آنتی بیوتیک چیست و مصرف بیش از حد آن چه عوارضی دارد؟

روزياتو/ آنتي بيوتيک دارويي است که با متوقف کردن عملکرد باکتري‌ها از پيشرفت عفونت در بدن پيشگيري مي‌کند. آنتي بيوتيک اين کار را با کشتن يا جلوگيري از تکثير و بازتوليد باکتري‌ها انجام مي‌دهد. معني لغوي آنتي‌بيوتيک «مخالف زندگي» است يا «زيست کُش». بنابراين هر دارويي که تمامي ميکروب‌ها و باکتري‌هاي بدن را از بين ببرد در دسته آنتي‌بيوتيک‌ها جا مي‌گيرد. اما به طور عمومي، پزشکان اين دارو را براي کشتن باکتري‌ها تجويز مي‌کنند. آنتي‌بيوتيک‌ها از دو راه طبيعي و ساختگي، از ميکروارگانيسم‌هايي همچون قارچ‌ها و باکتري‌ها گرفته مي‌شوند و خود براي از بين بردن ميکروارگانيسم‌هاي ديگر يا ممانعت از رشد آن‌ها استفاده مي‌شوند. قبل از اينکه آنتي‌بيوتيک اولين بار در دهه ۱۹۲۰ ميلادي کشف شود، مردم حتي به واسطه کوچک‌ترين و ضعيف‌ترين عفونت‌هاي باکتريال همچون گلودرد ميکروبي هم ممکن بود جان خود را از دست بدهند. عمل جراحي در آن دوران يک کار پرخطر محسوب مي‌شد. اما پس از کشف آنتي بيوتيک، توسط الکساندر فلمينگ در سال ۱۹۲۸ زندگي براي بشر راحت‌تر شد و از دهه ۱۹۴۰ ميلادي به بعد ميزان مرگ‌ومير به طور چشمگيري کاهش پيدا کرد. از آن زمان به بعد عمل‌هاي جراحي يک روش‌هاي ايمن براي درمان بشمار آمد و مردم مي‌توانستند از خطرات مرگبار عفونت‌هاي ضعيف و قوي جان سالم به در ببرند. آنتي بيوتيک چيست مطابق آمارهاي وزارت بهداشت ايران، مصرف آنتي‌بيوتيک در کشور روند بالايي يافته به‌طوري‌که در بيش از نيمي از نسخه‌هاي پزشکي که تجويز مي‌شود حداقل يک آنتي‌بيوتيک وجود دارد. اين در حاليست که از تجويز غيرضروري اين داروها توسط پزشکان پرهيز شود. آنتي‌بيوتيک چه قابليت‌هايي دارد و از عهده چه کارهايي بر نمي‌آيد بسياري از باکتري‌هاي موجود در بدن انسان بي‌خطر هستند. برخي از آنها حتي مفيد هم هستند و براي انجام برخي فعاليت‌ها، بدن به آنها نياز دارد. اما شماري از باکتري مي‌توانند سبب بروز عفونت در برخي از اندام‌ها شوند. خوشبختانه آنتي بيوتيک توانايي از بين بردن اغلب اين باکتري‌هاي مضر را دارد. عفونت‌هايي که به واسطه مصرف صحيح آنتي بيوتيک مي‌توان آنها را درمان کرد به شرح زير هستند: عفونت‌هاي گوش و عفونت‌هاي سينويسي عفونت دندان عفونت‌هاي پوستي مننژيت (آماس سر و نخاع) گلودرد ميکروبي عفونت مثانه و کليه سينه‌پهلو باکتريال سياه سرفه خوب است بدانيد فقط عفونت‌هاي باکتريال را مي‌توان به واسطه مصرف آنتي بيوتيک از بين برد. سرماخوردگي معمولي، آنفولانزا، بسياري از مدل‌هاي سرفه، برخي از عفونت‌هاي برونشيت، گلودردها و آنفلوآنزاي معده از جمله بيماري‌هاي ويروسي هستند و هيچ کدام از آنها با آنتي‌بيوتيک قابل درمان نيستند. اغلب پزشکان در چنين مواردي، بيماران را به صبر کردن توصيه مي‌کنند تا دوره بيماري بگذرد، يا داروهاي ضد باکتري برايشان تجويز مي‌کنند. البته در اغلب مواقع معلوم نيست که عفونت به واسطه ويروس يا باکتري به وجود آمده است. به همين خاطر پزشک پيش از تجويز هرنوع دارويي، آزمايشاتي از بيمار مي‌گيرند تا دليل اصلي عفونت را کشف کنند و سپس بر اساس آن براي بيمار دارو تجويز کنند. برخي از آنتي بيوتيک‌ها براي بسياري از باکتري‌ها موثر است و به آنها «طيف گسترده» مي‌گويند. اين در حاليست که ديگر آنتي‌بيوتيک‌ها فقط براي از بين بردن باکتري خاصي کاربرد دارند. اين مدل‌ها را «طيف باريک» خطاب مي‌کنند. عوارض مصرف آنتي‎بيوتيک چيست؟ از آنجا که معده انسان مملو از انواع باکتري‌هاي مفيد و مضر است، زماني که شما تحت درمان عفونت به واسطه آنتي‌بيوتيک هستيد اين دارو روي سيستم گوارشي بدن تاثير مي‌گذارد. از شايع‌ترين عوارض جانبي مصرف آنتي بيوتيک مي‌توان به موارد زير اشاره کرد: حالت تهوع استفراغ اسهال هضم نشدن غذا (سوءهاضمه) / نفخ دردهاي شکمي از دست دادن اشتها گاهي ممکن است فرد با نشانه‌هاي زير مواجه شود: کهير / جوش‌هاي ريز روي پوست همراه با خارش شديد سرفه کردن خس‌خس سينه تنگ شدن نفس / گرفتن گلو نشانه‎هاي بالا از حساسيت شما به آنتي‌بيوتيک حکايت دارند. بنابراين بايد اين موضوع را با پزشک خود مطرح کنيد تا دارويي ديگر برايتان تجويز کند. اگر داروي ضدبارداري مصرف مي‌کنيد بايد بدانيد که آنتي بيوتيک خاصيت اين دارو را از بين مي‌برد. به همين خاطر لازم است از پزشک خود جويا شويد در طول مصرف آنتي بيوتيک از چه روش جايگزين ديگري مي‌توانيد براي کنترل بارداري استفاده کنيد. مضرات آنتي بيوتيک زنان ممکن است در طول مصرف آنتي بيوتيک به عفونت‌هاي مخمري واژن مبتلا شوند. التهاب ناشي از اين عفونت سبب خارش و سوزش شديد مي‌شود و ترشحات پنير مانندي بدنبال دارد. همچنين زني که اين عفونت را داشته باشد هنگام نزديکي درد زيادي را متحمل خواهد شد. اين بيماري را مي‌توان با کرم‌هاي ضد قارچ درمان کرد. همچنين ممکن است مصرف اين دارو عفونت‌هاي مخمري را در دهان، روي پوست، و زير ناخن‌ها نيز شکل بدهد. مصرف برخي آنتي بيوتيک ها مي تواند حساسيت به نور خورشيد را در پي داشته باشد و چگونگي واکنش پوست به نور فرابنفش را تغيير دهد. زماني که اين داروها را مصرف مي کنيد، قرار گرفتن در معرض نور خورشيد مي‌تواند خطر آفتاب سوختگي، تاول زدگي، پوسته پوسته شدن پوست و آسيب چشمگير سلول‌هاي پوست را موجب شود. برخي آنتي بيوتيک ها مي‌توانند با نور خورشيد تعامل داشته و موجب راش پوستي قرمز و خارش‌دار شوند. برخي پژوهش‌هاي اخير ثابت کرده‌اند که آنتي بيوتيک‌هاي تتراسايکلين مي‌توانند موجب لکه‌دار شدن يا تغيير رنگ دائمي دندان‌هاي دائمي کودکان شوند. آنتي بيوتيک چيست سردرد يکي ديگر از شکايت رايج بين افرادي است که آنتي بيوتيک مصرف مي کنند. اگر با سردرد مواجه هستيد و فکر نمي کنيد که کمبود خواب يا کافئين در اين زمينه نقش دارند، مصرف آنتي بيوتيک مي تواند دليل بروز اين شرايط باشد. اين سردردها به طور معمول شديد نبوده و موقتي هستند. تا زماني که درد شديد نباشد، يک مسکن بدون نسخه مي تواند به بهبود آن کمک کند. مقاومت بدن در مقابل آنتي‌بيوتيک آنتي‌بيوتيک زماني ضد باکتري است و ايمني بدن را تضمين مي‌کند که به روش صحيح مصرف شود. اما شايد بد نباشد بدانيد که حدوي يک و نيم درصد از آنتي‌بيوتيک‌هاي مصرفي ضروري نيستند. سو مصرف اين دارو باعث مي‌شود تا بدن به آنتي بيوتيک مقاوم شود. باکتري‌ها نيز به مرور به اين دارو عادت مي‌کنند، در برابرش قد علم مي‌کنند و کم‌کم‌ به ابرباکتري يا سوپرباگ تبديل مي‌شوند و آن زمان است که ديگر کاري از دست آنتي‌بيوتيک بر نمي‌آيد. اين مساله مي‌تواند يک تهديد جدي بشمار برود زيرا اگر بدن به آنتي‌بيوتيک جواب ندهد، ديگر هيچ داروي ديگري براي از بين بردن باکتري‌ها وجود ندارد و آن وقت است که بيمار براي زمان طولاني‌تري با عفونت و بيماري درگير خواهد بود. براي اينکه بدانيد چگونه از آنتي بيوتيک استفاده کنيد پيشنهاد مي‌کنيم موارد زير را حتما مدنظر داشته باشيد: اگر پزشک مي‌گويد شما به مصرف آنتي بيوتيک نيازي نداريد، به او اعتماد کنيد. براي درمان عفونت‌هاي ويروسي از آنتي‌بيوتيک استفاده نکنيد. فقط آنتي‌بيوتيک‌هايي را مصرف کنيد که پزشک تجويز کرده است. روي ساعتي که پزشک توصيه کرده اين دارو را مصرف کنيد. دوز دارو را به طور کامل مصرف کنيد. حتي اگر عفونت از بين رفته، همچنان دوز آنتي‌بيوتيک را کامل مصرف کنيد. انواع آنتي بيوتيکها و مکانيسم اثر آنها صدها مدل مختلف آنتي بيوتيک در جهان وجود دارد اما همه آنها را مي‌توان در ۶ گروه کلي دسته‌بندي کرد: پني‌سيلين‌ها (همانند پني‌سيلين و آموکسي‌سيلين) به طور گسترده براي درمان انواع مختلف عفوت همانند عفونت‌هاي پوستي، عفونت سينه و عفونت مجاري ادرار مورد استفاده قرار مي‌گيرند. سفالوسپورين‌ها (همچون سفالکسين) نيز براي درمان طيف وسيعي از انواع عفونت‌ها کاربرد دارد. البته برخي از آنها براي عفونت‌هاي قوي‌تري مصرف مي‌شوند همچون بيماري سپتي سمي و مننژيت. آمينوگليکوزيدها (همچون جنتامايسين و توبرامايسين) اغلب در بيمارستان‌ها و براي درمان بيماري‌هاي قوي همچون سپتي سمي استفاده مي‌شوند. به اين خاطر که مي‌توانند عوارض جانبي بسيار شديدي داشته باشند از جمله مي‌توان به عوارضي همچون از دست دادن شنوايي يا آسيب ديدن کليه اشاره کرد. آمينوگليکوزيدها را بيشتر مواقع به بدن بيمار تزريق مي‌کنند. البته ممکن است به صورت قطره براي درمان عفونت چشم يا گوش هم مورداستفاده قرار بگيرند. تتراسايکلين‌ها (همانند تتراسايکلين و داکسي سايکلين) هم براي درمان انواع مختلفي از عفونت‌ها مورد مصرف دارند. اما اغلب براي درمان اکنه و بيماري پوستي «گل‌سرخي» تجويز مي‌شوند. ماکروليدها (همچون سيپروفلوکساسين و لووفلوکساسين) آنتي‌بيوتيک‌هاي طيف گسترده‌اي هستند که براي درمان عفونت‌هاي زيادي در بدن انسان کاربرد دارند. اما به طور ويژه براي درمان عفونت‌هاي تنفسي و عفونت‌هاي ادراري تجويز مي‌شوند. اين دارو به ندرت استفاده مي‌شود زيرا عوارض جانبي شديدي دارد. موارد منع مصرف آنتي بيوتيک برخي از آنتي‌بيوتيک‌ها براي بعضي از بيمارها مناسب نيستند. همچنين زنان باردار و زنان شيرده نيز نبايد از آنتي بيوتيک استفاده کنند. بدون تجويز پزشک به هيچ عنوان از آنتي بيوتيک استفاده نکنيد. حتما مراقب تداخل دارويي باشيد زيرا برخي از آنتي بيوتيک ها با داروهاي ديگر همخواني ندارند و ممکن است مشکلات زيادي براي فرد به وجود بياورند. از جمله داروهايي که مي‌توانند با آنتي بيوتيک ها تداخل داشته باشند مي‌توان به رقيق کننده‌هاي خون، آنتي‌هيستامين‌ها، ضد اسيدها، داروهاي ضد التهاب مانند داروهاي بدون نسخه ضد درد، داروهاي سوريازيس، داروهاي ادرارآور، داروهاي ضد قارچ، استروئيدها، داروهاي ديابت، شل کننده‌هاي ماهيچه، داروهاي ميگرن، و برخي داروهاي ضد افسردگي اشاره کرد. همزمان با مصرف آنتي بيوتيک از داروهاي ضدبارداري و مصرف الکل خودداري کنيد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد