دکتر سلام/ داروي بيهوشي چه عوارضي دارد؟

تبيان/ عوارض و پيامدهاي ناشي از بيهوشي بسته به نوع آن و شرايط جسمي افراد متفاوت است. برخي از اين عوارض سريع و تا پايان زمان جراحي خود را نشان مي دهد و برخي از عوارض در بلندمدت بروز مي کند. عمل جراحي دردناک است و اين درد را بايد به طريقي از بين برد. بيهوشي با کم کردن درد بيمار در حين جراحي، کمک زيادي به پيشرفت علم پزشکي کرده و موجب شده است تا بتوانيم اعمال جراحي را به راحتي انجام بدهيم. با اين حال بيهوشي ممکن است با مشکلاتي براي بيمار همراه باشد. اين عوارض ممکن است تا چند ساعت و يا چند روز بعد از بيهوشي باقي بمانند و در اکثريت قريب به اتفاق بيماران با مراقبت هاي پزشکي از بين مي روند. دکتر خسرو فرهادي، متخصص بيهوشي و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي کرمانشاه در اين باره اظهار داشت: «عوارض و پيامدهاي ناشي از بيهوشي بسته به نوع آن و شرايط فيزيکي و جسمي افراد متفاوت است. برخي از اين عوارض سريع و تا پايان زمان جراحي خود را نشان مي دهد و برخي از عوارض نيز در بلندمدت بروز مي کند. بيهوشي يک سري خطرات احتمالي يکسان براي همه افراد دارد که ربطي به بيماري‌هاي زمينه‌اي آنها ندارد و قبل از عمل با آگاهي دادن به بيمار بر اساس چارچوب‌هاي قانوني از وي تعهد گرفته مي‌شود که ريسک بيهوشي را مي‌پذيرد يا نه. عوارض خطرناک ناشي از بيهوشي تنها در کمتر از يک درصد افراد رخ مي دهد. واکنش‌هاي آلرژيک مقطعي به داروي بيهوشي و وارد شدن ترشحات به ريه را از جمله عوارض احتمالي بيهوشي است. البته در برخي افراد که بيماري هاي زمينه‌اي از جمله فشار خون مزمن، بيماري‌هاي قلبي زمينه‌اي، نارسايي قلبي پيشرفته، نارسايي ريه، ضايعات مغزي و ... دارند نيز بيهوشي مي‌تواند پيامدهاي خاص خود را داشته باشد. برخي از مردم تصور مي کنند بيهوشي باعث اختلال حافظه مي‌شود، ولي در هيچ کتاب علمي از اختلال حافظه يا ضايعات مغزي ماندگار به عنوان عوارض ناشي از بيهوشي نام برده نشده است تهوع و استفراغ از عمومي ترين پيامدهاي ناشي از بيهوشي است. اين عوارض ناشي از داروي بيهوشي است که البته در حال حاضر به دليل اينکه از بهترين داروهاي بيهوشي در کشور استفاده مي شود، استفراغ و تهوع ناشي از بيهوشي بسيار کم شده است. برخي از مردم تصور مي کنند بيهوشي باعث اختلال حافظه مي‌شود و اين نگراني خصوصا براي کودکان و نوزادن بسيار جدي‌تر است، ولي در هيچ کتاب علمي از اختلال حافظه يا ضايعات مغزي ماندگار به عنوان عوارض ناشي از بيهوشي نام برده نشده است. البته وضعيت براي افراد بزرگسال کمي متفاوت است و ممکن است بعد از بيهوشي، فراموشي موقتي در افراد بزرگسال ايجاد شود. بي حسي نخاعي و موضعي هم پيامدهاي خاص خود را دارد. سردرد و پس از آن کمردرد از مهم ترين عوارض ناشي از بي حسي نخاعي است و در برخي موارد نادر هم مي تواند مشکلات ديگري را ايجاد کند. در مورد اينکه يک فرد با چه فاصله زماني مي تواند بيهوشي بگيرد، مي توان گفت براي اين کار بايد شرح حال بيمار در نظر گرفته شود که آيا فرد تحمل دريافت مجدد داروي بيهوشي را دارد و يا داروهاي قبلي مشکلي براي کبد، کيله و يا تنفس وي ايجاد کرده‌اند يا نه.» مشکلات ناشي از بيهوشي و بيحسي موضعي - حالت تهوع و استفراغ : اين مشکل هم در بيهوشي و هم در بيحسي وجود دارد. - گلودرد: در مواردي است که بيمار تحت بيهوشي عمومي قرار گرفته و به علت لوله اي است که در حين بيهوشي در درون ناي بيمار قرار داده مي شود. اين درد ممکن است چند ساعت تا چند روز باقي بماند. - احساس گيجي: به علت کاهش فشار خون و يا داروهاي مورد استفاده ايجاد مي شود. - لرز: به علت داروهاي بيهوشي يا به علت سرد ماندن بيمار در حين جراحي است. درمان آن با گرم کردن بيمار با حوله برقي است. - سردرد: داروهاي مصرف شده در حين جراحي، کاهش فشار خون، اضطراب و ديگر علل مي توانند موجب سردرد شوند. سردرد شديد بعد از بيحسي بيشتر ديده مي شود. - خارش: به علت مصرف ضد دردهاي مخدر به مقدار زياد و يا به علت حساسيت به داروها ايجاد مي شود. - کمردرد: معمولا به علت دراز کشيدن به مدت طولاني بر روي تخت جراحي ايجاد مي شود. - گيجي و اختلال حافظه: بيشتر در افراد مسن و بعد از بيهوشي عمومي ديده مي شود. - عفونت ريه: بيشتر در افراد سيگاري ديده ميشود. در بي حسي ديده نمي شود. - اختلال ادراري: در مردان بيشتر بصورت عدم توانايي در ادرار کردن و در زنان بصورت بي اختياري ادرار است. معمولا تا چند ساعت بعد از جراحي خوب مي شود. در بي حسي ديده مي شود. - درد عضلاني: به علت استفاده از بعضي دارو ها در حين بيهوشي عمومي است. عوارضي که کمتر شايع هستند - سخت نفس کشيدن و کندي تنفس: بر اثر استفاده زياد از داروهاي مخدر براي کاهش درد بعد از عمل ايجاد مي شود. - آسيب به دندان، لب و زبان: اين آسيب ها معمولا خفيف بوده و بصورت خونريزي هاي کوچک هستند و به علت فشار لوله تنفسي است که در حين بيهوشي عمومي براي بيمار استفاده مي شود. - کاملا بيهوش نشدن و آگاهي از اطراف در حين بيهوشي عمومي: اين وضعيت در بعضي موارد ايجاد شده و با اينکه بيمار درد ندارد، ولي در حين بيهوشي کاملا به خواب نرفته و از اتفاقاتي که در اتاق عمل مي افتد، آگاه است.