فراديد/ يکي از مسائلي که معمولا مصرفکنندگان با آن مواجه هستند، بحث انتخاب محصولات غذايي است. هر محصول غذايي بسته به شرايط توليد، ويژگيهاي کيفي مشخصي دارد که آگاهي از اين ويژگيها کمک بزرگي به خريدي مناسب و مطمئن ميکند. براي تهيه سوسيس و کالباس و فرآوردههايي از اين دست هم نياز به آگاهي است تا مصرفکننده با اطمينان آنها را استفاده کند.
درج پروانه ساخت از وزارت بهداشت، داشتن علامت استاندارد، قيد تاريخ توليد و انقضا روي محصول و کليه مشخصات شرکت توليدکننده از قبيل: آدرس، تلفن و…، طعم و عطر مناسب و بوي تازگي، ظاهر براق و خوشبو، مطابقت بين ترکيبات قيد شده در ليبل با محتويات محصول از مشخصاتي است که در کيفيت فرآوردههاي گوشتي نقش دارد. آنگونه که توليدکنندگان اين محصولات ميگويند مواد اوليه مورد نياز از قبيل: گوشت، روغن مايع، سويا، گلوتن، سير و ادويهجات پس از کنترل کيفي، توزين و آمادهسازي در دستگاهي به نام «کاتر» که شبيه يک مخلوطکن با سرعت و ظرفيت بالاست، ريخته ميشود، تا پس از حدود ۱۰دقيقه همه مواد اوليه را بهصورت يک امولسيون خميري روان در حد رواني ماست همزده دربياورد.
سپس اين خمير روان به دستگاه ديگري به نام «پرکن» منتقل شده و بسته به نوع و فرمول محصول، در داخل پوششهاي طبيعي روده تميز و ضدعفونيشده گوسفند يا پوششهاي مصنوعي از قبيل: پلاستيکهاي چندلايه، سلفون و … با قطرهاي مختلف پر و قطعهبندي ميشود.
در مرحله بعدي زنجيره بههم پيوسته کالباس يا سوسيس از قلابهاي يک چهارپايه چرخدار و چندطبقه (واگن) آويخته شده و بسته به کاليبر يا قطر محصول از ۶-۱ ساعت در دماي حدود ٨٠ درجه سانتيگراد قرار ميگيرد.
پس از اتمام زمان پخت، واگنها از اتاق پخت خارج شده و توسط دوش آب سرد تا دماي محيط خنک ميشوند و بعد از درج تاريخ توليد و انقضا به سردخانه بالاي صفر منتقل ميشوند. در اين مرحله آزمايشات مختلف فيزيکي، شيميايي و ميکروبي روي محصول انجام ميشود، تا سلامت محصول مورد تاييد قرار گيرد.
فارغ از تمامي اين گفتهها، مصرفکننده در درجه اول بايد به قيمت فرآورده و مقايسه درصد گوشت درج شده روي محصول با قيمت روز گوشت دقت کند و اگر بهطور مثال روي محصول ميزان گوشت آن ۴۰درصد و قيمت هرکيلوگرم گوشت گوساله ۶۰هزارتومان باشد، چنانچه قيمت فروش محصول از قيمت گوشت بهکار رفته (۴۰درصد*۶۰/۰۰۰=۲۴۰۰۰) کمتر باشد بايد به سلامت و کيفيت آن محصول شک کرد.
بههرحال صرفنظر از ساير مواد اوليهاي که در محصول بهکار رفته، حداقل ۴۰۰ گرم گوشت در هر کيلو مصرف شده که اگر واقعي باشد، فقط بهاي گوشت مصرف شده ۲۴هزار تومان است. در مراحل بعدي بايد به داشتن پروانه ساخت، علامت استاندارد، تاريخ توليد و انقضا و ساير مواردي که به آن اشاره شد، دقت کرد.
چه عواملي اين محصولات را مضر ميکند؟
کمتر کسي است که وقتي نام سوسيس و کالباس به ميان ميآيد، نسبت به عوارض و مشکلاتي که مصرف مداوم اين محصولات در بدن ايجاد ميکند، بياطلاع باشد. اين موضوع مدام از طريق جرايد، راديو و تلويزيون مطرح ميشود، اما با اين وجود کمتر کسي از مصرف اين محصولات چشمپوشي ميکند.
آنگونه که آمارها نشان ميدهد سالانه چيزي حدود ۵۰۰هزار تن انواع محصولات و فرآوردههاي گوشتي توليد و مصرف ميشود. اما آيا تمامي سوسيس و کالباسها براي بدن مضر هستند؟ بهطور قطع پاسخ به اين سوال منفي است.
نبايد فراموش کرد که پايه سوسيس و کالباس ميتواند با غذاهاي روتين ما فرقي نداشته باشد، انتظار ما اين است که سوسيس و کالباس از گوشتي تهيه شده باشد که تنها مقداري فرآوري و بهوسيله طعمدهندهها، مقداري طعم آن تغيير کرده باشد؛ اين محصولات به صورت نيمهپخت و تمامپخت عرضه ميشود، تا فرد مصرفکننده بتواند در شرايط زماني محدود که فرصت طبخ غذا نيست، از اين فرآوردهها استفاده کند.
مشکل از آنجا آغاز ميشود که در توليد محصولات از مواد اوليه نامرغوب استفاده ميشود. بهعنوان مثال در صورت در نظر گرفتن ١٢٠هزار تومان براي هر کيلو گوشت، فرآوردههاي گوشتي (بستههاي نيمکيلويي) که روي بستهبندي نوشته ٨٠درصد گوشت، حداقل بايد به قيمت ٤٠هزار تومان عرضه شود، اما قيمت اين محصولات در بازار معمولا حدود ٢٠هزار تومان است و اين موضوع نشان ميدهد استانداردهاي لازم در اينباره رعايت نشده است.
دليل دومي که ميتواند سلامت اين فرآوردهها را تهديد کند، نيمپزبودن اين محصولات است. اين محصولات، محيط کشتي براي رشد انواع باکتريها هستند و اگر بخواهيم از رشد اين باکتريها جلوگيري کنيم، ناگزير هستيم از مواد نگهدارنده در ترکيبات استفاده کنيم، اين مواد نگهدارنده عمدتا از مواد شيميايي نظير «بنزواتها» يا «نيتراتها» هستند که هرکدام از اين مواد ميتواند تهديدي براي سلامت بهشمار رود.
بازار