آفلاتوکسین؛ سمی خطرناک که در آجیل آلوده جا خوش کرده است

باشگاه خبرنگاران/ بسياري از افراد تصور مي‌کنند که آجيل را بايد به صورت فله‌اي و کيلويي بخرند، اين در حالي است که مي‌توان آن را به شکل بسته‌بندي شده و داراي پروانه بهداشتي تهيه کرد، البته خيلي‌ها هم اين نکته را مي‌دانند، اما با اين وجود ترجيح مي‌دهند که خريد خود را به شکل فله‌اي انجام بدهند و براي اين کارشان هم دلايل متعددي دارند. آجيل باز ارزان‌تر از انواع بسته‌بندي‌شده است، مي‌توان آن را به حداقل ميزان دلخواه خريداري کرد، قبل از خريد آن را مزه و امتحان کرد و ديگر هيچ هزينه اضافي هم بابت بسته‌بندي آن پرداخت نمي‌شود؛ اين موارد از جمله دلايل مردم براي خريد آجيل فله‌اي است. اما واقعيت چيز ديگري است، شرايط نگهداري، نحوه تهيه و فرآوري، ميزان و نوع رنگ به‌کاررفته و بسياري از عوامل ديگر در سلامت آجيل نقش تعيين‌کننده‌اي ايفا مي‌کنند، تهيه آجيل بسته‌بندي شده و داراي پروانه بهداشتي به اين معني است که خاطر خريدار بايد بابت اين فاکتورها آسوده‌ باشد. علي ارغواني متخصص داخلي، اظهار کرد: سموم قارچي نظير آفلاتوکسين مي‌توانند آجيل و خشکبار را آلوده کنند؛ واحد‌هاي صنعتي با توجه به وجود پروانه‌هاي بهداشتي، ضوابط و دستورالعمل‌هاي وزارت بهداشت، ملزم به اندازه‌گيري آفلاتوکسين بر روي محصولاتشان هستند، اما در محصولات سنتي آجيل و خشکبار که به صورت باز و فله‌اي عرضه مي‌شود، اين اندازه‌گيري‌ها صورت نمي‌گيرد و محصول توليدي قابل رديابي نيستند. هنگام خريد آجيل به تازگي آن توجه داشته باشيد اين متخصص داخلي بيان کرد: اگر به هر دليلي ترجيح مي‌دهيد که خريد خود را به همان شکل سنتي انجام دهيد، تلاش کنيد تا هنگام انتخاب و خريد آجيل نوروزي، نکات مهم را رعايت کنيد؛ تا حد امکان آجيل عيد خود را از فروشگاه‌هاي معتبر که اجناسي با کيفيت مرغوب و تازه عرضه مي‌کنند، بخريد؛ از خريد گذري يا خريد از دستفروشان خودداري کنيد. ارغواني ادامه داد: هنگام خريد آجيل به تازگي آن توجه داشته باشيد؛ آجيل تازه نبايد هيچ‌گونه بوي نامطبوعي مانند بوي نا، بوي ماندگي، بوي تند و بوي ترشيدگي داشته باشد،؛ به ظاهر آجيل خوب دقت کنيد، وجود حفره يا کپک زدگي از نشانه‌هاي آجيل کهنه است، اگر در ميان آجيل، بقاياي حشرات مرده يا زنده را ديديد، بدانيد که آجيل کهنه و فاسد است. رنگ پس دادن از نشانه‌هاي آجيل غيربهداشتي بودن آجيل است وي افزود: مقداري از آجيل را در مشت خود بريزيد و کمي منتظر بمانيد؛ سپس آجيل را خالي کنيد و ببينيد که آيا روي دست شما رنگ پس داده است يا خير؛ پس دادن رنگ، نشانه غيربهداشتي بودن آجيل است، طبق دستورالعمل‌هاي مقامات بهداشتي، به کار بردن هر نوع رنگ، حتي رنگ‌هاي مجاز خوراکي، در توليد آجيل‌ها ممنوع است. اين متخصص داخلي اظهار کرد: در توليد و تهيه آجيل‌هاي بسته‌بندي شده و داراي پروانه بهداشتي، از هيچ‌گونه رنگي استفاده نمي‌شود و در صورت لزوم هم از رنگ‌هاي طبيعي مانند زعفران و زردچوبه استفاده مي‌کنند؛ از خريد پسته‌هايي که پوست بسيار زرد و براق يا مغز قرمز رنگ‌شده دارند، خودداري کنيد، دور تخمه‌هاي پررنگ را هم خط بکشيد، آنها را به زور رنگ‌هاي مصنوعي به اين شکل درآورده‌اند. ارغواني بيان کرد: از لب‌خندان‌ها پرهيز کنيد چرا که آنها را در ظرف‌هاي آب گرم مي‌ريزند تا باد کنند، بعد آنها را داخل ظرف آب سرد مي‌ريزند تا پوست‌شان به اصطلاح بترکد، اين اختلاف دماي ناگهاني، يا به اصطلاح شوک حرارتي، در کيفيت پسته تاثير منفي مي‌گذارد و علاوه بر آن موجب نم‌کشيدن پسته هم مي‌شود، اين پسته‌ها زودتر فاسد مي‌شوند. وي با اشاره به اينکه تخمه‌هاي لب‌خندان انتخاب خوبي براي خريد نيستند، گفت: مغز تخمه وقتي در مجاورت هوا قرار مي‌گيرد، علاوه بر طعم، کيفيت خود را نيز از دست مي‌دهد و زودتر از انواع دربسته فاسد مي‌شود؛ سعي کنيد آجيلي را که انتخاب مي‌کنيد شور نباشد و کمتر بوداده شده باشد، رنگ‌هايي که براي رنگ کردن تخمه، بادام و غيره استفاده مي‌شود، عمدتاً غيرمجاز است و گاهي حساسيت‌هاي شديدي را در مصرف کننده ايجاد مي‌کند. اين متخصص داخلي گفت: نگهداري طولاني آجيل، تغييرات شيميايي را در پي دارد و باعث ايجاد بوي کهنه با طعم نامطلوب مي‌شود؛ بنابراين از مصرف آجيل کهنه جداً خودداري کنيد؛ در صورتي که بر روي آجيل مانند پسته، فندق و پسته شامي، سوراخ‌هايي مشاهده کرديد، از مصرف اين گونه تنقلات بايد خودداري کنيد چرا که علامت آفت زدگي است و در داخل سوراخ‌ها لارو حشرات، به صورت کرم‌هايي به اندازه دانه برنج وجود دارد. محيط مرطوب عامل کپک زدگي آجيل حيدرعلي قرباني متخصص تغذيه، اظهار کرد: ممکن است در مراکز عرضه آجيل، محصولاتي را که کهنه يا آفت زده هستند، مجددا بو داده و يا مخلوط کنند از اين رو به افراد توصيه مي‌شود در هنگام خريد آجيل نهايت دقت را داشته باشند؛ نگهداري آجيل و خشکبار در مکان‌هاي مرطوب، موجب کپک زدگي و قارچ زدگي آنها مي‌شود که هم موجب تغيير شکل ظاهري، بو و طعم نامطبوع مي‌شود و هم در اثر ترشح بعضي از سموم، عوارض مختلفي در مصرف کننده ايجاد مي‌کند. اين متخصص تغذيه بيان کرد: مغز گردو نسبت به آفات انباري و کپک‌ها بسيار حساس است و در اثر نگهداري در شرايط نامناسب به سرعت به اين گونه عوامل آلوده مي‌شود؛ بنابراين از مصرف آنها بايد جداً خودداري کنيد؛ روغن فراوان موجود در مغز گردو، در اثر کهنگي، تغيير حالت داده و طعم نامطبوع و گاهي هم طعم صابون پيدا مي‌کند و مصرف آن عوارض مختلفي را به بار مي‌آورد. قرباني ادامه داد: از مصرف مغز گردو‌هاي سياه شده که عمدتاً به دليل رشد کپک‌ها و قارچ‌ها است، جداً خودداري کنيد زيرا در اثر رشد اين عوامل سموم خطرناکي مانند مايکوتوکسين‌ها ايجاد مي‌شود؛ براي تهيه نخودچي نيز ممکن است از نخود‌هاي آفت زده استفاده شده باشد لذا در هنگام خريداري دقت کنيد، علامت آفت زدگي در آنها ديده نشود. آفلاتوکسين سم ترشحي از نوعي کپک وي افزود: آرد نخودچي را که داراي مجوز بسته بندي از وزارت بهداشت است، از مراکز مطمئن و به صورت بسته بندي شده، تهيه و مصرف کنيد؛ چنانچه در هنگام مصرف تخمه، پسته و بادام، دست‌ها و لب‌ها رنگين شدند، اين امر علامت وجود رنگ‌هاي شيميايي در تهيه آنهاست که بايد از مصرف اين گونه تنقلات جداً خودداري کنيد. اين متخصص تغذيه تشريح کرد: تخمه آفتاب گردان نيز ممکن است با رنگ مشکي شيميايي رنگين شود، در هنگام خريد و مصرف به اين موضوع نيز توجه کنيد؛ آفلاتوکسين يکي از سموم مترشحه از نوعي کپک است که در هنگام برداشت يا فرآوري يا حمل و نقل نامناسب، در پسته يا فندق يا پسته شامي به وجود مي‌آيد که بايد توليدکنندگان و مصرف کنندگان به اين موضوع توجه کنند. ضرورت نگهداري انواع آجيل در محيط خشک و خنک قرباني اظهار کرد: قنادي‌ها و کارگاه‌هاي توليد کننده گز، سوهان، حلواشکري، باقلوا و بستني بايد براي تامين سلامت مصرف کنندگان نهايت دقت را انجام دهند که از مغز پسته‌هاي کهنه، آفت زده و کپک زده که باعث بالارفتن سموم مترشحه از کپک‌ها مي‌شود، پيشگيري شود؛ از مصرف محصولاتي مانند معجون که حاوي مغز پسته، بادام، گردو هستند، به لحاظ نامطمئن بودن سلامت اين مواد جداً خودداري کنيد. وي يادآوري کرد: انواع آجيل بايد در جاي خشک و خنک نگهداري شود؛ از خريداري و مصرف انواع پسته، مغز گردو که توسط دوره گرد‌ها عرضه مي‌شود، به دليل اينکه عمدتاً از محصولات آلوده تهيه شده‌اند، خودداري کنيد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد