شیوع کرونا در زمستان چقدر وخیم خواهد بود؟

ايسنا/ پاييز و زمستان کمکم فرا ميرسند و معمولا در فصلهاي سرد موارد ابتلا به سرماخوردگي و آنفلوآنزا هم زياد ميشود.
اين امر باعث نگراني از افزايش ابتلا به کرونا و شايد هم موج دوم و بزرگتر اين بيماري شده است. با اين حال پيشبيني روند اين بيماري در زمستان پيچيده و نامعلوم است؛ هم دلايلي هست براي نگراني هم دلايلي براي اطمينان خاطر.
اينکه کرونا در زمستان نيمکره شمالي چه خواهد کرد فقط به خود اين ويروس مربوط نيست، روند بيماريهاي زمستاني ديگر، رفتار ما و موفقيت يا شکست سياستهاي دولتها، وخامت اوضاع را تعيين ميکنند. آيا همانطور که بوريس جانسون، نخست وزير انگليس ادعا کرده تا کريسمس (پنجم دي) همه چيز عادي ميشود يا زمستان سختي در پيش است؟
آيا شيوع کرونا در زمستان بيشتر ميشود؟
پاسخ به اين سوال هنوز مشخص نيست ولي پاسخ علمي به سمت جواب مثبت متمايل است که تا حد زيادي بر اساس دانش ما درباره ويروسهاي ديگر است. چهار نوع ويروس کروناي ديگر هم وجود دارند که باعث علائم سرماخوردگي ميشوند و همه آنها در زمستان آسانتر سرايت ميکنند. همچنين آنفلوآنزا، ويروس سرماخوردگي (راينو ويروس) و ويروس سينسيشيال تنفسي (RSV) همه رفتارهايي مشابه دارند.
دکتر "ريچل لو" از دانشکده بهداشت و طب گرمسيري لندن به بيبيسي گفت: شايد کرونا هم ويروسي فصلي باشد، مثل ويروسهاي ديگري که در زمستان به اوج شيوع ميرسند. با اين حال سازوکارهايي که باعث شيوع فصلي ميشوند خيلي کم شناخته شدهاند و معلوم نيست محصول شرايط آب و هوايي هستند يا رفتار انسانها.
بيرون بدن، تمام ويروسها وقتي هوا سرد است، بهتر زنده ميمانند. گروه مشاوران علمي بريتانيا براي موارد اضطراري (سيج) ميگويد: براي ويروس کرونا، چهار درجه سانتيگراد بالاي صفر دماي خاص و مطلوب است. در زمستان نور آفتاب و پرتو فرابنفش آن که باعث غيرفعال شدن اين ويروس ميشود، کم است. وقتي هوا خوب نيست، مردم در خانه ميمانند و مهماني در باغ يا بساط کباب در حياط جذاب نيست. پنجره ها بستهاند و هوا در فضايهاي سرپوشيده چندان جريان ندارد. همه اينها ميتواند به شيوع ويروس کرونا کمک کنند.
به تخمين آکادمي علوم پزشکي در بدترين حالت، شيوع کرونا در زمستان در انگليس، جان۲۵۱ هزار نفر را خواهد گرفت. چنين تخميني يعني، عدد "آر" به ۱.۷ ميرسد. عدد آر عددي که نشان ميدهد هر فرد آلوده چند نفر ديگر را آلوده ميکند. قبل از شروع محدوديت و تعطيليها، اين عدد در بريتانيا سه بود و در حال حاضر کمتر از يک است. اندک افزايشي در عدد آر باعث افزايش قابل توجه موارد ابتلا ميشود.
پرفسور "وندي بارکلي" از کالج امپريال لندن نيز گفته است: نگراني مردم معقول و منطقي است. احتمال زيادي هست که موج دوم اتفاق بيفتد، واضح است که ما هنوز به ايمني گلهاي نرسيدهايم و معمولا زمستان انتظار ميرود ويروس در ايجاد موج دوم موفق باشد. در حال حاضر نادانستههاي ما بسيار زيادند اما من فکر ميکنم که شرايط ميتواند بد باشد، بله.
تخمين زده ميشود که حدود پنج درصد مردم در بريتانيا به ويروس کرونا آلوده شده باشند. اين يعني ۹۵ درصد ديگر هيچ مصونيتي ندارند. تجربه آمريکا نشان داد اگر مهار ويروس از دست برود، موارد ابتلا افزايش خواهند يافت.
آيا ويروسهاي ديگر مانند آنفلوآنزا ميتوانند مشکل ايجاد کنند؟
مسئله نگرانکننده اين است که شيوع آنفلوآنزا و موج دوم کرونا با هم اتفاق بيفتد. اما الان هيچ چيز عادي نيست و مشخص نيست قواعد عادي تا چه حد صدق ميکنند. تغيير عميق در روال جامعه و رفتار ما براي جلوگيري از انتقال ويروس کرونا، مانند بيشتر شستن دست، پوشاندن صورت، رعايت فاصله اجتماعي و دورکاري، بر انتقال ويروسهاي ديگر هم تاثير گذاشته است.
در هنگکنگ به نظر ميرسد محدوديت و تعطيليها شيوع فصلي آنفلوآنزا را متوقف کرده و در استراليا هم که در حال حاضر زمستان است، فصل آنفلوآنزا نرسيده يا نامعمول به تاخير افتاده است. در کشورهاي نيمکره جنوبي از جمله شيلي و آفريقاي جنوبي هم، آنفلوآنزا و عفونتهاي زمستاني تصويري مشابه نشان ميدهند، با اين حال اين فرض که در نيمکره شمالي هم همين اتفاق بيفتد خطرناک است. محدوديت و تعطيليها از جمله بستن مدرسهها و محدود کردن پروازها در طول فصل آنفلوآنزا ميتواند تاثير داشته باشند هر چند در بعضي کشورهاي نيمکره شمالي اين محدوديت و تعطيليها رو به کاهش است.
پرفسور برکلي ميگويد: ممکن است رعايت فاصله اجتماعي از ميزان آنفلوآنزا کم کرده باشد که خيلي خوب است. ولي من فکر نميکنم بتوانيم به اين اکتفا کنيم.
اگرعفونتهاي زمستاني ديگر که مانند ويروس کرونا باعث سرفه و تب ميشوند زياد باشند، باعث ميشود مردم بيشتري تست شوند.
کم استپرفسور "جولين هيسکاکس" از دانشگاه ليورپول نيز ميگويد: به نظرم بايد براي موج دوم خودمان را آماده کنيم و در حفظ فاصله اجتماعي و پاکيزگي دست سهل انگاري نکنيم، در غير اين صورت اين اتفاق حتما خواهد افتاد. به نظرم يکي از راه هايي که بايد در نظر بگيريم، آزمايشهاي بسيار خوب براي تشخيص اين سه يا چهار عفونت تنفسي است که علائم باليني مشابه دارند. بعد اگر کسي از در وارد شد ميتوانيم بگوييم کرونا دارد يا آنفلوآنزا.
به همين دليل است که انگليس سعي ميکند ظرفيت آزمايشهاي آنفلوآنزاي خود را افزايش دهد و به ۵۰۰ هزار تست در روز برساند و عده بسيار زيادي را به اين بيماري مصون کند.
دکتر لو ميگويد: فکر ميکنم افزايش ابتلاي زمستاني چيزيست که حتما بايد خود را برايش آماده کنيم. بزرگترين خطر اين است که افراد به محافظت از خود کمتوجهي کنند.
اگر ويروسها همزمان مبتلا کنند چه اتفاقي ميافتد؟
يکي از بزرگترين سوالهاي علمي، چگونگي تعامل ويروس کروناي جديد، با نام رسمي سارس-کرونا-۲ با ويروس هاي ديگر در فصل سرماست. همه ويروسهاي تنفسي به يک جاي خاص در بدن حمله ميکنند، به سلولهاي بيني، گلو و ريه. اين مي تواند منجر به رقابت ويروسهاي مختلف با هم شود.
تحقيقات نشان ميدهند يک عفونت ويروسي ميتواند جلوي ابتلا به ديگري را بگيرد. به عنوان مثال، شيوع وسيع ويروس سرماخوردگي معمولي (راينوويروس) احتمالا همهگيري جهاني آنفلوآنزاي خوکي سال ۲۰۰۹ را در بعضي کشورهاي اروپايي به تعويق انداخت. يکي از توضيحها اين است که واکنش عمومي سيستم ايمني به يک عفونت، مانع از ورود عفونت ديگر به بدن ميشود.
دکتر "پابلو مورسيا" از مرکز تحقيقات ويروسشناسي دانشگاه گلاسکو در اين باره يادآور شد: يک عفونت ويروسي باعث فعال شدن سيستم ايمني و التهابي ميشود و اين بدن را در برابر ويروسهاي ديگر به مدت متغير محافظت ميکند. اما همين تحقيقات نشان دادهاند که بعضي ويروسها با يکديگر سازگاري خوبي دارند و همزمان به گردش ميافتند و اکنون سوال اين است که کدام در مورد کرونا صدق ميکند؟
دکتر مورسيا ميگويد: يافتههاي ما نشان ميدهند آنفلوآنزا بندرت در آميزههاي عفوني ديده ميشود پس به نظرم شاهد تعداد زيادي ابتلاي همزمان کرونا و آنفلوآنزا نخواهيم بود.
موارد اندکي ثبت شده که فرد همزمان به هر دو آلوده و مبتلا شده باشد و نتيجه آن هم بسيار وخيمتر ازابتلا به فقط يکي از اين عفونتها بوده است. با اين حال، به گفته دکتر مورسيا به نظر ميرسد انواع ديگر ويروس کرونا باعث عفونت همزمان با ويروس سرماخوردگي معمولي، آدنوويروس و بعضي ويروسهاي شبهآنفلوآنزا ميشوند.