پاسخ پرتکرارترین سوال‌ها درباره واکسن آنفلوانزا؛ از قیمت تا بایدها و نبایدهای تزریق

همه اين‌ها درحالي است که مطابق نظر متخصصان تزريق همگاني واکسن آنفلوانزا ضرورتي ندارد وفقط گروه هاي پرخطر و کادر درمان بايد واکسن را تزريق کنند، از طرفي آنفلوآنزا  هم بيماري تنفسي بوده و راه هاي انتقال و پيشگيري از اين بيماري مشابه کروناست و امسال با توجه به استفاده مردم از ماسک،‌ رعايت فاصله گذاري اجتماعي و شست و شوي دست ها  شيوع آنفلوانزا کمتر خواهد بود همانطور که  نيمکره جنوبي زمين امسال با کاهش موارد آنفلوآنزا مواجه بود.

در اين گزارش به سوالات پرتکرار و شايع مردم  پيرامون واکسن آنفلوآنزا خواهيم پرداخت و به اين سوالات پاسخ خواهيم داد.

ميزان واکسن آنفلوانزاي تامين شده براي فصل سرد سال

هر سال با نزديک شدن به مهر ماه دغدغه تامين و تزريق واکسن آنفلوآنزا وجود دارد و دوران طلايي تزريق واکسن براي اثربخشي تا نيمه آبان است و افراد پرخطر بايد در اين زمان واکسن را تزريق کنند چرا که دو هفته زمان نياز است تا پس از تزريق واکسن ايمني زايي در بدن ايجاد شود.

 سيد حيدر محمدي مديرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به واردات يک و نيم ميليون دوز واکسن آنفلوانزا تاکنون به کشور گفت: امسال ۲.۵ ميليون دوز واکسن آنفلوآنزا براي گروه‌هاي پرخطر مانند بيماران پيوندي، قلبي-تنفسي، زنان باردار و... پيش‌بيني شده و تاکنون يک و نيم ميليون دوز تامين و تحويل معاونت بهداشتي شده و تزريق اين واکسن‎‌ها آغاز شده است.

سايه تحريم‌هاي ظالمانه آمريکا بر سر واکسن آنفلوانزا

محمدي افزود:  امسال حسب تقاضاي بيشتر مردم طبق سياست گذاري ها ۱۶ ميليون دوز واکسن آنفلوانزا تامين خواهد شد و ما مانند سال هاي قبل فراخوان تامين واکسن را از اسفند ماه آغاز کرديم اما به دليل شيوع کرونا بسياري از شرکت هاي تامين کننده نتوانستند واکسن را تامين کنند و دو بار ديگر هم فراخوان را اعلام کرديم.

او افزود: ما به دليل تحريم ها مجبور شديم ارز واکسن آنفلوانزا را از چند کشور عبور و انتقال دهيم واما به محض اينکه انتقال دهنده ارز متوجه مي‌شود که منبع ارز ايران است ارز را پس مي دهند يا حتي در مواردي بلوکه مي کنند و تاکنون دو بار به دليل تحريم هاي ظالمانه آمريکا ارز تامين واکسن آنفلوانزا برگشت خورده است و به دليل مشکل انتقال ارز هنوز نمي دانيم واکسن چه زماني وارد کشور خواهد شد البته تامين کننده قول داده است که در هفته آينده واکسن را تامين کند و بتوانيم واکسن را در داروخانه ها توزيع کنيم.

مديرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به منابع واکسن هاي آنفلوانزا اشاره کرد و گفت: واکسن هاي آنفلوانزا از هلند، اسپانيا و فرانسه تامين مي شود و امسال به دليل منع صادرات، تامين واکسن از روسيه ملغي شد.

چه کساني در اولويت تزريق واکسن در مراکز بهداشتي هستند؟

طبق اعلام وزارت بهداشتي ها سه گروه در اولويت واکسيناسيون آنفلوآنزا در پايگاه هاي بهداشت و مراکز جامع سلامت قرار دارند که شامل کارکنان مراکز بهداشتي و بيمارستاني، زنان باردار و مبتلايان به بيماري هاي خاص هستند.

محمدي گفت: واکسن آنفلوانزا در مراکز جامع سلامت و بهداشت به سه گروه زنان باردار، بيماران خاص و صعب العلاج و کادر بهداشت و درمان رايگان تزريق مي شود.

 محمد مهدي گويا رييس مرکز مديريت بيماري هاي واگير وزارت بهداشت با اشاره به توزيع واکسن آنفلوآنزا در معاونت بهداشت و مراکز بهداشت گفت: در روز شنبه ۵ مهرماه حدود نيمي از مقدار تعيين شده (تخصيص ۱.۵ ميليون دوز واکسن آنفلوانزا) به معاونت بهداشت وزارت بهداشت تحويل داده شد که بلافاصله با هماهنگي قبلي، توزيع در سطح دانشگاه هاي علوم پزشکي کشور آغاز شد. بايد توجه کرد که با توجه به بعد مسافت و تعدد مراکز و واحدهاي عملياتي، توزيع واکسن در سطح کشور طبعا زمانبر بوده که با تلاش شبانه روزي کارکنان شبکه هاي بهداشتي کشور در حال انجام است.

او تاکيد کرد: اولويت دريافت واکسن آنفلوآنزا براي سه گروه کارکنان مراکز بيمارستاني،  زنان باردار و مبتلايان به بيماري هاي خاص است.  افراديکه جزو گروه هاي در معرض خطر بيماري آنفلوانزا هستند به صورت تلفني با مراکز بهداشتي هماهنگي قبلي انجام دهند و ضمن اخذ نوبت مراجعه کنند تا در زمان مراجعه از خدمات سريع تر، اتلاف وقت کمتر و همچنين بدون تجمع و ازدحام بهره مند شوند.

يکي از سوالات پرتکرار مردم اين است که چگونه مي توان تحت پوشش شبکه بهداشتي قرار گرفت؟ بايد توجه داشت که جمعيت روستايي کشور سال هاست که تحت پوشش خانه هاي بهداشت قرار دارند و خدمات لازم را از اين طريق و سطح بندي شده دريافت مي کنند. ساير افراد نيز مي توانند با مراجعه به مراکز جامع سلامت در شهرها با تشکيل پرونده الکترونيک، تحت پوشش نظام مراقبت هاي اوليه بهداشتي دربيايند. 

بايد توجه کرد که تحت پوشش بودن افراد در شبکه بهداشتي منجر به واکسيناسيون نخواهد شد. در مجموع براي واکسيناسيون آنفلوآنزا در سال جاري و در مرحله اول از طريق شبکه بهداشت، سه گروه اعلام شده از سوي وزارت بهداشت يعني کارکنان مراکز بيمارستاني،  زنان باردار و مبتلايان به بيماري هاي خاص در اولويت دريافت و تزريق واکسن هستند. اين افراد مي توانند با مراجعه به مراکز بهداشت به صورت رايگان واکسن آنفلوآنزا را تزريق کنند.

واکسن آنفلوآنزا در داروخانه‌ها موجود است؟

هميشه داروخانه ها يکي از اصلي ترين محل ها  براي تامين واکسن آنفلوانزا بوده و مقرر شده است نا واکسن بعد از اتمام توزيع در مراکز جامع سلامت و خانه هاي بهداشت در داروخانه ها توزيع شود.

مديرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو درباره  توزيع واکسن در داروخانه ها گفت: فاز اول توزيع واکسن آنفلوانزا در مراکز بهداشتي بود و در فاز دوم واکسن آنفلوانزا براي سالمندان و کودکان و در فاز سوم براي افراد عادي واکسن آنفلوانزا در داروخانه ها توزيع خواهد شد.

محمدي تصريح کرد: هنوز واکسن آنفلوانزا در داروخانه ها توزيع نشده است و به محض اينکه واکسن وارد کشور شود درباره زمان مراجعه مردم اطلاع رساني خواهيم کرد.

چه کساني براي دريافت واکسن به داروخانه ها مراجعه کنند؟

مديرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو گفت: به محض اينکه واکسن تامين شود، موضوع را اطلاع رساني خواهيم کرد و بعد از توزيع واکسن آنفلوآنزا در داروخانه ها، اين واکسن به افراد بالاي ۶۵ سال و کودکان بين ۶ ماه تا ۵ سال با ارائه کارت ملي و ثبت اطلاعات، داده مي شود و تلاش مي کنيم تا پايان مهر ماه واکسن آنفلوانزا براي همه گروه هاي درماني، سالمندان و کودکان تامين و تزريق شود.

او بيان کرد: به دليل اينکه سالمندان و کودکان امکان مراجعه براي تامين واکسن را ندارند اين امکان فراهم شده است تا يکي از اعضاي خانواده به داروخانه مراجعه کند و کد ملي او به عنوان فرد گيرنده واکسن ثبت شود و او با ارائه کارت ملي بتواند براي سه نفر واکسن دريافت کند و هر فردي که واکسن براي تزريق دريافت مي کند کد ملي اش در سيستم ثبت مي شود تا نتواند دوباره واکسن دريافت کند.

قيمت واکسن آنفلوآنزا چقدر است؟

واکسن آنفلوآنزايي که در مراکز جامع سلامت و مراکز بهداشت در اختيار گروه‌هاي پرخطر قرار مي‌گيرد، رايگان است، اما براي تهيه واکسن از داروخانه‌ها بايد هزينه پرداخت کرد.

مديرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو درباره قيمت واکسن آنفلوانزا گفت: ما ۱۰ برابر سال گذشته و به ميزان ۱۶ ميليون دوز واکسن آنفلوانزا تامين خواهيم کرد و بيش از اين هم نياز نيست و اين  واکسن‌ها با ارز دولتي ۴۲۰۰ توماني وارد مي‌شوند و قيمت تمام شده اين واکسن‌ها براي مردم در داروخانه‌ها ۴۴ هزار تومان خواهد بود.

او تاکيد کرد: به نظر ما اين ميزان واکسن کفاف نياز کشور را مي‌دهد و اگر نياز براي تامين واکسن آنفلوانزا بيش از اين‌ها باشد واکسن با ارز نيمايي در فاز چهارم تامين و توزيع خواهد شد و قيمت آن هم بالاتر خواهد بود.

همه افراد نياز به تزريق واکسن آنفلوآنزا دارند؟

بايد توجه کرد که ميزان ايمني واکسن آنفلوانزا حدود ۴۰ درصد است. بنابراين فقط افراد پر خطر مانند سالمندان بالاي ۶۵ سال، کودکان، بيماران قلبي_عروقي، افراد مبتلا به بيماري هاي نقص ايمني، کادر بهداشت و درمان و... که ممکن است شدت ابتلا به آنفلوآنزا در آنها بيشتر باشد، نياز به تزريق اين واکسن دارند و نيازي به تزريق واکسن آنفلوانزا در همه افراد نيست.

از طرفي بر اساس گفته کارشناسان بهداشت و درمان با توجه به اينکه در حال حاضر عمده مردم در جهت پيشگيري از ابتلا به کرونا، دستورالعمل‌هاي بهداشتي نظير استفاده از ماسک، حفظ فاصله فيزيکي از ديگران، شستن مداوم دست ها، عدم تماس دست آلوده با چشم، دهان و بيني و... را رعايت مي کنند، احتمال شيوع آنفلوآنزا طي امسال کمتر خواهد بود.

اين تجربه اي است که در نيمکره جنوبي که فصل سرما را گذرانده نيز ديده شده است؛ به طوري که طبق اعلام کميته اپيدميولوژي کرونا در وزارت بهداشت، محدوديت‌ها در هنگ کنگ، گسترش آنفلوآنزا را سرکوب کرده و در زمستان امسال در استراليا،  شيوع آنفلوآنزا بسيار پايين بوده است. در کشورهاي ديگر نيم‌کره جنوبي، از جمله شيلي و آفريقاي جنوبي نيز يک تصوير مشابه در مورد آنفلوآنزا و ساير بيماري‌هاي زمستاني، در شش ماهه اول سال که زمستان را تجربه کرده‌اند، وجود داشته است.

هرچند که نمي توان با اطمينان گفت که در زمستان نيم‌کره شمالي نيز همين الگو اتفاق افتد، اما به نظر مي رسد که بهترين کار اين است که اجازه دهيم افراد در معرض خطر واکسن آنفلوآنزا را تزريق کنند و در عين حال بيشتر رعايت شيوه نامه هاي بهداشتي را که اين روزها نزولي شده، مدنظر قرار دهيم تا از آنفلوآنزا و کرونا در امان بمانيم.

واکسن آنفلوانزا از کرونا پيشگيري مي‌کند؟

باوري در بين عموم مردم شايع شده است که واکسن آنفلوانزا در پيشگيري يا درمان کرونا تاثير دارد.

مديرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو درباره اين باور مردم که آنفلوانزا از کرونا پيشگيري مي کند، گفت: واکسن آنفلوانزا در پيشگيري از آنفلوانزا موثر است و هيچ تاثيري در پيشگيري و درمان کرونا ندارد و درخواست ما از مردم اين است، عزيزاني که در معرض خطر هستند، واکسن را تامين و تزريق کنندو ساير گروه ها هم با تجويز پزشک اقدام به تامين و تزريق واکسن کنند.

پيش فروش واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها قانوني است؟

اخيرا اخباري از پيش فروش واکسن آنفلوانزا در برخي داروخانه‌ها به ويژه در مناطق شمالي شهر تهران و برخي شهرستان‌ها منتشر شده است، بر اين اساس افراد با پرداخت هزينه ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار توماني در ليست دريافت واکسن قرار مي‌گيرند.

مديرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو درباره پيش فروش واکسن آنفلوانزا در داروخانه‌ها گفت: پيش فروش واکسن آنفلوانزا غير قانوني است و هيچ موسسه درماني يا داروخانه‌اي مجاز به پيش فروش واکسن آنفلوانزا نيست و اگر مردم مورد اين چنيني را مشاهده کردند، ضمن اطلاع رساني به سازمان غذا و دارو يا معاونت‌هاي غذا و دارو موضوع را از طريق تلفن ۱۹۰ به سامانه تخلفات و شکايات وزارت بهداشت گزارش کنند.

مي توان واکسن آنفلوآنزا را از بازار آزاد يا اينترنتي خريد؟

متاسفانه در آستانه فصل آنفلوآنزا که نگراني‌هايي از احتمال همزماني ابتلا به کرونا و آنفلوآنزا مطرح مي‌شود، عده‌اي براي پول‌هاي مردم کيسه دوختند. به طوري که يا در بازار آزاد و يا به صورت اينترنتي، با قيمت‌هاي چند صد هزار توماني نسبت به فروش واکسن آنفلوآنزا اقدام مي‌کنند. اين درحالي است، واکسن هايي که از مراکز غيرمجاز يا به صورت اينترنتي تهيه مي شوند، نه تنها ممکن است تقلبي باشند و منجر به عارضه اي در فرد شوند، بلکه حتي اگر تقلبي نباشند، قاچاق هستند و ممکن است به درستي نگهداري و حمل نشده باشند.

در اين زمينه علي فاطمي نايب رييس انجمن داروسازان ايران گفت: بايد توجه کرد که واکسن آنفلوآنزا، واکسني است که بايد تحت زنجيره سرد نگهداري شود و اگر از يخچال خارج شود، کارايي‌ خود را از دست مي‌دهد. بر همين اساس مهم است که بلافاصله بعد از خروج واکسن آنفلوآنزا از يخچال به سرعت آن را تزريق کرد. بر همين اساس در بسياري از کشورهاي دنيا تزريق واکسن آنفلوآنزا را در داروخانه‌ها انجام مي‌دهند تا خروج آن از زنجيره سرد تا زمان تزريق، طولاني نشود.

او تاکيد کرد: در حال حاضر هم واکسن آنفلوآنزا و هم واکسن کروناي تقلبي در بازار وجود دارد و شياداني هستند که با اين موارد از مردم کلاهبرداري مي‌کنند.

سازمان غذا و دارو هم در اين زمينه طي اطلاعيه اي نسبت به فروش واکسن‌ آنفلوآنزا تقلبي در بازار هشدار داد و اعلام کرد: مردم به‌هيچ‌عنوان نبايد اسير تبليغات عرضه اين دارو در خارج از مراکز بهداشتي و داروخانه‌ها شوند، زيرا سلامت اين واکسن‌ها به‌ هيچ‌ عنوان مورد تأييد اين سازمان نيست. به مردم اطمينان خاطر داده مي‌شود که واکسن موردنياز تمام افراد پرخطر، در چند فاز از طريق شبکه بهداشتي و داروخانه‌ها عرضه خواهد شد، بنابراين از مردم مي‌خواهيم اخبار را از مراجع معتبر دنبال و طبق اعلام سازمان غذا و دارو نسبت به تهيه آن اقدام کنند.

احتمال احتکار يا فروش واکسن به قيمت چند برابري در بازار سياه وجود دارد؟

مديرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو  درباره قاچاق معکوس واکسن آنفلوانزا و فروش آن در بازار سياه گفت:  بارکد دو بعدي اختصاصي که روي جعبه هر واکسن آنفلوانزا وجود دارد در داروخانه اسکن  و اين بارکد با کد ملي فرد در سامانه ثبت مي شود و اگر اين واکسن از زنجيره خارج شود با استعلام بارکد مي توان فهميد که اين واکسن را چه فردي و از کدام داروخانه دريافت کرده است و با فردي که واکسن را تهيه و در بازار آزاد عرضه کرده است برخورد خواهد شد.

محمدي ادامه داد: با توجه به اينکه ثبت کد ملي يا کد اختصاصي را فراهم کرده ايم امکان احتکار واکسن در داروخانه يا ورود آن به بازار سياه بسيار کم است.