7 چیز که درباره «استویا» نمی‌دانید

سايت دکتر کرماني/ استويا، شيرين کننده مورد تاييد وزارت غذا و دارو آمريکا ( FDA ) ممکن است جواب اين سوال باشد. استويا به شکل فزآينده اي طي اين سالها در ميان مردم محبوب شده است، طوري که بسته هاي آن را در کافي شاپ ها و کمپاني هاي نوشابه سازي مي بينيد تا دل مشترياني که از طعم نوشابه هاي بدون قند و حاوي قند مصنوعي بدشان مي آيد را بدست بياورند. استويا يک شيرين کننده بدون کالري است، اما جايگزيني براي قند نيست. در ادامه مي خواهيم درباره مزايا، عوارض و جايگزيني آن با قند صحبت کنيم. استويا دقيقا چيست؟ استويا گياهي از خانواده گل داوودي و زيرگروه، گياه ابروسيا است. بايد بدانيد بين استويايي که در خانه تهيه مي کنيد با استوياي داخل فروشگاه تفاوت بسياري وجود دارد. محصولات استويا موجود در قفسه هاي فروشگاه ها داراي برگ اين گياه نيستند و از عصاره برگ بسيار تصفيه شده استويا تحت عنوان rebaudioside A يا Reb-A ساخته مي شوند. شيرين کننده هاي Reb-A به صورت مايع، پودر و حالت گرانوله شده وجود دارند. اين محصولات مقدار بسيار کمي استويا در خود دارند که تقريبا 200 بار شيرين تر از قند است. شيرين کننده Reb-A ( شيرين کننده نوين) با شيرين کننده هايي از قبيل اريتيتول ( الکل قند ) و دکستروز ( گلوکز ) ترکيب مي شوند. برخي از برند هاي استويا نيز داراي طعم هاي طبيعي هستند. اگر مواد تشکيل دهنده استويا رنگ وطعم دهنده هاي مصنوعي نداشته باشند وزارت دارو و غذاي آمريکا (FDA ) توليد آنها را تاييد مي کند. با اين حال محصولاتي که طعم هاي طبيعي دارند، فوق العاده فرآوري شده هستند يعني هيچ چيز طبيعي در محصولات استويا نيست. گياه استويا را در خانه پرورش دهيد و از برگ هاي آن براي شيرين کردن غذاها و نوشيدني ها استفاده کنيد. استويا در واقع يک گياه است جايگزين قند از گياه استويا (ربوديانا ) استخراج مي شود که به صورت طبيعي در برزيل و پاراگوئه رشد مي کند و صدها سال به عنوان شيرين کننده غذا، التيام دهنده سوختگي و ناراحتي معده مورد استفاده قرار گرفته است. شيريني اين گياه از گليکوزيدهاي طبيعي خود که طي فرآيندي از برگ هاي استويا استخراج شده ، گرفته مي شود. اين فرايند با گذاشتن برگ هاي استويا در آب گرم شروع مي شود. آيا مصرف استويا مزيتي هم دارد؟ استويا يک شيرين کننده غير مغذي است، يعني تقريبا هيچ کالري ندارد. اگر تصميم به کاهش وزن داريد، اين جنبه استويا بسيار دلپذير است اما تاکنون اين نتيجه اثبات نشده است. اثر شيرين کننده غيرمغذي روي سلامت يک فرد سالم بستگي به مقدار و زمان مصرفش در روز دارد. اگر مبتلا به ديابت باشيد استويا کمکتان مي کند، قند خون خود را کنترل کنيد. تحقيقات نشان داده است که استويا توانسته تا حدود زيادي سطح انسولين و گلوکز را پايين بياورد و افراد با وجود دريافت کالري کم بعد از غذا خوردن سير و راضي باشند. تنها محدوديت اين تحقيق آن بود که در فضاي آزمايشگاهي و نه زندگي واقعي افراد که در آن رفتارهاي طبيعي خود را نشان مي دهند، انجام شده است. بررسي ديگر نشان داد که پودر برگ استويا به کنترل کلسترول کمک مي کند و سطح کلي LDL ( کلسترول بد ) و تري گليسريد را بدون هيچ گونه عوارض جانبي منفي پايين مي آورد و توانسته سطح HDL ( کلسترول خوب) را نيز افزايش دهد. هنوز مشخص نشده است که استويا معمولي در مقادير کمتر چنين تاثيري دارد يا خير. آيا استويا موجب عوارض جانبي هم مي شود؟ سازمان دارو و غذاي آمريکا مي گويد گليکوزيدهاي استويا مانند Reb-A در کل بي خطر هستند ولي مصرف برگ کامل استويا يا عصاره آن را براي استفاده در غذاهاي فرآوري شده و نوشيدني ها به دليل کمبود اطلاعات تاييد نکرده اند. استويا خام ممکن است به کليه ها، سيستم تناسلي و سيستم قلبي عروقي آسيب وارد کند و فشار خون را خيلي پايين بياورد يا با داروهاي کاهش دهنده فشار خون تداخل ايجاد کند. با اينکه استويا براي افراد ديابتي بي خطر در نظر گرفته مي شود اما برند هايي را که حاوي دکستروز يا مالتودکرستين هستند بايد با احتياط مصرف کرد. دکستروز گلوکز و مالتودکرستين نشاسته است که کربوهيدرات و کالري را به استويا اضافه مي کنند. همچنين ممکن است قندهاي الکل، کمي کربوهيدرات را تقويت کنند. اگر بعضي وقت ها از استويا استفاده مي کنيد، ممکن است روي قند خونتان تاثيري نداشته باشد، اما اگر در تمام طول روز مصرف کنيد مقدار کربوهيدرات ها افزايش پيدا مي کند. نتايج تحقيقي در سال 2015 نشان داد که شيرين کننده هاي غيرمغذي باعث اختلال در فلور روده، عدم تحمل گلوکز و اختلال متابوليک مي شود. در بعضي افراد هم محصولات استويايي که با الکل هاي قند ساخته شده باشد منجر به مشکلات گوارشي از جمله نفخ و اسهال مي شود. اصلي ترين مشکل در شيرين کننده هاي غيرمغذي، مزه آن است. طعم استويا نسبت به ديگر شيرين کننده ها بهتر است، برخي از آن لذت مي برند و براي بعضي اصلا جالب نيست. استويا بسته بندي شده کاملا طبيعي نيست بله. استويا يک گياه طبيعي است اما براي اينکه اين جايگزين قند، در مغازه و يا آشپزخانه فاسد نشود، کمپاني ها مجبورند ترکيباتي به آن اضافه کنند. يک پاکت استويا ممکن است شامل اريتريتول، يک الکل قند و طعم دهنده هاي طبيعي باشد.