستمال تميز يا گاز استريل کمک بگيريد. شدت فشار دادن بايد به اندازه‌اي باشد که نبض از کار نيفتد. مدت زمان فشار زخمي که خونريزي دارد هم به شدت خونريزي بستگي دارد. يعني بايد هر چند دقيقه يکبار، دست خود را برداريد و ببينيد جريان خون قطع شده است يا نه. اگر قطع شده بود، دست و دستمال را از روي زخم برداريد و اقدام‌هاي درماني ديگر براي ترميم زخم با مراجعه به پزشک آغاز کنيد اما اگر خون بند نيامده بود، دوباره دستمال را روي زخم فشار دهيد تا خونريزي متوقف شود. اگر بعد از مدت طولاني، خونريزي بند نيامد، باز هم دستمال را روي زخم فشار دهيد و در همان حال به اولين مرکز درماني مراجعه کنيد. در مرکز درماني براي زخم‌هايي با خونريزي شديد، ابتدا عمل خون‌گيري انجام مي‌دهند و سپس محل زخم را بخيه مي‌کنند. بايد توجه داشته باشيد که برخي افراد به‌صورت ژنتيکي، خوش‌زخم‌تر از ديگران هستند و علاوه بر اينکه زخم آنها زودتر خوب مي‌شود، جاي آن هم سريع‌تر از بين مي‌رود. اين مساله، تاحدي هم به نوع تغذيه، قدرت سيستم ايمني بدن، شرايط رواني و شيوه زندگي فرد بستگي دارد. با اين حال، ما به‌طور متوسط حدود 7-3 روز براي التيام زخم در نظر مي‌گيريم. حواستان باشد که پس از بستن روي زخم، هرگز لايه قهوه‌اي رنگ آن را دستکاري نکنيد تا کمترين جوشگاه باقي بماند ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد