دکتر سلام/ علت درد انگشت شست پا و روش درمان آن

بهداشت نيوز/ درد مفصل شست پا در نتيجه بيماري‌هايي از جمله آرتروز، آسيب ديدگي و برآمدگي انگشت شست پا به وجود مي‌آيد. اين درد مي‌تواند در فعاليت‌هاي روزمره همانند پياده روي اختلال ايجاد کند. مفصل متاتارسوفارنژيال (MTP) انگشت شست را به پا متصل مي‌کند. اين مفصل براي حمايت از بدن و به حرکت در آوردن شست پا بسيار حياتي است و اين امکان را براي پنجه پا فراهم مي‌آورد تا به راحتي جمع و باز شود. هنگام پياده روي يا دويدن به فرد کمک مي‌کند که به سمت جلو حرکت کند. بيماري‌هايي که بر مفصل متاتارسوفارنژيال MTP اثر مي‌گذارد مي‌تواند سبب درد و ورم اطراف انگشت شست پا شود. درد در اين مفصل حرکت در اين ناحيه را محدود کرده و از توانايي فرد براي پياده روي مي‌کاهد. در اين مقاله تعدادي از علت‌هاي درد مفصل انگشت پا و نحوه درمان آن را توضيح خواهيم داد. دلايل درد علت درد شست پا به ويژه درد مفصل ممکن است شامل موارد زير شود: • آرتروز آرتروز يکي از انواع التهاب مفصل است که در صورت ضعيف شدن غضروف‌ها در مفاصل رخ مي‌دهد. هنگامي که آرتروز در پا اتفاق مي‌افتد معمولا بر مفصل MTP در انتهاي انگشت شست اثر مي‌گذارد. با گذشت زمان آرتروز در مفصل شست پا موجب فرسودگي و تضعيف غضروف شده و استخوان‌ها به يکديگر ساييده مي‌شوند. ساييدگي و اصطکاک پيوسته سبب درد مفصل شست و التهاب شده که راه رفتن را کمي با چالش و دشواري مواجه مي‌سازد. برآمدگي‌هاي استخواني به نام bone spurs نيز ممکن است بوجود آيند. اين مشکل و آرتروز سبب بيرون زدگي استخوان شست مي‌شوند و سبب محدود شدن حرکت انگشت شست مي‌شود. اين حالت يکي از عوامل بروز درد شست پا است. • نقرس نقرس نوع ديگري از آرتروز است. اين مشکل زماني ايجاد مي‌شود که اسيد اوريک در مفاصل تشکيل کريستال مي‌دهد. اسيد اوريک ماده زائدي است که قبل از عبور از کليه‌ها و خروج از بدن به عنوان ادرار، از جريان خون نيز عبور مي‌کند. سطح بالاي اسيد اوريک مي‌تواند منجر به کريستالي شده و تشکيل رسوبات کوچک شود. هنگامي که اين اتفاق در مفصل مي‌افتد، مي‌تواند خيلي دردناک باشد. در بسياري از موارد، علائم اوليه نقرس در مفصل شست پا آشکار مي‌شود، درست همانجايي که سبب درد‌هاي شديد و تورم مي‌شود. بر اين اساس يکي از دلايل علت درد شست پا مي‌تواند نقرس باشد. نقرس نيز ممکن است به ساير بخش‌هاي بدن گسترش پيدا کند. با گذشت زمان مي‌تواند سبب ايجاد برآمدگي و توده‌هايي زير پوست شود. • آسيب ديدگي در انگشتان پا جراحات بسياري مي‌توانند انگشت شست پا را تحت تاثير قرار دهند. و سبب درد در مفصل شست پا شوند. استفاده بيش از حد از آن مي‌تواند سبب مو برداشتن يا يک ترک کوچک در استخوان شود که حاصل از نيروي تکرار شونده ايجاد مي‌شود. رگ به رگ شدن يکي از ديگر علل شايع درد مفصل شست پا است. رگ به رگ شدن يا در رفتگي زماني رخ مي‌دهد که رباط‌هاي شست پا، پاره شده يا کشيده شوند. در بعضي موارد اين ممکن است به علت آسيب ناشي از مدل کلاغي راه رفتن باشد که به دليل فشار بيش از حد روي انگشت شست پا ايجاد مي‌شود. اين آسيب ديدگي‌ها مي‌تواند سبب تورم و درد شست پا شود. • انحراف انگشت شست پا (Bunion) انحراف شست پا يا بونيون يک توده استخواني است که به آن قوز شست پا و کجي شست هم مي‌گويند که در امتداد قسمت داخلي مفصل MTP ايجاد مي‌شود. اين بر آمدگي موجب تورم اطراف و درد شست پا مي‌شود. برخي مواقع نيز مي‌تواند منجر به سفتي و محدوديت انعطاف پذيري پا شود. گاهي اوقات شست ممکن است شروع به پيش روي در انگشت دوم کند که در اين صورت تغيير شکل هالوس والگوس (hallux valgus) ناميده مي‌شود. اين وضعيت ممکن است ناشي از پوشيدن انواع خاصي از کفش‌ها يا حتي کفش پياده روي باشند. انحراف انگشت شست مي‌تواند براي هر فردي اتفاق بيفتد، اما در افرادي که کفش‌هايي نوک تيز و بسته مي‌پوشند بيشتر رخ مي‌دهد. بسياري از افرادي که از اين کفش استفاده مي‌کنند از درد انگشت شست پا گلايه مي‌کنند. م) سزاموئيديت التهاب در استخوان‌هاي سزاموئيد و اطراف تاندون ناشي از استفاده بيش از حد از انگشت شست است. استخوان سزائوميد در پا زير مفصل MTP قرار دارد. تاندون‌ها به اين استخوان‌ها متصل مي‌شوند و حرکت در اين ناحيه را تامين مي‌کنند. سزاموئيديت در پا مي‌تواند سبب درد در شست پا شود. همچنين منجر به تورم، کبودي يا مشکل در حرکت دادن شست شود. تشخيص درد شست پا براي تعيين علت دقيق درد مفصل شست پا، يک معاينه فيزيکي که توسط پزشک انجام مي‌شود نياز است، همچنين از شخص درباره علائم، سبک زندگي، دارو و آسيب ديدگي‌هاي اخير سوالاتي را مطرح مي‌کند. پزشک ممکن است انعطاف پذيري انگشت پا را به کمک خم کردن آن به سمت بالا و پايين تست کند. همچنين به دنبال شواهدي از انحراف استخوان و تورم در اين ناحيه است تا بتواند علت درد شست پا را تشخيص دهد در نهايت، پزشک نقاط حساس پا و پوست را براي وجود هر گونه زخمي بررسي خواهد کرد. در برخي از موارد ممکن است لازم به عکس راديولوژي از شست پا باشد. اين تصوير برداري به پزشک کمک مي‌کند تا محل و ميزان آسيب يا هر نوع تغيير شکل را ارزيابي کند. بسته به علت اصلي درد، شايد نياز باشد آزمايش‌هاي بيشتري انجام شود. به عنوان مثال آزمايش خون مي‌تواند سطح اسيد اوريک در جريان خون را اندازه گيري کند تا به تشخيص نقرس کمک کند. درمان درد مفصل شست پا نوع درمان کاملا وابسته به علت درد مفصل شست پا است. در بسياري از موارد پزشکان يک مسکن درد مانند دارو‌هاي ضد التهاب غير استروئيدي را تجويز مي‌کنند. همچنين اين دارو‌ها به کاهش تورم در ناحيه دردناک نيز کمک مي‌کنند. به ندرت اين احتمال وجود دارد که يک پزشک دارو‌هاي کورتون را براي کاهش التهاب توصيه کند ايجاد تغييرات در سبک زندگي نيز ممکن است ضروري باشد. براي مثال، جهت درمان بيرون زدگي شست پا از شخص در خواست مي‌شود تا کفش‌هاي طبي به پا کند. پوشيدن کفش‌هايي با نوک گرد و داشتن فضايي اضافي در جلو نيز گزينه خوبي براي افراد مبتلا به عارضه درد مفصل شست پا است. در صورتي که آسيب ديدگي ناشي از فعاليت خاصي باشد بهتر است از انجام آن ورزش يا فعاليت تا زمان بهبود آسيب ديدگي خود داري کرد. به عنوان مثال براي درمان انگشت انحرافي پا احتمالا از ورزشي که موجب آسيب ديدگي آن مي‌شود تا زمان بهبود کامل بايد خود داري نماييد در برخي موارد نيز کاهش وزن براي کاهش فشار روي انگشت ضروري است تا از درد انگشت شست پا را کم کند. درمان‌هاي ديگر ممکن است براي بيماري‌هاي خاصي همانند آرتروز و نقرس لازم باشند. فيزيوتراپي نيز به افرادي که دچار التهاب مفصل شده اند، کمک مي‌کند و تا حدودي اين مکل را کنترل مي‌کند. در موارد نادر نيز لازم است که جراحي انجام شود مثلا براي برداشتن بر آمدگي انگشت شست يا ترميم مفصل. تعدادي از راهنمايي‌ها جهت پيشگيري از درد مفصل شست پا عبارتند از: • کنترل وزن ايده آل • انجام تمرين ورزشي منظم، اما بدون فشار اضافي روي مفصل MTP • اجتناب از پوشيدن کفش‌هاي تنگ به ويژه نوک تيز • به پا کردن کفش و صندل مناسب به هنگام آسيب ديدگي و کفش ايمني در انباري چه زماني بايد به ملاقات يک پزشک برويد در مواردي که درد شست پا خفيف است و در طي زمان بهبود مي‌يابد اغلب نيازي به مراجعه به پزشک نيست. بسياري از رگ به رگ شدن‌ها با يک دوره استراحت بهتر مي‌شوند. با اين حال، اگر علائم پس از ۳ روز بهبود نيافت، بهترين کار مراجعه به پزشک است، زيرا اين درد مي‌تواند نشان دهنده مشکلات جدي تري باشد. همچنين در صورتي که درد شديد يا ناگهاني و بدون علت است بايد به ملاقات يک پزشک برويد. کلام آخر درد مفصل انگشت شست پا مي‌تواند بر اثر يک ضربه، بيماري مزمن يا فشار شديد به وجود آمده باشد که به مرور زمان ايجاد شده است. در اکثر موارد علت ايجاد کننده به سادگي قابل درمان است. برخي از آسيب ديدگي‌ها را مي‌توان با استراحت و مسکن درمان کرد. با اين وجود، بعضي از بيماري‌هاي مانند آرتروز نيازمند راه حل‌هاي بلند مدت هستند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد