چرا مادران پس از زایمان احساس افسردگی می‌کنند؟

باشگاه خبرنگاران/ ناز روشني زعفرانلو متخصص اعصاب و روان و روان‌درمانگر درباره غم پس از زايمان، اظهار کرد: بسياري از زنان چهار تا شش هفته پس از زايمان به علائم آشفتگي خلقي دچار مي‌شوند که به اين علائم، غم پس زايمان گفته مي‌شود و علامت اصلي آن احساس ناراحتي، سردرگمي و گريستن است. او بيان کرد: احساسات ناراحتي، سردرگمي و گريستن اغلب چندين روز طول مي‌کشند و به تغييرات هورموني، استرس تولد فرزند و وظايف و مسئوليت‌هاي مادر شدن نسبت داده مي‌شوند که با آموزش خانواده و حمايت از مادر اغلب بدون مصرف دارو، فرد بهبود پيدا مي‌کند، ولي اگر بيشتر از دو هفته طول بکشد نياز است که شخص از نظر ابتلا به افسردگي مورد ارزيابي قرار بگيرد. اين متخصص اعصاب و روان افزود: از علائم افسردگي پس از زايمان مي‌توان به خلق افسرده، اضطراب مفرط، بي‌خوابي و تغيير وزن اشاره کرد. اين اختلال اغلب ۱۲ هفته پس از زايمان آغاز مي‌شود، البته هيچ دليل و شواهد قطعي وجود ندارد که غم پس از زايمان به افسردگي تبديل شود. چندين مطالعه نشان داده‌اند که بروز افسردگي پس از زايمان، خطر افسردگي اساسي را در طول عمر افزايش مي‌دهد. از ديگر عوامل موثر در بروز افسردگي پس از زايمان مي‌توان به سابقه اختلال خلقي در خانواده، حمايت نشدن از مادر و عوامل فرهنگي و اجتماعي اشاره کرد. روشني زعفرانلو تأکيد کرد: در افسردگي پس از زايمان افکار خودکشي و صدمه به نوزاد و احساس گناه وجود دارند، بنابراين درمان اين اختلال ضرورت پيدا مي‌کند. همچنين سندرومي در پدران توصيف شده است که با تغييرات خلقي در همسر هنگام بارداري و پس از تولد نوزاد همراه است. عوامل مختلفي در اين پدران اثر مي‌گذارند که از جمله اين عوامل مي‌توان به افزايش مسئوليت‌ها، کاهش توجه و ميل جنسي همسر و اعتقاد به اينکه تولد نوزاد در يک ازدواج مشکل‌دار نيروي پيوند دهنده زوج است، اشاره کرد. روان‌پريشي (سايکوز پس از زايمان) او تصريح کرد: روان‌پريشي پس از زايمان؛ نوعي اختلال است که در زنان پس از زايمان بروز پيدا مي‌کند. از خصوصيات اين اختلال مي‌توان به افسردگي، بيقراري، هذيان‌گويي و داشتن افکاري مبني بر صدمه به خود يا نوزاد و انکار نوزاد اشاره کرد که در موارد نادري مادر اين افکار را عملي مي‌کند. ميزان بروز روان‌پريشي پس از زايمان يک تا ۲ مورد در هر هزار تولد است. اين متخصص اعصاب و روان گفت: حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد زناني که به روان‌پريشي پس از زايمان دچار هستند به تازگي نخستين فرزند خود را به دنيا آورده‌اند، همچنين حدود ۵۰ درصد زناني که به اين اختلال مبتلا هستند با عوارض غير روانپزشکي نزديک زايمان و بارداري مواجه بودند. نزديک به ۵۰ درصد زنان دچار روان‌پريشي پس از زايمان، سابقه خانوادگي اختلال خلقي داشته‌اند و حدود دو سوم موارد طي يک سال پس از تولد نوزاد مشکل خلقي آن‌ها عود مي‌کند. محکم‌ترين داده‌ها حاکي از اين است که حمله روان‌پريشي پس از زايمان يک اختلال خلقي دو قطبي است. روشني زعفران‌لو اظهار کرد: فرايند زايمان را مي‌توان يک استرس غير اختصاصي دانست که از طريق يک مکانيسم هورموني عمده، اختلال خلقي را موجب مي‌شود. علائم روان‌پريشي پس از زايمان اغلب طي چند روز پس از زايمان بروز پيدا مي‌کنند و به طور تقريبي همه اين نشانه‌ها هشت هفته پس از زايمان آغاز مي‌شوند. او بيان کرد: مبتلايان به روان‌پريشي پس از زايمان به طور معمول از بي‌قراري، بي‌خوابي و خستگي شکايت مي‌کنند، همچنين آنها ممکن است دوره‌هايي از گريستن و بي‌ثباتي هيجاني را پشت سر بگذارند؛ مواردي از سوءظن، بي‌ربطي کلام، اظهارات غير منطقي و نگراني‌هاي وسواسي درباره سلامت کودک هم وجود دارند. بيمار ممکن است به طور هذياني وجود کودک را انکار کند يا بگويد که کودک سالم نيست که اين توهمات به شکل صدا‌هايي که به فرد مي‌گويند خودش يا فرزندش را از بين ببرد، ظاهر مي‌شوند، بنابراين همه اين علائم نشان مي‌دهند که فرد بايد به موقع درمان شود. اين متخصص اعصاب و روان افزود: مطالعه‌اي نشان مي‌دهد که ۵ درصد مبتلايان به روان‌پريشي پس از زايمان خود را مي‌کشند و در ۴ درصد موارد آن‌ها فرزندشان را از بين مي‌برند. اگر فرد قبل از بروز علائم بيماري راحت‌تر با مشکلاتش سازگاري پيدا کرده و خانواده هم از او حمايت لازم را بکند، بهتر مي‌تواند روند درمان را پشت سر بگذارد. در بارداري‌هاي بعدي احتمال بروز روان‌پريشي پس از زايمان در فرد افزايش پيدا مي‌کند و تا ۵۰ درصد مي‌رسد. روشني زعفران‌لو تأکيد کرد: همانند ساير اختلالات روانپزشکي براي تشخيص قطعي روان‌پريشي پس از زايمان نخست بايد شخص از نظر ابتلا به اختلالات تيروئيدي و عفونت‌ها بررسي شود، همچنين فرد بايد از نظر سوء مصرف مواد، مصرف دارو‌هاي آرام‌بخش، مسکن و ضد فشار خون بارداري مورد ارزيابي قرار گيرد، زيرا همه اين موارد ممکن است علائمي مشابه روان‌پريشي پس از زايمان ايجاد کنند. آيا ممکن است درمان دارويي بر شيردهي مادران اثر منفي بگذارد؟ او تصريح کرد: روان‌پريشي پس از زايمان يک اورژانس روان‌پزشکي است و در مواردي که خطر آسيب به مادر يا کودک وجود داشته باشد، انتقال به بخش روان‌پزشکي لازم است. بسياري از افراد اعتقاد دارند که درمان دارويي بر شيردهي مادر اثر منفي مي‌گذارد، اما بايد گفت که خطر‌هاي درمان نشدن بيشتر از درمان دارويي است و پزشک مي‌تواند در دوران شيردهي دارو‌هايي را تجهيز کند که مشکلي نداشته باشند. روشني زعفران‌لو يادآوري کرد: در مواردي که افکار آسيب به کودک وجود داشته باشد، بايد ارتباط مادر و کودک به طور کامل زير نظر گرفته شود. روان درماني هم بخشي از درمان اختلال روان‌پريشي پس از زايمان است، البته به شرط اينکه مادر، نقش مادري را بپذيرد و با آن احساس راحتي کند. تغيير عوامل محيطي مانند افزايش حمايت همسر و افراد خانواده در ميزان بهبود مبتلايان به روان‌پريشي پس از زايمان مؤثر است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد