درد خاموش استـخوان ها، به بهانه روز جهانی پوکی استخوان

خراسان/ « استئوپروز» يا « پوکي استخوان»؛ مهم ترين بيماري تحليل استخواني است که اغلب کمبود کلسيم، فسفر و مواد معدني ديگر موجب ضعيف شدن آن ها و در نتيجه شکستگي مي شود. ترشح نشدن هورمون استروژن در پي يائسگي تاثير جدي بر افزايش بروز اين بيماري دارد. پوکي استخوان صرفا يک بيماري زنانه نيست و بروز آن در سنين 65 تا 70 سالگي در مردان نيز شايع است. علل زمينه ساز « پوکي استخوان» به طور کلي اين بيماري به دو نوع پوکي استخوان اوليه و ثانويه تقسيم بندي مي شود. پوکي استخوان اوليه اغلب به دليل يائسگي در خانم ها بروز مي کند که در موارد يائسگي زودرس طبيعتا زمينه بيشتري دارد. پوکي استخوان ثانويه افزون بر سالمندان ممکن است در جوانان و ميان سالان نيز ديده شود که عواملي مانند مصرف داروهاي کورتيکواستروئيدها، ابتلا به بيماري هاي مزمني مانند بي اشتهايي ذهني، کُرون، آرتريت روماتوئيد يا سلياک و ورزش هاي سنگين ( زمينه ساز قطع يا کاهش ترشح هورمون استروژن) در ابتلا به اين بيماري موثر است. البته سبک زندگي ناسالم مانند استعمال دخانيات ، بي تحرکي، رژيم غذايي سختگيرانه و مصرف ناکافي کلسيم در عادت غذايي نيز زمينه ساز پوکي استخوان خواهد بود. علايم هشدار پوکي استخوان را بايد بيماري خاموش دانست که شکستگي هاي خودبه خود در استخوان ران، ستون مهره ها و مچ دست علايم اين بيماري است . نکته قابل توجه اين که شکستگي مهره ها ناشي از پوکي استخوان با درد خفيف يا بدون درد است و تنها در صورت عکس برداري مشخص مي شود در حالي که اگر مهره ها به هر دليلي دچار ساييدگي شود درد بسيار شديد و ناتوان کننده اي دارد. در بعضي از افراد نيز پوکي استخوان با درد مزمن و شکستگي استخوان با فشار بسيار مختصر هنگام فعاليت هاي معمولي همراه است. چطور مي توان از « پوکي استخوان» پيشگيري کرد؟ پژوهش ها نشان مي دهد ورزش در تمام سنين براي استخوان ها مفيد است که توجه به آن از سنين کودکي و نوجواني به تحکيم توده استخواني و بهبود تعادل و هماهنگي بدن کمک مي کندبنابراين دست کم 30 دقيقه فعاليت جسمي سه بار درهفته توصيه مي شود. از تاثير تغذيه بر سلامت استخوان ها نيز نبايد غافل شد زيرا افزون بر اين که کلسيم ماده اساسي سازنده استخوان هاست، ديگر سلول هاي بدن نيز به اين ماده معدني نياز دارند و در صورت کمبود از ذخاير استخوان استفاده مي کنند. لبنيات، ماهي هاي چرب، فراورده هاي سويا و سبزيجات سبز تيره مانند کلم بروکلي در تامين کلسيم مؤثراست همچنين ويتامين D در سنتز کلسيم نقش دارد. براي تامين نياز بدن بهتر است روزانه حدود 30 دقيقه دست ها و صورت زير تابش نور مستقيم خورشيد باشد. البته در موارد کمبود معمولا مصرف مکمل ها نيز ضروري است. تشخيص و درمان افزون بر معاينه اوليه و آزمايش کامل خون و ادرار، سنجش تراکم استخوان براي تشخيص بيماري لازم است. همچنين در مواردي که فرد دچار قوز يا کوتاهي قد شده است اين بررسي ها اهميت بيشتري دارد زيرا ممکن است ناشي از تحليل مهره ها بدون علامت بارزي باشد. غربالگري سنجش تراکم استخوان نيز در سالمندان همچنين مبتلايان به بيماري هاي مزمن که سال ها داروهايي نظير کورتون استفاده کرده اند، افراد داراي زمينه ژنتيک بيماري و يائسگي زودهنگام نيز توصيه مي شود. از آن جا که پوکي استخوان بيماري تحليل رونده بافت استخواني است، درمان قطعي را نمي توان براي بيمار متصور بود و در واقع بهترين اقدام، پيشگيري و حفظ سلامت استخوان هاست. تشخيص زودهنگام بيماري نيز ضرورت دارد زيرا تجويز برخي از داروها مي تواند مانع از وخامت شرايط شود. همچنين رعايت مراقبت و توصيه ها نيز مي تواند در کاهش خطر ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد