پزشکان بدون مرز/ سرطان لب نوعي از سرطان سر و گردن مي باشد که مصرف دخانيات و قرار گرفتن بيش از حد در معرض آفتاب از مهم ترين عوامل ابتلا به اين سرطان مي باشد.
سرطان لب چيست ؟
سرطان لب در صورتي رخ مي دهد که سلول هاي لب رشد غيرطبيعي داشته و از کنترل خارج شوند، در نتيجه ضايعات و تومورهايي را برروي لب ايجاد خواهند کرد . سرطان لب نوعي سرطان دهاني مي باشد . آن ها در سلول هاي نازک و مسطح که به سلول هاي سنگفرشي معروف هستند ايجاد شده و در لب ها، دهان، زبان، چانه، سينوس ها، گلو، کام سفت و سخت گسترش ميابند.
سرطان لب و ديگر سرطان هاي دهاني نوعي از سرطان سروگردن مي باشند . برخي از عادت ها در سبک زندگي نيز خطر ايجاد اين نوع سرطان را افزايش مي دهد که عبارتند از آنچه در ادامه ي اين بخش خواهيد خواند
استعمال سيگار
برنزه کردن
قرارگيري بيش از حد در معرض آفتاب
دندان پزشکان معمولا اولين کساني هستند که در يک معاينه معمولي علائم سرطان لب را مشاهده مي کنند . اگر اين سرطان زود تشخيص داده شود قابل درمان مي باشد.
علت سرطان لب چيست ؟
براساس اعلام انيستيتوي ملي تحقيقات دندان پزشکي ، بسياري از سرطان هاي دهاني مربوط به مصرف دخانيات مي شود . قرارگيري در معرض آفتاب نيز بخصوص براي افرادي که خارج از منزل کار مي کنند يک عامل خطر عمده مي باشد.
چه کساني در معرض خطر ابتلا به سرطان لب هستند؟
سبک زندگي بر شدت خطر ابتلا به سرطان لب تاثير مي گذارد . تقريبا 40000 نفر ساليانه به اين نوع سرطان دهاني مبتلا مي شوند . فاکتورهايي که خطر ابتلا به سرطان لب را افزايش مي دهند عبارتند از:
استعمال سيگار، پيپ و استفاده از محصولات حاوي تنباکو
قرار گيري در معرض نور مستقيم خورشيد (چه طبيعي و چه مصنوعي ، از جمله سولاريوم)
داشتن پوست روشن
جنسيت مرد
داشتن ويروس پاپيلوماي انساني (HPV) که يک عفونت منتقله از راه جنسي مي باشد
سن بيش از 40 سال
اکثر سرطان هاي دهاني با مصرف دخانيات مرتبط هستند.
مصرف دخانيات
علائم و نشانه هاي سرطان لب :
درد ، ضايعه ، زخم ، يا توده اي در دهان که بهبود نمي يابد
لکه هاي به رنگ قرمز يا سفيد روي لب
خونريزي يا درد در لب
تورم فک
سرطان لب ممکن است علائمي نيز نداشته باشد . اگر دچار درد شديد يا لکه هايي در لب شديد ، لزوما به اين معني نيست که سرطان لب داريد . کافي است براي اطمينان خاطر اين علائم را با دندانپزشک يا پزشک خود در ميان بگذاريد.
سرطان لب چگونه تشخيص داده مي شود؟
اگر احساس کرديد علائم يا نشانه هاي سرطان لب را داريد به پزشک خود مراجعه کنيد . آن ها يک معاينه فيزيکي لب و ساير قسمت هاي دهان را براي جستجوي مناطق غير طبيعي انجام مي دهند و سعي مي کنند علل احتمالي را شناسايي کنند.
پزشک در اين شرايط از دستکش براي معاينه داخل لب استفاده مي کند و از آينه و چراغ هايي براي بررسي داخل دهان استفاده مي کند . حتي ممکن است گردن شما را براي بررسي گره هاي لنفاوي متورم معاينه کند.
پزشک از شما سوالاتي نيز خواهد پرسيد ، از قبيل:
سوابق پزشکي
تاريخ مصرف سيگار و دخانيات
بيماري هاي گذشته
درمان هاي پزشکي و دندان پزشکي
سابقه خانوادگي براي بيماري
و هر نوع دارويي که استفاده مي کنيد.
چنانچه سرطان لب مشخص شود بيوپسي مي تواند اين تشخيص را تاييد کند . در طي بيوپسي يک نمونه کوچک از منطقه آسيب ديده را برداشته ( جدا کرده) و سپس نمونه را در آزمايشگاه پاتولوژي تحت ميکروسکوپ بررسي مي کنند.
اگر نتايج بيوپسي نشان دهنده سرطان لب باشد ، پزشک ممکن است چند آزمايش ديگر انجام دهد تا ميزان پيشرفت سرطان را تعيين کند ، اين آزمايشات عبارتند از:
سي تي اسکن
ام آر آي
اسکن PET
راديو لوژي از قفسه سينه
شمارش کامل سلول هاي خون (CBC)
آندوسکوپي
علائم سرطان لب
سرطان لب چگونه درمان مي شود ؟
جراحي ، پرتودرماني و شيمي درماني برخي از درمان هاي موجود براي سرطان لب مي باشند . ساير گزينه هاي ممکن عبارتند از درمان دارويي، درمان هاي تحقيقاتي مانند ايمنوتراپي و ژن درماني . همانند ساير سرطان ها ، درمان بستگي به مرحله پيشرفت سرطان دارد اين که تا چه حد پيشرفت مي کند و سلامت عمومي فرد چگونه است.
عمل جراحي:
در عمل جراحي براي از بين بردن سرطان لب ، از بافت سالم اطراف ناحيه استفاده مي کند . سپس لب را ترميم کرده تا امکان خوردن ، نوشيدن و صحبت کردن به صورت عادي فراهم شود همچنين از تکنيک هاي کاهش زخم نيز استفاده مي کند.
براي سرطان هاي کوچک لب ، ترميم لب بعد از عمل ممکن است يک روش ساده باشد اما براي سرطان هاي لب بزرگ تر ، ممکن است جراحي پلاستيک و بازسازي کننده براي ترميم لب مورد نياز باشند.
جراحي بازسازي ممکن است شامل جابجايي بافت و پوست به صورت از قسمت ديگري از بدن باشد. جراحي سرطان لب ممکن است شامل از بين بردن غدد لنفاوي سرطاني نيز در گردن باشد.
پرتو درماني :
پرتودرماني براي از بين بردن سلول هاي سرطاني از پرتوهاي پرقدرت انرژي مانند اشعه ايکس و پروتون استفاده مي کند . پرتودرماني براي سرطان لب ممکن است به تنهايي مورد استفاده قرار گيرد يا ممکن است بعد از عمل نيز مورد استفاده قرار بگيرد. تابش اين اشعات ممکن است فقط به سمت لب باشد و يا ممکن است به گره هاي لنفاوي در گردن نيز انجام پذيرد.
پرتودرماني براي سرطان لب اغلب توسط دستگاه بزرگي انجام مي شود که دقيقاً پرتوهاي انرژي را به ناحيه اي که هدف درمان است متمرکز مي کند . اين روش که تحت عنوان براکي تراپي نيز ناميده مي شود ، به پزشکان اجازه مي دهد از دوز بالاتري از اشعه استفاده کنند.
شيمي درماني :
در شيمي درماني از داروهاي قدرتمندي براي از بين بردن سلول هاي سرطاني استفاده مي کنند . براي سرطان لب ، از شيمي درماني در ترکيب با پرتودرماني براي افزايش اثربخشي درمان استفاده مي شود. در موارد سرطان پيشرفته لب که به قسمت هاي ديگر بدن نيز سرايت کرده است شيمي درماني ممکن است براي کاهش علائم و راحتي فرد انجام شود.
دارو درماني :
دارو درماني بر روي قسمت هاي ضعف موجود در سلول هاي سرطاني تمرکز مي کند و با مسدود کردن اين نقاط ضعيف مي تواند باعث مرگ سلول هاي سرطاني شود . دارو درماني معمولاً با شيمي درماني ترکيب مي شود.
ايمونوتراپي :
سيستم ايمني درماني يک نوع از دارو درماني است که به سيستم ايمني بدن شما در مبارزه با سرطان کمک مي کند . سيستم ايمني بدن شما ممکن است به سرطان حمله نکند زيرا سلول هاي سرطاني پروتئين هايي را توليد مي کنند که به آن ها کمک مي کند تا از سلول هاي سيستم ايمني پنهان شوند . ايمونوتراپي با دخالت در آن فرآيند کار مي کند . در مورد سرطان لب ، ايمونوتراپي ممکن است هنگامي که سرطان پيشرفته باشد در نظر گرفته شود.
براي افرادي که سيگار مي کشند ، ترک سيگار قبل از درمان مي تواند نتايج درمان را بهبود بخشد.
برخي از عوارض جانبي شيمي درماني و پرتودرماني :
ريزش مو
ضعف و خستگي
کاهش اشتها
حالت تهوع
استفراغ
بي حسي در دست و پا
کم خوني شديد
کاهش وزن
خشکي پوست
گلو درد
تغيير در طعم دهان
عفونت
غشاهاي مخاطي التهابي در دهان ( موکوزيت دهاني)
مشکلات بالقوه سرطان لب چيست ؟
اگر سرطان لب درمان نشده باقي بماند ، تومور لب مي تواند به قسمت هاي ديگر دهان ، زبان و همچنين قسمت هاي دور بدن گسترش يابد . اگر سرطان گسترش يابد ، درمان بسيار سخت تر خواهد شد.
افرادي که عمل جراحي براي حذف تومورهاي بزرگ بر روي لب انجام مي دهند ممکن است پس از عمل جراحي با صحبت کردن ، جويدن و بلعيدن مشکل داشته باشند.
جراحي همچنين مي تواند باعث نابودي لب و صورت شود . با اين حال ، جلسات گفتار درماني ميتواند گفتار را بهبود بخشد.
آينده و نتيجه فرد مبتلا به سرطان لب چيست؟
سرطان لب قابل درمان است اين به اين دليل است که لب ها برجسته و قابل مشاهده هستند و ضايعات را مي توان به راحتي ديد و احساس کرد و البته تشخيص زودهنگام روند را تسريع مي کند.
چنانچه قبلا به سرطان لب مبتلا بوده ايد احتمال بيشتري دارد تا به سرطان ثانويه در سر، گردن يا دهان مبتلا شويد . پس از اتمام درمان سرطان ، براي بررسي و معاينه هاي بيشتر با پزشک خود در ارتباط باشيد.
چگونه مي توان از اين سرطان پيشگيري کرد ؟
اجتناب از استعمال سيگار، دخانيات وانواع تنباکو ، همچنين محدود کردن مواجهه با نور خورشيد چه طبيعي و چه مصنوعي به خصوص استفاده از دستگاه هاي سولاريوم امکان پذير خواهد بود.
بسياري از موارد سرطان لب در اولين مراحل توسط دندانپزشکان کشف شده است . به همين دليل ، مهم است که معاينات دندانپزشکي منظمي داشته باشيد.
بازار