برترين ها/ تنگي نفس زماني است که شخص به سختي ميتواند هواي کافي براي تنفس به ريهها بکشد. تنگي نفس ميتواند خفيف تا شديد باشد. در پزشکي به تنگي نفس، ديسپنيا (dyspenea) گفته ميشود. تنگي نفس هر چند شايع، اما ناراحت کننده و استرس برانگيز است. خوشبختانه اگر تنگي نفس علامتي از يک بيماري جدي نباشد معمولا ميتوان آن را کنترل کرد.
در اين مطلب راهکارهاي خانگي براي درمان تنگي نفس به شما توصيه ميکنيم و ميگوييم علت آن چيست و چه زماني بايد به پزشک مراجعه کنيد. اگر مطمئن هستيد که دليل تنگي نفستان، مشکل حاد و بيماري خاصي نيست ميتوانيد با راهکارهاي خانگي آن را کنترل کنيد.
1. تنفس عميق
نفس عميق کشيدن يا تنفس شکمي به برطرف شدن تنگي نفس کمک ميکند:
دراز بکشيد و دستها را روي شکم بگذاريد.
با بيني دم عميق بگيريد، شکم را باد کنيد و اجازه دهيد ريهها از هوا پُر شوند.
نفستان را چند ثانيه نگه داريد.
نفس را به آرامي با دهان بيرون بدهيد و ريهها را کاملا خالي کنيد.
اين تمرين را 5 تا 10 دقيقه تکرار کنيد.
اين تمرين را ميتوانيد چند بار در روز انجام دهيد يا هر زماني که دچار تنگي نفس ميشويد. بهترين کاري که ميتوانيد بکنيد اين است که آرام و عميق نفس بکشيد، نه با عجله و سطحي.
2. تنفس با لبهاي بهم فشرده
تمرين ديگري که کمکتان ميکند تنگي نفستان برطرف شود، نفس کشيدن با لبهاي بهم فشرده است. اين تنفس ميتواند با کاستن از سرعت تنفستان، کمک زيادي به شما بکند. مخصوصا اگر تنگي نفستان به دليل اضطراب باشد.
روي صندلي بنشينيد و شانههايتان را رها کنيد.
لبها را بهم بفشاريد و در ميان آنها، فاصلهي کوچکي باقي بگذاريد.
با بيني چند ثانيه دم بگيريد.
با 4 شماره هوا را از لبهاي بهم فشردهتان بيرون بدهيد.
ده دقيقه به اين مدل دم و بازدم ادامه دهيد.
هر زماني که احساس کرديد نفس کم آوردهايد اين تمرين را انجام دهيد و در طول روز آن را تکرار کنيد تا احساس بهتري داشته باشيد.
3. در يک وضعيت راحت و مطمئن قرار بگيريد
قرار گرفتن در يک جاي راحت يا دراز کشيدن کمک ميکند بدنتان را رها کنيد و بهتر نفس بکشيد. اگر علت تنگي نفستان، اضطراب يا تقلاي زياد است، اين راهکار مفيد خواهد بود. قرار گرفتن در وضعيتهاي زير ميتواند از فشار وارد بر راههاي هوايي کم کرده و تنفستان را بهتر کند:
نشستن روي يک صندلي يا مبل راحت که از سرتان هم حمايت کند.
تکيه دادن به ديوار جوري که کمرتان تکيه گاه داشته باشد.
ايستادن کنار يک ميز و گذاشتن دستها روي ميز جوري که از وزن وارد بر پاهايتان کم شود.
دراز کشيدن و حمايت از سر و زانوها با بالش.
4. استفاده از پنکه
تحقيقات نشان ميدهد استفاده از پنکه دستي براي جريان انداختن هوا مقابل بيني و صورت ميتواند از احساس تنگي نفس کم کند. نيروي هوا هنگام دم گرفتن باعث ميشود احساس کنيد هواي بيشتري به ريهها ميکشيد. يادتان باشد اين راهکار تنها زماني کمکتان ميکند که احساس تنگي نفس داريد، نه وقتي که تنگي نفس ناشي از يک مشکل ديگر باشد.
5. استنشاق بخار
استنشاق بخار ميتواند به شما کمک کند راههاي بينيتان تميز شود که در نهايت براي تنفس راحتتر مفيد است. گرما و رطوبت ناشي از بخار ميتاند ترشحات ريه را رقيق کرده و از اين طريق نيز از تنگي نفس بکاهد.
کاسهاي را از آب داغ پُر کنيد.
چند قطره عصارهي نعنا فلفلي يا اوکاليپتوس به آن اضافه کنيد.
صورت را روي کاسه بگيريد و حولهاي روي سرتان بيندازيد.
نفسهاي عميق بکشيد و بخار را به ريهها وارد کنيد.
اگر آب تازه جوشيده است مراقب بخار آن باشيد تا صورتتان نسوزد.
6. نوشيدن قهوه
نوشيدن قهوه ميتواند به تنگي نفس کمک کند زيرا کافئين موجود در آن از احساس خستگي عضلات در راههاي هواييتان کم ميکند. پژوهشها نشان داده کافئين ميتواند تا حدودي بر عملکرد ريه در افراد مبتلا به آسم کمک کند. اما يادتان باشد نوشيدن قهوهي زياد ميتواند ضربان قلب را بالا ببرد. بهتر است مصرف کافئينتان را کنترل کنيد تا دچار زياده روي نشويد.
7. خوردن زنجبيل تازه
خوردن زنجبيل تازه يا افزودن آن به آب جوش به عنوان يک نوشيدني کمک ميکند تا از تنگي نفس ناشي از عفونت دستگاه تنفسي کاسته شود. مطالعهاي دريافته زنجبيل ميتواند در مبارزه با ويروسهاي عفونت دستگاه تنفسي مفيد باشد.
8. تغييراتي در سبک زندگي
بسته به علت تنگي نفس، ايجاد تغييراتي در سبک زندگي ميتواند به بهبود علائم کمک کند.
اگر چاق هستيد و اضافه وزنتان باعث تنگي نفستان شده، وزنتان را کم کنيد.
ورزش کنيد تا سطح فيتنستان بهتر شود.
در هواي گرم يا در ارتفاع ورزش و فعاليت نکنيد.
سيگار نکشيد و در معرض دود دست دوم قرار نگيريد.
از آلرژنها و آلايندهها اجتناب کنيد.
اگر دليل تنگي نفستان بيماري خاصي است، درمان را پيگيري و کامل کنيد.
درمان خانگي تنگي نفس
دلايل تنگي نفس
برخي از افراد ممکن است بطور ناگهاني يا براي مدت کوتاهي دچار تنگي نفس شوند، عدهاي ديگر هم ممکن است مکررا آن را تجربه کنند. تنگي نفسي که به طور مرتب روي ميدهد علتي دارد يا ميتواند نتيجهي بيماري جديتري باشد. تنگي نفسي که ناگهان روي ميدهد ممکن است به اين معني باشد که فرد به درمان اورژانسي نياز دارد.
دلايل شايع تنگي نفس
تنگي نفسي که گهگاه دچارش ميشويد ميتواند به دلايل زير باشد:
داشتن اضافه وزن يا عدم تناسب اندام
سيگار کشيدن
آلرژنها يا آلايندههاي موجود در هوا
دماي بسيار بالاي محيط
تمرين و ورزش سنگين
اضطراب
بيماريهاي مزمن
علت تنگي نفس مرتب و مکرر ميتواند يک بيماري جدي باشد که بر عملکرد قلب و ريه تاثير ميگذارد. قلب و ريه کمک ميکنند تا اکسيژن در سراسر بدن منتشر شده و دي اکسيد کربن دفع شود. به همين دليل بيماريهايي که بر نحوهي عملکرد اين اندامهاي حساس تاثير ميگذارند ميتوانند بر تنفس فرد نيز اثر بگذارند.
آسم
کم خوني
بيماري مزمن انسدادي ريه (COPD)
عملکرد غيرطبيعي قلب
سرطان ريه
بيماريهاي ريوي مانند سل يا پلوريزي
بيماريهاي حاد
تنگي نفس حاد يا ناگهاني دلايلي ميتواند داشته باشد که نيازمند اقدام درماني فوري هستند، شامل:
واکنش شديد آلرژيک
خفگي
نارسايي قلبي
حمله قلبي
گشاد شدن قلب
لخته خون در ريهها
پنوموني (ذات الريه)
مسموميت يا مونوکسيد کربن
وارد شدن جسم خارجي به ريهها
چه زماني بايد به پزشک مراجعه کرد
بعضي از افراد مرتبا دچار تنگي نفس خفيف ميشوند و علت آن نيز توسط پزشک تشخيص داده ميشود. اگر پزشک دليل تنگي نفستان را تشخيص داده، بکار بردن يکي از راهکارهايي که در بالا گفته شد ضرري برايتان ندارد.
اگر کسي براي اولين بار دچار تنگي نفس شود بدون اينکه علت آن را بداند، بايد به پزشک مراجعه کند، چون تنها پزشک ميتواند علت را تشخيص بدهد. در برخي موارد تنگي نفس نياز به اقدام فوري دارد:
اگر ناگهان دچار تنگي نفس شديدي شديد
در قفسه سينه احساس درد يا گرفتگي داشتيد.
بازار