چگونه درد سرطان کنترل می شود؟

سيناپرس/ بيماران مبتلا به بدخيمي (سرطان) به دلايل گوناگون در معرض درد هاي شديد و جانفرسايي هستند که با پيشرفت و گسترش بيماري و دست اندازي آن به نواحي مختلف بدن، به تدريج شدت آنها افزايش يافته و به همين دليل درمان و کنترل آنها روز بروز دشوارتر مي شود. امروزه در روند درمان بيماران مبتلا به بدخيمي، داروها و روش هاي مختلف درماني (شيمي درماني، راديوتراپي و ...) به کار مي روند که هرکدام در کنار اثرات درماني، عوارض جانبي و ناخواسته اي دارند و مي توانند موجب ايجاد يا تشديد درد در بيماران مبتلا به بدخيمي شوند. بر اساس قانون درمان در پزشکي، هميشه اولين گام درمان، ساده ترين، موثر ترين، کم خطر ترين، کم عارضه ترين، ارزانترين و در دسترس ترين نوع درمان است و پزشک بايد درماني را برگزيند که بيشترين اين ويژگي ها را داشته باشد. البته در برخي بيماران، درد به حدي شديدي است که از همان ابتداي روند درمان، از روش هاي پيشرفته مانند تخريب شبکه هاي عصبي يا پمپ هاي مورفين استفاده مي شود. در حال حاضر دو نوع درد حاد و مزمن در بدن حس مي شود؛ براي درمان هر يک از اين دو نوع درد، گروه هاي دارويي جداگانه اي وجود دارند؛ به طوري که داروهاي درمان درد حاد به روي درد مزمن موثر نيستند؛ و برعکس، داروهاي درمان درد مزمن نيز جايگاهي در درمان درد حاد ندارند. دردهاي سرطاني، مخلوطي از هر دو نوع درد هستند و به همين دليل در درمان دردهاي بيماران مبتلا به بدخيمي، بايد ترکيبي از هر دو نوع دارو به ياري گرفته شوند. رايج ترين دارو هاي خوراکي مورد استفاده در بيماران سرطاني که به ترتيب و مرحله به مرحله بر اساس شدت درد بيمار بکار مي روند، عبارتند از: مسکّن هاي ساده، دارو هاي ضد التهابي غير استروييدي، ضد افسردگي ها، ضد تشنج ها، استروييد ها و مخدرها. ترتيب استفاده از اين داروها بر اساس دستورالعمل سازمان جهاني بهداشت به صورت پلکان بي دردي ناميده شده است . در موارد عدم پاسخ مناسب به درمان هاي دارويي، بايد از روش هاي مختلف تخريب عصبي که در حيطه درمان هاي فوق تخصصي کنترل درد قرار دارند استفاده کرد تا با کاهش انتقال پيام هاي درد به سوي نخاع و مغز، از شدت درک درد کاسته شود و در نتيجه از روش هاي دارويي کنترل درد پاسخ مناسبتري گرفته شود. در اين درمان ها ابتدا براي اطمينان از نقش عصب مورد نظر در انتقال درد بيمار، عملکرد آن را با روش هاي دارويي به صورت موقت متوقف مي کنيم. پس از دريافت پاسخ درماني مناسب و کاهش قابل قبول شدت درد بيمار، از روش هاي گوناگون قطع و غيرفعال کردن دائمي عصب استفاده مي شود تا بيمار براي مدت طولاني (در حدود يک سال) تسکين درد کافي داشته باشد. اين روش ها، غيرجراحي و بدون بيهوشي هستند و در اتاق عمل مجهز به دستگاه اشعه ايکس و در شرايط استريل و با بي حسي موضعي انجام مي شوند. البته همواره احتمال بازگشت درد شديد بيمار در مدت زمان کوتاهتر نيز وجود دارد. مثلا توموري که به سرعت رشد مي کند، م يتواند چندي بعد شبکه عصبي ديگري را درگير کند و از آن طريق موجب بازگشت درد شديد بيمار شود. متاسفانه همانگونه که مبارزه با بيماري سرطان، نبردي دائمي و نفسگير است، کنترل درد آن نيز روزبروز بنابر شدت تهاجم بيماري متفاوت خواهد بود. در مقايسه با روش هاي درمان دارويي، در اين روش هاي تهاجمي و تخريبي، خطرات بيشتر و احتمال بروز عوارض ناخواسته (خونريزي، عفونت، آسيب هاي عصبي و ...) وجود دارد که خوشبختانه با مهارت هاي کسب شده در دوره آموزشي فوق تخصصي درد، اين نگراني در دست هاي مجرب به کمترين ميزان مي رسد. در مراحل پاياني بيماري که تومور گسترش وسيعي يافته است، به دليل درگيري نواحي و اعصاب مختلف، امکان کنترل درد با بلوک يک يا دو شبکه عصبي وجود ندارد. در اين زمان بايد از روش فراگيرتري براي کنترل درد بيمار استفاده کرد و انتقال هرگونه پيام درد در نخاع را مهار کرد. در اين روش کاتتر باريکي در کنار نخاع قرار مي گيرد و به يک پمپ دائمي زيرپوستي يا خارج از بدن متصل مي شود و با تزريق دائمي مورفين و ساير ترکيبات دارويي در کنار نخاع و اثر مستقيم اين داروها بر سطح نخاع، انتقال پيام هاي درد در نخاع کاملا متوقف مي شود؛ به طور خلاصه در اين روش بيماري وجود دارد و درد هم ايجاد مي کند ولي هيچ دردي به مراکز عصبي بالاتر منتقل نمي شود و بيمار درکي از درد ندارد و بي دردي کامل براي بيمار ايجاد مي شود. البته در کنار تاثير درماني فوق العاده، اين روش درماني خطرات، عوارض و البته هزينه بيشتري دارد و نگاهداري بيمار هم نيازمند دقت، تجربه و آموزش بيشتري است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar