علائم پوستی ناشی از بیماری‌های کبدی

سلامانه/ پوست، آينه تمام‌ نماي امراض دروني است و بيماري‌ها، مشکلات خودشان را روي پوست نشان مي‌دهند. ممکن است شما از اطرافيان شنيده‌ايد که اگر دچار بيماري پوستي مانند لک و جوش شديد، ممکن است کبدتان دچار مشکل شده باشد و بهتر است هر چه زودتر به دکتر مراجعه کنيد. امراض کبدي مي‌توانند با نشانه‌هاي پوستي بروز کنند، ولي بايد به ياد داشته باشيد که هر بيماري پوستي نشانه بيماري کبدي نيست و براي کشف علت دروني آن بايد از طريق پزشک معاينه و با آزمايشات مربوطه بررسي شويد. دکتر محمد علي نيلفروش‌زاده، فوق تخصص پوست ، مو و جراحي زيبايي دبير انجمن پوست استاد پوست دانشگاه علوم پزشکي تهران کبد وظيفه سـوخت‌وساز پروتئين‌ها، چربي‌ها و کربوهيدرات‌ها را در بدن به عهده دارد و کمک مي‌کند که ريزمغذي‌هاي حياتي به اشکال و انواع قابل استفاده براي بدن تبديل شوند. همچنين عمل ذخيره‌سازي و فعال‌سازي ويتامين‌ها و املاح معدني و توليد صفرا بر عهده کبد است. اين عضو مهم همچنين به عنوان يک فيلتر عمل مي‌کند به ‌طوري که مواد سمي را از خون خارج ساخته و به حفظ سلامت ترکيبات خون در عروق کمک مي‌نمايد. به ‌طوري که کبد آمونياک سمي را به اوره تبديل کرده و خون را از آن پاک مي‌کند، اوره و الکل را از خون مي‌زدايد و باکتري‌ها و مواد زايد را نيز از بين مي‌برد. تغييرات رنگدانه‌اي پوست يرقان يا همان زردي‌پوست، يکي از مشهورترين علايم بيماري‌‌‌هاي کبدي است که باعث زردي پوست و حتي زرد شدن سفيدي چشم مي‌‌‌شود. زردي پوست وقتي رخ مي‌‌‌دهد که کبد بيمار، به مقدار کافي، بيلي‌روبين دفع نکند. زردي که ابتدا در اسکلراي چشم و کام نرم دهان ديده مي‌شود و سپس پوست را درگير مي‌کند. تغيير رنگ خاکستري تيره که معمولاً در نواحي در معرض آفتاب بيشتر مي‌باشد و ممکن است به صورت تـکه‌اي يا منتشر باشد گاهي در نواحي اطراف لب و اطراف چشم مشابه لکه‌هاي حاملگي مي‌شود و گاهي مشابه کک‌ومک مي‌باشد. تغيير رنگ در مواردي محدود به چين‌هاي کف دست بوده است. در مردان تيره شدن نوک پستان همراه بزرگ شدن آن و تحليل رفتن بيضه مشاهده مي‌شود. کم‌رنگ شدن نقطه‌اي پوست هم گاهي ديده مي‌شود. مشکلات کبدي شامل طيف وسيعي از بيماري‌ها و نارسايي‌هايي هستند که به بافت کبد يا عملکرد آن آسيب مي‌رسانند و عمدتاً نيز بافت کبد در تماس با يک ويروس ممکن است ملتهب شود. مهم‌ترين عواملي که موجب بروز بيماري‌ها و ناراحتي‌هاي کبدي مي‌شوند، شامل ويروس‌هاي هپاتيت A، B و C، مصرف الکل و استفاده زياد از داروهاي مسکن هستند. به علاوه چاقي نيز موجب تجمع چربي‌ در کبد مي‌شود. خارش شايع‌ترين تظاهر پوستي همراه با بيماري‌هاي کبدي مي‌باشد. خارش در نواحي انتهايي بدن و در نواحي در تماس با لباس تنگ و همچنين در شب‌ها بيشتر است. در موارد خيلي پيشرفته بيماري کبد، خارش بهبود مي‌يابد. خارش در بيماري‌‌هاي کبدي به دليل انسداد در مجاري صفراوي است و به خاطر اين انسداد، مواد و ترشحات صفراوي نمي‌‌‌توانند دفع شوند. اين مواد درون کيسه‌صفرا و مجاري صفراوي تجمع پيدا کرده و باعث ترشح آنها به داخل خون مي‌‌‌شوند و علايم خودشان را به صورت زردي و يرقان روي پوست نشان مي‌‌دهند. بر اثر خارش مداوم، ممکن است اثرات خاراندن روي پوست مشاهده شود. قرمزي کف دست ممکن است ناشي از بيماري حاد و يا مزمن کبد باشد. اين حالت بيشتر در بيماري‌‌هاي کبدي پيشرفته ناشي از مصرف الکل مشاهده مي‌شود. رنگ خاکستري متمايل به ارغواني تيره در پوست هم مي‌‌‌تواند به علت افزايش آهن و يا برنزه رنگ شدن آن باشد که بايد به بيماري هموکروماتوز شک کرد. در اين بيماري، آهن اضافي در کبد رسوب کرده و باعث اختلال در کار طبيعي کبد مي‌شود. تغييرات عروقي (آنژيوماي عنکبوتي) به صورت گشاد شدن موضعي عروق که در اطراف مويرگ مرکزي مي‌باشد و قرمزي کف دست و صورت از علايم ديگر بيماري‌هاي کبدي مي‌باشد که غيراختصاصي است. کبود شدن پوست هم در مواردي از علايم اختلالات کبدي است. تغييرات مو و ناخن موهاي بدن نازک مي‌شوند و در نواحي از بدن مي‌ريزند. الگوي مو در قسمت تناسلي آقايان مشابه خانم‌ها مي‌شود. سفيد شدن منتشر ناخن، قسمت بالايي ناخن سفيد و قسمت تحتاني آن صورتي رنگ مي‌باشد (Terry’s nail) و يا به صورت باندهاي سفيد رنگي در عرض ناخن ديده مي‌شود (Muehrke’s bands). کلاً بينگ يا چنگکي شدن ناخن و صاف شدن و هم چنين قاشقي شدن ناخن هم ممکن است ديده شود. ترک خوردن پوست مشابه ترک‌هاي حاملگي در ران‌ها، باسن و قسمت تحتاني شکم ممکن است رخ دهد. لکه‌هاي پوستي در مورد ارتباط بيماري‌‌هاي کبدي با لکه‌هاي قهوه‌اي رنگ روي پوست، باورهاي غلطي وجود دارد که بايد اصلاح شود. گاهي بعضي‌ افراد لکه‌‌‌هاي بارداري را که قهوه‌اي رنگ هستند و در دوران بارداري روي پوست ظاهر مي‌‌شوند، به بيماري کبدي نسبت مي‌‌‌دهند که اصلاً ربطي به کبد ندارد. همين‌طور، لک‌هاي قهوه‌اي رنگ کک‌ومک هم ارتباطي با بيماري‌‌‌هاي کبدي ندارد و نشانه بيماري کبدي به حساب نمي‌‌‌آيد. به ندرت ممکن است علايم پوستي مانند لکه‌هاي ريز قرمز رنگ يا پوسته ريزي بر اثر ابتلا به بيماري‌هاي کبدي ديده شود. اين علايم کمتر شايع هستند و بروز آنها تنها نشانه ابتلا به بيماري‌هاي کبدي نيست و بايد به علل ديگر نيز فکر کرد. يکي از مشخصه‌هاي بيماري‌هاي کبدي، سفيد شدن رنگ ناخن است که علت آن کمبود مواد توليد شده در کبد به ويژه آلبومين است البته ممکن است ناخن فرد بر اثر ابتلا به اين اختلالات لايه‌لايه شده و لکه‌هاي زرد روي آنها ديده شود. با توجه به آن که کبد وظيفه ساخت فاکتورهاي انعقادي و برخي از فاکتورهاي ضدانعقادي را بر عهده دارد، خونريزي‌هاي سطحي پوست مي‌تواند يکي ديگر از علايم اختلال در کارکرد اين عضو مهم بدن باشد. اين علايم به صورت نقاط يا برجستگي‌هاي قرمزرنگ يا لکه‌هاي کبود رنگ شبيه لکه‌هاي ناشي از ضربه بروز مي‌کند. اين لکه‌هاي آبي ممکن است بدون سابقه ضربه يا با ضربه مختصر ايجاد شود بنابراين افرادي که بدون وارد شدن ضربه به بدن‌شان دچار خون مردگي پوستي مي‌شوند ممکن است به اختلالات کبدي مبتلا شده باشند.