عصر ايران/ غذا انرژي مورد نياز براي رشد بدن و انجام فعاليتهاي روزانه را تامين ميکند. جوانههاي چشايي زبان ما نيز از تجربههاي مختلفي که با مصرف غذاهاي مختلف کسب ميکنيم، لذت ميبرند اما جدا از جنبه هاي مثبت و مفيد، غذا مي تواند از سمتي تاريک و مضر نيز برخوردار باشد. اگرچه اعتياد به مواد غذايي به اندازه اعتياد به مواد مخدر در کانون توجه قرار ندارد اما افراد بسياري در جهان از اين شرايط رنج مي برند.
اعتياد به مواد غذايي چيست؟
برخي مواد غذايي از خواص اعتيادآور برخوردار هستند. از اين رو ميتوانند همانند سيگار افراد را در دام خود اسير کنند. بسياري از محصولات غذايي فرآوري شده که بهعنوان غذاهاي کمارزش نيز شناخته ميشوند، حاوي مواد تشکيل دهنده با تاثيرگذاري چشمگير بر مواد شيميايي توليدي مغز هستند.
اين مواد مانند شکر، آرد سفيد و چربي مي توانند به شيوه اي مشابه با مواد مخدر بر بخش پاداش مغز تاثيرگذار باشند. زماني که خوراکي شيرين محبوب خود را مصرف مي کنيد، مغز با افزايش سطح انتقال دهنده عصبي دوپامين مواجه مي شود. دوپامين يک ماده شيميايي است که احساس خوب را در انسان ايجاد مي کند.
همچنين غذاهاي کم ارزش مي توانند فعاليت هورمون لپتين را در بدن مختل کنند که توانايي مغز را براي تشخيص زماني که به اندازه کافي غذا خورده ايد، کاهش مي دهد. گيرنده هاي موجود در مغز در صورت مصرف منظم اين قبيل خوراکي ها تحمل بيشتري نسبت به انتشار دوپامين مي يابند. از اين رو براي تجربه احساسي مشابه بايد غذاي بيشتري مصرف کنيد. اعتياد به مواد مخدر و اعتياد به مواد غذايي بسيار شبيه به يکديگر بوده و در صورت مصرف ناکافي يا پرهيز از مصرف موجب بروز موجب علائم ترک ميشوند.
علائم
تشخيص اعتياد به مواد غذايي مي تواند دشوار باشد زيرا شرايط از فردي به فرد ديگر متفاوت است. شما لزوما نبايد اضافه وزن داشته باشيد تا به مواد غذايي اعتياد داشته باشيد. افراد ممکن است به اختلالات ديگري مانند افسردگي، اضطراب و اختلال وسواس اجباري مبتلا باشند که اعتياد به مواد غذايي را هر چه بيشتر تقويت مي کند.
با اين وجود، از علائم اعتياد به مواد غذايي مي توان به موارد زير اشاره کرد:
- احساس ناراحتي هنگام غذا خوردن در برابر ديگران. اين شرايط مي تواند به پنهان کردن خوراکي ها يا غذا خوردن مخفيانه منجر شود.
- غذا خوردن يا تجربه هوس هاي غذايي حتي زماني که سير هستيد.
- پرخوري تا حدي که با احساس ناخوشي مواجه شده يا بيش از ميزان برنامه ريزي شده غذا بخوريد.
- احساس گناه هنگام مصرف برخي مواد غذايي يا مقدار غذاي مصرفي اما تداوم عادات غذا خوردن
- عدم کنترل بر انتخاب هاي غذايي. تلاش ناموفق براي حذف غذاهاي ناسالم از رژيم غذايي
افزون بر اين علائم، شما ممکن است ابتلا به بيماري هايي مانند سرطان، بيماري قلبي و ديابت نوع ۲ را تجربه کنيد که شما را براي حفظ سلامت خود به مصرف دارو وادار مي کند. هزينه هاي غذايي و پزشکي شما نيز نه تنها ممکن است بر پس انداز و اعتبارتان، بلکه بر روابط با دوستان و خانواده نيز تاثير منفي بگذارد.
گزينه هاي درمان
بر خلاف اعتيادهاي ديگر، درمان اعتياد به مواد غذايي مي تواند اندکي دشوارتر باشد زيرا نمي توانيد بدون غذا خوردن به زندگي خود ادامه دهيد. شما مي توانيد طي زندگي خود سيگار نکشيد اما بدون غذا تنها چند هفته زنده باقي خواهيد ماند. اما اين به معناي آن نيست که بايد هر غذايي را مصرف کنيد.
مواد غذايي بسياري وجود دارند که حذف آنها از رژيم غذايي مشکلي براي شما ايجاد نمي کند. غذاهاي فرآوري شده در جايگاه نخست قرار مي گيرند. پرهيز از غذاهاي کم ارزش در عمل مي تواند بسيار دشوار باشد. بر همين اساس است که به يک طرح برنامه ريزي شده براي مقابله با هوس هاي غذايي نياز داريد.
ابتدا، شما مي توانيد با پاکسازي خانه از مواد غذايي ناسالم، به ويژه آنهايي که بيشتر هوس مي کنيد، کار خود را آغاز کنيد. در نتيجه، آنها ديگر به راحتي در دسترس شما قرار ندارند. دسترسي راحت يکي از بزرگترين عوامل بروز عادات بد است.
برخي روزها به دلايل مختلف ممکن است امکان تهيه غذاهاي سالم در خانه را نداشته باشيد. از اين رو درباره رستوران هايي که در نزديکي شما قرار دارند تحقيق کرده و آنهايي که غذاهايي سالمتر را ارائه مي کنند، مد نظر قرار دهيد.
توجه داشته باشيد که اگر کاملترين برنامه جهان را نيز در اختيار داشته باشيد، همچنان امکان بروز مشکل و منحرف شدن از مسير درست وجود دارد. تلاش دوباره براي بازگشت به مسير آن چيزي است که در اين شرايط اهميت دارد.
گاهي اوقات فرد به تنهايي نمي تواند بر اعتياد به مواد غذايي غلبه کند. در اين شرايط استفاده از کمک فردي حرفه اي، مانند يک متخصص تغذيه يا گروه هاي حمايتي مي تواند به شما در مسير غلبه بر اعتياد به مواد غذايي کمک کند.
در دنياي امروز ما تنها با چاقي مبارزه نميکنيم،بلکه مبارزه با اعتياد به مواد غذايي نيز اهميت ويژه اي دارد. غذاهاي فرآوري شده حاوي شکر، آرد سفيد و چربي بخش بزرگي از رژيم غذايي افراد بسياري را تشکيل داده اند و به راحتي در فروشگاه ها در دسترس هستند که انتخاب هاي غذايي سالم را مي توانند حتي براي افرادي که اعتياد غذايي ندارند، دشوار کنند.
اگر درباره ابتلا به يک مشکل غذا خوردن مشکوک هستيد، اقدامات لازم را براي پرهيز از خوراکيهاي کم ارزش انجام دهيد و در همين راستا مي توانيد از کمک افراد حرفه اي و گروه هاي حمايتي استفاده کنيد.
بازار