ترک اعتیاد با جراحی مغز؛ محال و ممکن

چه عواملي باعث اعتياد مي‌شوند؟

محرک‌هاي متنوعي مي‌توانند افراد را به سمت اعتياد سوق و يا در معرضِ بازگشت به الگوهاي مخرب قديمي قرار بدهند. دلايل يا زمينه‌هاي اعتياد براي هر فردي متفاوت از ديگري است. برخي از دلايل رايج آن عبارتند از:

• احساسات منفي (خشم، غم، آسيب روحي يا استرس)
• احساسات مثبت (اينکه بخواهيد حال‌تان از آن‌چه که هست بهتر بشود)
• ناراحتي جسمي (عوارضِ ترک اعتياد يا درد فيزيکي)
• آزمودنِ خويشتن‌داري («من مي‌تونم فقط يک نخ سيگار بکشم و وسوسه نشم»)
• مشاجره با ديگران (جروبحث با همسر، خانواده يا دوستان نزديک)
• فشارهاي جامعه براي مصرف (تصور اينکه مصرف مواد مخدر چيز غير معمولي نيست)
• مهماني‌ها و اوقات خوش با خانواده با دوستان

خواستن؛ مهم‌ترين قدم ترک اعتياد

عليرغم اينکه اعتياد يکي از پيچيده‌ترين بيماري‌ها مي‌باشد، چنانچه فرد تمايل واقعي به درمان و ترک اعتياد داشته باشد و با روش ترک اعتياد درست پيش برود قطعا درمان مي‌گردد، اما اگر فرد هنوز به تشخيص درستي نرسيده باشد، به عمق مشکلات و عوارض ناشي از اعتياد خود پي نبرده باشد، تمايل واقعي جهت درمان نداشته و حتي به ادامه روند اعتياد خود بيشتر تمايل داشته باشد متاسفانه هرگونه اقدام درماني بي نتيجه خواهد بود. در ادامه روش‌هاي مختلف ترک اعتياد را بررسي خواهيم کرد. فقط به‌ياد داشته باشيد همان‌طور که گفتيم، مهم‌ترين قدم در ترک اعتياد، خواستن خود فرد است. در غير اين‌ صورت در اکثر مواقع تلاش‌ها بي‌نتيجه خواهند ماند.

روش‌هاي ترک اعتياد

ترک اعتياد روش‌هاي زيادي دارد که بسته به نوع مخدر مصرفي مي‌تواند متفاوت باشد. اينکه فرد بيمار سخت‌ترين يا ساده‌ترين روش را انتخاب کند مهم نيست؛ بلکه هدف اصلي انتخاب بهترين روش ترک اعتياد بدون بازگشت است که بيمار پس از گذراندن اين دوره سخت دوباره به وضعيت اوليه خود بازنگردد.

ترک اعتياد به روش ناگهاني يا سقوط آزاد

معمولا در اين روش با قطع ناگهاني ماده مخدر به بدن بيمار شوک وارد مي‌کنند و با روش‌هايي مانند بستن فرد به تخت، او را از مصرف باز مي‌دارند. اين روش نه تنها روش مطلوبي به حساب نمي‌آيد بلکه در اعتياد به برخي مواد مخدر باعث مرگ فرد مبتلا به سوء مصرف ماده مخدر نيز مي‌شود. معمولا افراد در اولين فرصت بعد از رهايي از اين شرايط دوباره به مصرف مخدر روي مي‌آورند و بيماري درمان نمي‌شود.

به اين روش ترک يابوئي نيز گفته مي‌شود. از اين جهت اين روش ترک اعتياد را ترک يابوئي مي‌گويند که در واقع تحمل عوارض و درد‌هاي ناشي از قطع سريع مواد به حدي است که قدرت و توان حيواني، چون يابو را طلب مي‌کند، اما بهتر است که به جاي اين اصطلاح نامانوس، از واژه ترک سقوط آزاد استفاده شود.

در اين روش ترک اعتياد به علت قطع مصرف مواد، مرحله عکس العمل‌هاي آشکار که ۱ تا ۲ هفته طول مي‌کشد بسيار سخت و طاقت فرسا خواهد بود، اما نشدني نيست و کساني هستند که اين عوارض را تحمل مي‌کنند. بزرگترين عيب اين روش اين است که يک شوک مخرب جسمي و روحي به بيمار وارد مي‌گردد.

ترک اعتياد به روش تدريجي

يکي از بهترين و اصولي‌ترين روش‌هاي ترک اعتياد همين روش کنار گذاشتن تدريجي مواد مخدر است. در اين روش با کمک افراد متخصص دوز مخدر‌هاي دريافتي به مرور کاهش يافته از ميزان آن کم مي‌شود. بعد از گذشت مدت زمان مورد نياز بدن فرد سم زدايي شده و به ترک اعتياد کامل مي‌رسد. احتمال موفقيت درمان ترک اعتياد بدون بازگشت در اين روش بسيار بالاست.

در روش تدريجي و يا همان سنتي، مثلاً مقداري ترياک يا شيره را در ظرف آبي حل کرده و سپس به جاي مصرف مواد، روزانه چند پيمانه مشخص از اين شربت مي‌خورند و به جاي مقدار خورده شده آب مي‌ريزند تا شربت رقيق‌تر شود.

اگر مقدار مواد مخدر در شربت اوليه طوري انتخاب شود که ظرف حدود ۱۵ روز مصرف مواد مخدر به صفر برسد در واقع مشابه ترک سقوط آزاد خواهد بود ولي اگر با حجم و مقدار بيشتر شربت عمل کنند به طوري که بيش از ۴۰ روز طول بکشد در اين صورت نتيجه بهتري عايد شده و عوارض کمتري به جاي مي‌گذارد. عده بسياري ازبيماران معتاد، از روش ترک سنتي و کاهش تدريجي مصرف مواد استفاده کرده و نتيجه گرفته‌اند.

ترک اعتياد با روش‌هاي روان درماني

اعتياد از دلايل مختلفي نظير افسردگي، ترد شدن فرد از خانواده و جامعه، شکست‌هاي زندگي و موارد ديگر نشأت مي‌گيرد. در همه اين موارد لازم است که فرد مبتلا به سوء مصرف مواد مخدر ابتدا به اين باور قلبي برسد که بايد مصرف ماده مخدر را کنار بگذارد. هميشه کلينيک‌هاي روانپزشکي ترک اعتياد بهترين مکان براي ترک به حساب مي‌آيند، زيرا در کنار روش‌هاي ديگر از روان درماني و مشاوره نيز استفاده مي‌کنند. روانشناس در کنار پرداختن به علل و ريشه‌هاي اعتياد، به بيمار مي‌آموزد چگونه از وسوسه‌هاي فکري و تمايل براي مصرف دوباره مواد جلوگيري کند.

ترک اعتياد با دارو‌هاي کمکي

در برخي موارد براي ترک اعتياد از دارو‌هايي که اثرات شبيه مواد افيوني دارند، استفاده مي‌شود. اين دارو‌ها به خودي خود اعتيادآور بوده و به هيچ عنوان نبايد بدون تجويز پزشک مصرف شوند. درمان‌هاي دارويي تنها در صورتي که تحت نظر پزشک و در کنار روش‌هاي روان درماني استفاده شود مي‌تواند مفيد باشد.

آيا ترک اعتياد مي‌تواند سلامتي فرد را به مخاطره اندازد؟

درمان وابستگي جسمي به مواد مخدر که اصطلاحا سم‌زدائي ناميده شده و در جامعه به ترک اعتياد معروف است، در مواردي که بيمار تحت ارزيابي صحيح پزشکي و آزمايشات لازم انجام نگرفته و يا استاندارد‌هاي مراقبت‌هاي پزشکي و پرستاري رعايت نشود، مي‌تواند با خطرات جدي همراه باشد. در غير اينصورت سم زدائي سلامتي فرد را مورد تهديد قرار نمي‌دهد.

بهترين روش‌ ترک اعتياد

علاوه بر اينکه روش تدريجي و کنار گذاشتن آهسته مواد مخدر يکي از اصولي‌ترين روش هاست، اما معمولا به تنهايي جواب نمي‌دهد. درواقع مي‌توان گفت که بهترين انتخاب، اين است که همه روش‌ها در کنار هم و تحت نظر کلينيک‌هاي تخصصي ترک اعتياد به کار گرفته شوند. فرقي ندارد که ترک الکل است يا ترک مواد مخدر سنگين مثل هروئين. اين کار روند درمان را اصولي پيش مي‌برد و انگيزه فرد بيمار را بالا برده و مي‌تواند به اثر گذاري فرآيند ترک اعتياد کمک کند.