جام جم/گياهان به طور طبيعي داراي يک سري مواد شيميايي مفيد مثل اسانس هستند که از آنها براي محافظت خود در برابر حشرات و عوامل بيماريزا مثل باکتريها و ويروسها استفاده ميکنند.
به وسيله روش تقطير، اسانس يا روغن از گياهان مورد نظر گرفته ميشود. بعد با الکل مخلوط ميشود تا ماندگاري بيشتري داشتهباشد و قدرت آفت و بيماريکشي آن حفظ شود.
انواع روشها
روشهاي مختلفي براي استفاده از رايحهدرماني وجود دارد. در اين ميان مي توان به روشهايي مانند
ماساژ درماني با روغنها، روغنمالي روي پوست، استحمام در واني که روغنها در آن ريخته شدهاست، استنشاق روغن با بيني و افشانه کردن يک يا چند روغن در هوا اشاره کرد.
گياهان خوشبو
تنوع اين گياهان آنقدر زياد است که شامل گلهاي زينتي، گياهان دارويي، درختان ميوه و درختان غير مثمر ميشود. پس براي راحتي کار آنها را بر اساس محل استخراج روغن يا اسانس تقسيم بندي ميکنيم.
گل: گل محمدي، رز، شمعداني، ياس، نرگس، مريم، ياسمن و بابونه
کل گياه (برگ و ساقه): آويشن، پونه، نعنا، رزماري و بادرنجبويه
ميوه: پرتقال، گريپ فروت، ليمو و سيب
برگ: اکاليپتوس
ريشه: زنجبيل
دانه: رازيانه
چوب: سدر و کاج
صمغ: درخت کندر
گل يا دوا
گلهاي زيادي در رايحه درماني مؤثرند؛ بنابراين در اين گزارش کوتاه فقط به معرفي پنج گل بسنده کردهايم.
گل نرگس: اگر درباره رايحه درماني جستوجو کنيد اولين گلي که به شما پيشنهاد ميشود گل نرگس است که به نام درمانگر اصلي بيماري افسردگي معرفي شده. همچنين گفتهميشود نرگس در درمان زکام و سرماخوردگي هم کارآمد است. از اين رو امام رضا (ع) ميفرمايند: استشمام گل نرگس را به تأخير نيندازيد؛ زيرا از زکام، ايمنى مىبخشد. علاوه بر بو، رنگهاي اين گل زيبا هم در ايجاد روحيه نشاط و شادابي انسان موثرند.
گل مريم: اين گل هم مثل گل نرگس عطري گرم و دلنشين دارد. بوييدنش در زمستان، در پيشگيري از سرماخوردگي و بهبود آن مؤثر است. عطر مريم، ايجاد حس شادي کرده طوري که ميتواند در طول روز آدم را سرحال و شاداب نگه دارد.
گل محمدي: خيلي از ما ممکن است حس آرامش پس از بوييدن گل محمدي را تجربه کردهباشيم. اين به خاطر تحريک مغز و افزايش ترشح بعضي مواد آرامبخش است. به همين دليل از گل محمدي، براي درمان اضطراب و افسردگي استفاده ميشود. از ديگر اثرات رايحه گل محمدي يا بخور گلهاي خشکشده آن ميتوان به تنظيم دورههاي قاعدگي بانوان و رفع بينظميهاي آن اشاره کرد. رايحه گل محمدي را هم ميتوان با بوييدن گل تازه و هم گلاب آن استنشاق کرد. درمانگران عطر درماني معتقدند اگر مادران قبل از بارداري عطر يا اسانس گل محمدي را ببويند، در افزايش قدرت باروري و ايجاد آرامش و شادابي مادر موثر است.
گل ياس: عطر ياس هم گرم و شيرين است. پس در بهبود بيماريهاي روحي، تنظيم خواب و آرامش اعصاب بسيار اثر دارد. همچنين گفته ميشود عطر ياس باعث تقويت حافظه، افزايش هوشياري و فعاليت مغز، درمان فراموشي، صرع، کمکاري تيروئيد و بعضي سردردها ميشود.
گل رز: رز را گل عشق ناميدهاند چون با ايجاد احساساتي مثل شادي، عشق و هيجان، در درمان افسردگي، پرخاشگري و انزوا بسيار موثر است. اگر حياط داريد يک بوته رز در آن بکاريد تا اين احساسات را هر روز تجربه کنيد.
10کاربرد رايحه درماني
يافتههاي تحقيقاتي و مرور مقالات مختلف نشاندهنده اثرات و کاربردهاي مختلف رايحهدرماني است. در ادامه به 10مورد از اين کاربردها اشاره ميشود.
بهداشت روان: محققان اثر رايحه درماني را روي دو گروه از بيماران بررسي کردند و در نهايت بيمـاران به بيان احسـاس تسکين و آرامش نسبت به احساسات آزاردهنده خود پرداختند. همچنين مطالعه ديگري نشان داد شش هفته رايحه درماني باعث بهبود خلق و کاهش علائم اضطراب و افسردگي ميشود. روغنهايي مثل روغن اسطوخودوس و بابونه ميتوانند در تسکين استرس و اضطراب مفيد باشند.
تسکين درد: گفته ميشود ماساژ با روغن گياهان معطر باعث تحريک اندورفين و تسکين درد ميشود. اسطوخودوس بهعنوان تسکين دهندههـاي موضـعي درد کاربرد دارند. همچنين ماساژ با اسانس نعنا فلفلي و بادام شيرين در تسکين درد مؤثر است.
موقعيتهاي نورولوژيک: مطالعات روي بيماران صرعي نشان داده رايحه درماني قابليت کنترل حملات صرع را دارد. روغن ياسمن يکي از روغنهاي معطر موفق در اين زمينه است.
درمان بيماريهاي تنفسي: بيشترين روغني که براي کاهش مشکلات تنفسي کاربرد دارد، روغن اکاليپتوس است. اين اسانس همراه با ماساژ درماني باعث بهبود عملکرد ريه و تغييرات چشمگير ضربان قلب بيماران ميشود.
درمان بيماريهاي گوارشي: روغن معطر نعنا باعث کاهش اسپاسم روده ميشود و بر سندروم روده تحريکپذير مؤثر است. تحقيقات نشان داده ماساژ شکم همراه با اين روغنها شـدت علائم گوارشي مرتبط با يبوست را کاهش و تعداد حرکات رودهاي را افزايش ميدهد.
درمان بيماريهاي پوست و مو: تأثير رايحه درماني روي اگزماي کودکان و ريزش مو مثبت ارزيابي شده. تجارب قديميها نشان ميدهد ماليدن بعضي روغنها روي پوست بدن و سر از آکنه، شوره سر، اگزما و ساير مشکلات پوستي جلوگيري ميکند يا در درمان آنها مؤثر است. به عنوان مثال، روغن درخت چاي، اسطوخودوس، بابونه و در موارد نادري روغن هسته انگور براي سلامت پوست و درمان زخمها مؤثرند چون داراي اثرات ضد باکتريايي و ضد قارچي هستند.
مراقبت سرطان: ماساژ و رايحه درماني ميتواند در کاهش رنج و سازگاري بهتر بيماران با تشخيص سرطان کمک کند. همچنين اين روش براي کاهش عوارض درمانهاي سرطان نيز ميتواند مفيد باشد. مثلا ترکيب روغن چاي و ترنج مخلوط خوبي براي شستوشوي دهان در افراد با التهاب مخاط است. به علاوه رايحه درماني روي عوارض گوارشي ناشي از شيمي درماني نيز مؤثر است.
بهداشت مادر و کودک: ادعاهايي وجود دارد که نشان ميدهد بعضي روغنها در کاهش عوارض بارداري مثل تهوع صبحگاهي، کمر درد، خستگي مفرط و ريفلاکس معده - مري تاثير دارند. همچنين مطالعات نشان ميدهد افرادي که از اين روش استفاده کردهاند در حين زايمان درد را بهتر تحمل کرده و نياز به حسکمتري داشتهاند و حتي ارتقاي وضعيت جسمي و روحي مادران، کاهش خستگي و اضطراب آنها، تسهيل تعامل مادر و نوزاد و ترميم سريعتر زخم بهتر صورت گرفته است.
بهبود وضعيت خواب: از آنجا که استفاده از رايحهدرماني منجر به کاهش استرس ميشود، در نتيجه بر بهبود کيفيت خواب نيز تأثير جانبي خواهدداشت. بنابراين افرادي که دچار اختلالات خواب مثل بدخوابي، کمخوابي و بيخوابي هستند ميتوانند از روغنهاي اسطوخودوس، بابونه و رز استفاده کنند.
تقويت سيستم ايمني: گفته ميشود استفاده از روغن مرکبات ميتواند باعث بهبود عملکرد سيستم ايمني شود.
بازار