آیا هر روز حمام رفتن برای سلامتی مضر است؟

ويدوآل/ پژوهش‌گران بيان مي‌کنند که حمام کردن بيش از اندازه براي انسان مضر است و اين موضوع بسيار مهم است چراکه با پيشرفت و ارتفاي سبک زندگي انسان، او بيش‌تر به بهداشت اهميت داده و بيش از هميشه استحمام مي‌کند. در اين مطلب درباره اين موضوع صحبت مي‌کنيم. احتمالا نسل جوان يادشان نمي‌آيد اما بسياري از نسل‌هاي قبل از ما حمام‌هاي عمومي را يادشان مي‌آيد. در دوره‌اي پيش از اين‌که لوله‌کشي داخلي خانه و استفاده از سيستم‌هاي داغ‌کننده آب مد شود، انسان‌ها از حمام‌هاي عمومي استفاده مي‌کردند که بعدها کمي بهداشتي‌تر شدند و به حمام‌هاي نمره تغيير نام دادند. شايد باور اين مسئله براي نسل امروز دشوار باشد اما حمام کردن در قديم فرايندي زمان‌بر بود و بسياري از آدم‌ها شايد هفته‌اي يک‌بار به حمام مي‌رفتند و داشتن حمام در خانه امکاني لوکس به حساب مي‌آمد. تمامي جوامع تا رسيدن به خانه‌هايي با لوله‌کشي داخلي و سيستم‌ داغ‌کننده آب مسير يکساني را طي کرده‌اند اما هر کدام با سرعت و زمان‌بندي متفاوت. شکل‌گيري پديده‌اي به نام حمام در سال ۱۸۸۹ ادوين راد، مهندس نروژي، دستگاه داغ‌کننده آب خانه را اختراع کرد. در طراحي راد، وقتي شير آب گرم باز مي‌شد، يک سوئيچ دستگاه داغ‌کننده را که با گاز کار مي‌کرد روشن مي‌کرد و آب داغ مورد نياز توليد مي‌شد. در همين دوره طراحي‌هاي زيادي براي دوش‌هاي حمام عرضه شد. اين دوش‌ها هر کدام داراي ويژگي‌هاي مختلفي بودند اما اکثر آن‌ها در طراحي سيستم بسته‌اي داشتند به‌طوري که آبي که از دوش بيرون مي‌آمد وارد لوله فاضلاب مي‌شد تا دوباره به داخل دوش بازگردد. اختراع سيستم لوله‌کشي داخلي در خانه‌ها تمامي اختراعات قبلي را کامل کرد. در سال ۱۸۲۹ هتل ترمونت در بوستون آمريکا اولين هتلي در جهان نام گرفت که داراي لوله‌کشي بود. در پايان جنگ جهاني اول، حمام‌هاي مدرن تقريبا در تمامي خانه‌هاي مردم طبقه متوسط وجود داشتند و کم‌کم در سراسر جهان داشتن حمام در داخل خانه تبديل به امري همگاني شد. اما در آن زمان هر روز دوش گرفتن و در دسترس بودن حمام در همه جا هنوز امري جاافتاده و همگاني نبود. در دوران مدرن که يک رفاه عمومي نصيب همه مردمان کشورهاي مدرن و کشورهاي در حال توسعه مانند کشور ايران شد، هر روز دوش گرفتن و حمام کردن تبديل به عادت بسياري از انسان‌ها شد. اين مسئله اکنون تا جايي پيش رفته که بحث‌هايي در محافل علمي در مورد اين‌که چه ميزان حمام کردن براي انسان مناسب است مطرح شده است. استحمام بيش از حد چه آسيبي به انسان مي‌رساند؟ نتايج مطالعه‌اي در ژاپن نشان مي‌دهد که دوش گرفتن باعث کاهش استرس در فرد مي‌شود. اما آيا زياد حمام رفتن براي سلامتي انسان به‌ويژه پوست او مفيد است؟ آيا بايد هر روز دوش گرفت يا ميزان مشخصي براي اين کار وجود دارد؟ يک باور عمومي در جامعه وجود دارد که هر چه بيش‌تر به حمام برويد، بيش‌تر تميز مي‌شويد. استفاده از شوينده‌هاي مناسب همراه با آب داغ همه جرم‌هاي روي پوست شما را تميز مي‌کند. با اين حال، نتايج پژوهش محققان خلاف اين مسئله را ثابت کرده است. استفاده از صابون‌ها يا شامپوهاي ساده قديمي (برخلاف شامپوها و صابون‌هاي ضدميکروب و ضدباکتري) باکتري‌هاي پوست را از بين نمي‌برد. آن‌ها در واقع باکتري‌ها را به محيط اطراف خود، مثل دوش، پخش مي‌کنند. به همين دليل هم است که تيم جراحي و بيماران از حمام رفتن پيش از ورود به اتاق عمل منع مي‌شوند. با اين همه، حمام رفتن منظم براي بهداشت شخصي توصيه مي‌شود. با اين حال، بيش از حد حمام رفتن ممکن است باعث آسيب ديدن پوست شما شود. خارجي‌ترين لايه سطح پوست (که به آن استراتوم کورنئوم يا لايه شاخي مي‌گويند) حائلي است که از سلول‌هاي پوستي مرده و سخت ساخته شده است. اين سلول‌هاي پوستي در واقع از لايه‌هاي زيرين که حاوي سلول‌هاي زنده و سالم‌اند محافظت مي‌کنند. البته لايه شاخي چيزي بيش از سلول‌هاي مرده پوستي است؛ اين سلول‌ها از طريق ليپيدها به هم مرتبط‌اند؛ ليپيدها اجزاي چرب سطح پوست‌اند که به مرطوب ماندن پوست کمک مي‌کنند. زماني که شما دوش مي‌گيريد، به‌ويژه دوش آب داغ، و با مواد شوينده و ابزار شست‌وشو مانند ليف يا کيسه خود را مي‌شوييد، يک‌پارچگي لايه شاخي پوست شما تضعيف مي‌شود. مواد شوينده و آب داغ، ليپيدها را در خود حل مي‌کنند و ابزار شست‌وشو به اين فرايند شتاب مي‌دهند. هر چه بيش‌تر حمام برويد، اين آسيب بيش‌تر به پوست شما مي‌رسد و پوست شما زمان کم‌تري براي ترميم خود از طريق توليد روغن طبيعي در اختيار دارد. علاوه بر اين، لايه شاخي پوست شما ممکن است حين استفاده از ليف يا کيسه از بين برود و در نتيجه سلول‌هاي پوستي زير لايه خارجي هم آسيب ببينند. در واقع نتيجه حمام کردن بيش از حد داشتن پوستي خشک، تحريک‌شده و ترک‌خورده است. مشکل ديگري که در ارتباط با حمام کردن بيش از اندازه به وجود مي‌آيد خشک کردن بدن با حوله است. گرچه خشک کردن پوست بدن با کشيدن حوله روي آن امري متداول است، اما اين کار ممکن است به پوست شما آسيب بزند. بهترين راه خشک شدن سطح بدن با هواي محيط است اما اگر زمان کافي براي اين کار نداريد، حتما از حوله‌‌اي نرم و ظريف استفاده کرده و آن را با حرکتي آرام روي سطح بدن خود بکشيد. علاوه بر تمامي موارد بالا، نتايج مطالعه‌اي که در مرکز علوم ژنتيک در دانشگاه يوتا انجام شده نشان مي‌دهد که حمام کردن بيش از حد به ميکروبيوم انسان آسيب مي‌زند. ميکروبيوم به مجموعه باکتري‌ها، ويروس‌ها و انواع مختلف ميکروب گفته مي‌شود که درون بدن انسان زندگي مي‌کنند. در واقع وجود ميکروبيوم براي سلامت انسان ضروري‌ است و طبق نتايج اين پژوهش «اختلال در اکوسيستم ميکروبي بدن باعث بروز بيماري مي‌شود». در نتيجه استحمام بيش از حد ممکن است سيستم ايمني بدن، سيستم هضم و حتي قلب شما آسيب ببيند. البته ساختار و نوع پوست هر فرد متفاوت است، به همين دليل هر روز حمام رفتن ممکن است آسيب‌هاي متفاوتي به افراد مختلف با انواع پوست گوناگون برساند. اگر همچنان دوست داريد هر روز دوش بگيريد به توصيه‌هاي ما گوش کنيد. براي محافظت بيش‌تر از پوست از شامپوهاي مناسب و آب گرم و پس از دوش گرفتن از کرم‌هاي مرطوب‌کننده استفاده کنيد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد