جذاب ترین ها

آشنایی با 4 مرحله‌ی سرطان روده

تبيان

بروزرسانی 1400/01/20 - 19:00

تبيان/سرطان کولون قابل درمان است و هرچه زودتر با آزمايشات غربالگري تشخيص داده شود، بهتر است.

تشخيص سرطان کولون
بر اساس گفته انجمن سرطان امريکا (ACS)، حدود 104270 مورد جديد سرطان کولون در سال 2021 در ايالات متحده تشخيص داده خواهد شد. خبر خوب اين که اين سرطان‌ها را مي‌توان از طريق آزمايشات غربالگري سرطان کولون، مانند کولونوسکوپي، هرچه زودتر تشخيص داد.
در طي کولونوسکوپي، پزشک روده بزرگ را از نظر تغييرات يا ناهنجاري‌ها مورد بررسي قرار مي‌دهد و پوليپ‌هايي را که مي‌توانند به سرطان تبديل شوند، از بين مي‌برد. کولونوسکوپي همچنين مي‌تواند سرطان را زودتر تشخيص دهد تا بيشتر قابل درمان باشد.
بسياري از موارد سرطان کولورکتال، تا زماني که در مراحل اوليه تشخيص داده شود، قابل درمان هستند.
در حقيقت، ميزان بقاي پنج ساله سرطان موضعي 91 درصد است. حتي در مرحله 3، پيش‌آگهي براي اکثر بيماران بسيار خوب است.

سرطان کولون چيست؟
کولون، طولاني‌ترين قسمت از روده بزرگ شما و يک لوله عضلاني 5 فوتي است که بخشي از دستگاه گوارش مي‌باشد و از چهار بخش تشکيل شده است:
. کولون صعودي
. کولون عرضي
. کولون نزولي
. کولون سيگموئيد
اين وظيفه کولون است که آب و نمک‌هاي باقيمانده مواد غذايي را جذب کند تا بتواند مدفوع شما را تشکيل دهد. سپس اين مواد به رکتوم مي‌رود و در آن جاي مي‌گيرد تا زماني که به سرويس بهداشتي برويد.
سرطان کولورکتال شامل سرطان‌هاي روده بزرگ است. چه در کولون باشد يا در راست روده، که شش اينچ انتهايي مجراي گوارشي را تشکيل مي‌دهد.
در پوشش داخلي کولون، پوليپ‌ها (تومورها) مي‌تواند ايجاد شود. اين‌ها معمولاً خوش‌خيم هستند، اما بعضي از انواع پوليپ‌ها مي‌توانند رشد کرده و سرطاني شوند. اگر در طي کولونوسکوپي پوليپ پيدا شود، پزشک آن را برمي‌دارد. در صورت خوش‌خيم بودن، فرصت سرطاني شدن نخواهد داشت. يک پاتولوژيست، پوليپ‌هاي برداشته شده را بررسي مي‌کند تا به دنبال تغييرات سرطاني باشد.
با گذشت زمان، يک پوليپ سرطاني مي‌تواند از داخل لايه مخاطي کولون از طريق ديواره عضلاني کولون رشد کند. سرطان مي‌تواند به گره‌هاي لنفاوي يا ساير قسمت‌هاي بدن گسترش يابد.

عوامل خطر سرطان کولون
موارد زير عوامل خطر سرطان کولورکتال هستند:
. داشتن بيماري التهابي روده (IBD)، که شامل بيماري کرون و کوليت اولسراتيو است.
. سابقه شخصي يا خانوادگي سرطان کولورکتال يا پوليپ کولورکتال
. سندرم‌هاي ژنتيکي خاص مانند سندرم لينچ
. سبک زندگي بي‌تحرک
. عدم مصرف کافي ميوه و سبزيجات
. رژيم غذايي کم فيبر و پرچرب
. خوردن گوشت‌هاي فرآوري شده
. اضافه وزن يا چاقي
. استعمال سيگار يا نوشيدن الکل
در طي کولونوسکوپي، پزشک روده بزرگ را از نظر تغييرات يا ناهنجاري‌ها مورد بررسي قرار مي‌دهد و پوليپ‌هايي را که مي‌توانند به سرطان تبديل شوند، از بين مي‌برد. کولونوسکوپي همچنين مي‌تواند سرطان را زودتر تشخيص دهد تا بيشتر قابل درمان باشد

مراحل سرطان کولون
اگر به سرطان کولون مبتلا شده باشيد، پزشک مرحله آن را به شما اطلاع مي‌دهد.
مرحله سرطان، پيش‌آگهي يا خطر عدم توانايي درمان سرطان يا بازگشت سرطان را به شما مي‌گويد. براي پزشکان، اين مراحل اطلاعاتي در مورد چگونگي درمان سرطان ارائه مي‌دهد.
بيشتر پزشکان متخصص سرطان کولورکتال، سيستم مرحله‌بندي TNM را دنبال مي‌کنند که از سه عامل براي تعيين مرحله، استفاده مي‌کند. طبق موسسه ملي سرطان (NCI)، اين عوامل عبارت‌اند از:
T: اندازه تومور و اينکه آيا اين تومور اوليه، گسترش يافته است
N: تعداد گره‌هاي لنفاوي مجاور با سرطان
M: متاستاز يا سرطاني که به ساير قسمت‌هاي بدن گسترش يافته است
در مورد بيماران، مسئله اين است که پزشکان معمولاً پس از حذف شدن سرطان، از مرحله T و N اطلاع مي‌يابند. در آن زمان، پاتولوژيست بررسي مي‌کند که تومور تا چه اندازه به عمق راه پيدا کرده، و همچنين به بررسي گره‌هاي لنفاوي برداشته شده مي‌پردازد تا متوجه شود که آيا آن‌ها تحت تأثير قرار گرفته‌اند يا خير.

تومورهاي درجه پايين و درجه بالا
تومورها همچنين به صورت درجه پايين يا درجه بالا، طبقه‌بندي مي‌شوند. اين اصطلاحات، چگونگي غيرطبيعي به نظر رسيدن سلول‌ها را در زير ميکروسکوپ تعريف مي‌کنند. به اين تمايز مي‌گويند؛ براي مثال، در يک تومور کاملاً تمايز يافته، سلول‌ها نسبتاً طبيعي به نظر مي‌رسند.
سرطان‌هايي که خوب يا به طور متوسط تمايز يافته‌اند، درجه پايين در نظر گرفته مي‌شوند، در حالي که سرطان‌هاي با تمايز ضعيف، درجه بالا هستند.
تومورهاي با درجه بالا، معمولاً تهاجمي‌تر هستند.

مرحله 0 سرطان کولون
سيستم طبقه‌بندي، از مراحل 1 تا 4 براي سرطان استفاده مي‌کند. با اين وجود، يک مرحله جداگانه وجود دارد و آن مرحله 0 است.
اين يک سرطان واقعي نيست و ممکن زماني اتفاق بيفتد که شما يک حذف پوليپ از کولون داراي ديسپلازي، داشته باشيد که يک بيماري پيش سرطاني است. در مرحله 0، سلول‌هاي پوليپ غيرطبيعي هستند؛ اما هنوز به سرطان پيشرفت نکرده‌اند زيرا از طريق پوشش داخلي ديواره کولون نفوذ نداشته‌اند.
براي اين نوع پوليپ، روش درمان، حذف پوليپ است و معمولاً به درمان ديگري نياز نيست. پزشک در مورد زمان انجام کولونوسکوپي بعدي، احتمالاً در عرض يک سال، با شما صحبت خواهد کرد.

مرحله 1 سرطان کولون
مرحله 1 نشان‌دهنده سرطان است. در اين مرحله سرطان به لايه‌هاي مياني کولون گسترش پيدا مي‌کند. در بسياري از مواقع، حذف کامل پوليپ سرطاني در حين کولونوسکوپي تنها روش درماني مورد نياز براي مرحله 1 سرطان کولون است. در مواقع ديگر، اگر سلول‌هاي سرطاني در لبه‌هاي پوليپ وجود داشته باشد يا سرطان از درجه بالايي برخوردار باشد، بيماران به جراحي اضافي براي از بين بردن سلول‌هاي سرطاني باقي مانده، نياز دارند.

مرحله 2 سرطان کولون
اين مرحله از سرطان کولون خود به زيرمرحله‌هاي A2، B2 و C2 تقسيم مي‌شود که نشان مي‌دهد تومور تا چه اندازه در ديواره کولون رشد کرده است. دسته‌بندي سرطان روده بزرگ مرحله 2 به معناي موارد زير است:
. مرحله A2: سرطان از طريق عضله و درون سروزا (بيروني‌ترين لايه) ديواره کولون گسترش مي‌يابد.
. مرحله B2: سرطان از طريق سروزا به صفاق احشايي، بافتي که اندام‌ها را در شکم مي‌پوشاند، گسترش يافته است.
. مرحله C2: سرطان از طريق سروزا به اندام‌هاي مجاور گسترش يافته است.
فرقي نمي‌کند سرطان در کدام زيرگروه از مرحله دوم قرار گرفته باشد، در اين مرحله سرطان به غدد لنفاوي يا اطراف بدن گسترش پيدا نکرده است.
درمان احتمالاً جراحي براي برداشتن بخشي از کولون و غدد لنفاوي مجاور است و شيمي‌درماني توصيه مي‌شود.

مرحله 3 سرطان کولون
در مرحله 3، سرطان کولون به غدد لنفاوي مجاور گسترش يافته است. مانند مرحله 2، مرحله 3 سرطان کولون بر اساس ميزان رشد سرطان در ديواره کولون، به علاوه تعداد غدد لنفاوي تحت تأثير، به سه زير گروه تقسيم مي‌شود: سرطان در اين مرحله هنوز متاستاز (گسترش) پيدا نکرده است.
در اينجا نحوه دسته‌بندي پزشکان براي سرطان روده بزرگ در مرحله 3 آورده شده است:
مرحله 3 A:
· سرطان از طريق مخاط (داخلي‌ترين لايه) ديواره کولون به زير مخاط (لايه بافت کنار مخاط) يا به لايه عضلاني ديواره کولون گسترش يافته است. سرطان در يک تا سه غدد لنفاوي مجاور است يا سلول‌هاي سرطاني را مي‌توان در بافت نزديک اين غدد لنفاوي مشاهده نمود.
· يا سرطان از طريق مخاط به زير مخاط و چهار تا شش غدد لنفاوي مجاور گسترش يافته است.
مرحله 3 B:
· سرطان از طريق لايه عضلاني ديواره کولون به سروزاي ديواره کولون گسترش يافته است، يا از طريق سروزا به صفاق احشايي گسترش پيدا کرده است. سرطان در يک تا سه غدد لنفاوي مجاور يا در بافت نزديک غدد لنفاوي ديده مي‌شود.
· يا سرطان به لايه عضلاني يا سروزا و همچنين چهار تا شش غدد لنفاوي مجاور گسترش يافته است.
· يا سرطان از طريق مخاط به زير مخاط، يا به لايه عضلاني ديواره کولون و همچنين به هفت (يا بيشتر) گره‌ي لنفاوي مجاور گسترش يافته است.
مرحله 3 C:
· سرطان از طريق سروزاي ديواره کولون به صفاق احشايي و چهار تا شش غدد لنفاوي مجاور گسترش يافته است.
· يا سرطان از طريق لايه عضلاني ديواره کولون به سروزا يا از طريق سروزا به صفاق احشايي و همچنين هفت (يا بيشتر) گره‌ي لنفاوي مجاور گسترش يافته است.
· يا سرطان از طريق سروزاي ديواره کولون به اندام‌هاي مجاور، همچنين يک يا چند غدد لنفاوي نزديک يا در بافت نزديک اين غدد لنفاوي گسترش پيدا کرده است.
درمان شامل جراحي براي برداشتن بخشي از کولون و غدد لنفاوي مجاور، به علاوه شيمي‌درماني براي کاهش خطر بازگشت سرطان است. در بعضي موارد، مانند اينکه با جراحي نمي‌توان تومور را به طور کامل از بين برد يا فرد برخي سرطان‌ها را پشت سر گذاشته، ممکن است پرتودرماني توصيه شود.

مرحله 4 سرطان کولون
اين زماني است که سرطان کولون متاستاز پيدا کرده و از کولون به نقاط دوردست بدن گسترش مي‌يابد. اين مرحله نيز بر اساس ميزان گسترش سرطان به سه زير مرحله تقسيم شده است. هر نوع سرطان کولون در مرحله 4 به شرح زير تعريف مي‌شود:
مرحله 4 A: سرطان به يک ناحيه يا ارگان دور مانند کبد، ريه، تخمدان يا غدد لنفاوي دور گسترش يافته است.
مرحله 4 B: سرطان به بيش از يک منطقه يا اندام دور رسيده است.
مرحله 4 C: سرطان به بافتي مي‌رسد که ديواره شکم را مي‌پوشاند و ممکن است به مناطق يا اندام‌هاي ديگر گسترش يابد.
در مرحله 4 جراحي روش درماني نيست، اما مي‌تواند براي از بين بردن سرطان در کولون، غدد لنفاوي و همچنين ساير آسيب‌ها در محل گسترش سرطان استفاده شود.
بسته به تعداد و اندازه تومورها، شيمي درماني ممکن است قبل و يا بعد از جراحي انجام شود. ممکن است از پرتودرماني نيز استفاده شود.

آزمايشاتي براي شناسايي سرطان کولون
چندين آزمايش مختلف براي تشخيص سرطان روده بزرگ وجود دارد:
بيوپسي: پزشک تکه کوچکي از بافت را برداشته و به آزمايشگاه مي‌فرستد تا از نظر سرطان مورد تجزيه و تحليل قرار بگيرد.
کولونوسکوپي تشخيصي: يک لوله نازک و انعطاف‌پذير به پزشک امکان مي‌دهد تا کولون و رکتوم را ببيند و مي‌تواند از هرگونه پوليپ يافت شده نمونه‌برداري کند.
آزمايشات تصويربرداري: آزمايشات CT،CAT، سونوگرافي و MRI مي‌تواند به دنبال سرطاني باشد که به غدد لنفاوي يا ساير بافت‌ها يا اندام‌هاي بدن شما گسترش يافته است.

نرخ بقا
ميزان سرطان روده بزرگ پنج ساله براي بزرگسالان به شرح زير تخمين زده شده است:
. سرطان موضعي: اگر سرطان در کولون منتشر نشده باشد، ميزان بقاي پنج ساله 91 درصد است.
. سرطان منطقه‌اي: اگر به غدد لنفاوي يا بافت‌هاي مجاور گسترش يافته باشد، ميزان بقاي پنج ساله 72 درصد است.
. سرطان دور: اگر به غدد لنفاوي دور يا اندام‌هايي مانند کبد يا ريه‌ها متاستاز داده شود، ميزان بقاي پنج ساله 14 درصد است.

محدوديت‌هاي سيستم مرحله‌بندي
مرحله‌بندي مهم است و زبان اصلي است که پزشکان براي صحبت با يکديگر، درک و توجيه کردن درمان استفاده مي‌کنند، اما سرطان هميشه از قوانين مرحله بندي پيروي نمي‌کند.
سرطان، کتاب‌هاي درسي را نمي‌خواند. اگرچه درست است که سرطان کولون در مراحل اوليه از نظر پاسخ به درمان و زنده ماندن پيش‌آگهي بهتري دارد، اما سرطان کولون مرحله 4 به طور حتمي تهديدکننده زندگي نيست.
بسيار مهم است که با پزشک خود در مورد بهترين روش درمان تومور خاص و مشخصات مولکولي آن صحبت کنيد تا بتوانيد بهترين مراقبت‌هاي ممکن را داشته باشيد.