باکتری که عامل پوسیدگی دندان است
نمناک/گونه هاي استرپتوکوکوس موتانس يکي از اصلي ترين باکتري هاي عامل پوسيدگي هستند. براي جلوگيري از انتشار آن ها و آسيب رساني به دندان، بهترين راهکار رعايت بهداشت مناسب دهان است. باکتري که باعث پوسيدگي دندان مي شود، ميکروارگانيسمي است که خودش را در قالب يک روکش به نام پلاک دنداني روي دندان قرار مي دهد. پلاک هاي دنداني لکه هاي سفيد روي دندان هستند و زماني که پوسيدگي افزايش پيدا مي کند، به دندان آسيب وارد خواهند کرد.
چنانچه پيش از اين هم در بخش سلامت دهان و دندان نمناک گفتيم اين فرايند شامل مراحل مختلفي است که در آن باکتري باعث ايجاد پوسيدگي مي شود و در هر مرحله يکي از باکتري ها فعاليت مي کند اما عموما باکتري استرپتوکوکوس موتانس در قسمت اوليه اين فرآيند حضور دارد. در حالي که باکتري لاکتوباسيليسوس و بيفيدوباکتريوم در مراحل پيشرفته حضور دارند. اگرچه همه انسان ها در دهان خود داراي ميکروارگانيسم ها هستند اما باکتري که باعث ايجاد پوسيدگي مي شود، در دهان افراد سالم وجود ندارد.
پوسيدگي هاي دندان
پوسيدگي نتيجه تخريب بافت هاي دنداني از طريق اسيدهايي است که باکتري ها را به شکل گروهي از پلاک هاي دنداني ايجاد مي کنند. همان طور که پيش تر گفتيم، پلاک هايي روي دندان شکل مي گيرد که باعث پوسيدگي آن مي شود.
انواع مختلفي از پوسيدگي هاي دنداني وجود دارد که شامل موارد زير است:
تاج :
اين يکي از رايج ترين انواع پوسيدگي ها بر روي سطوح مسئول جويدن غذا روي دندان است که هم در کودکان و هم در نوجوانان اتفاق مي افتد.
داخلي يا مجاورتي :
اين پوسيدگي معمولاً در فضاهاي بين دنداني اتفاق مي افتد که به راحتي قابل تشخيص نيستند.
ريشه اي :
اين نوع پوسيدگي معمولاً در بين جوانان و در سنين بالاتر بيشتر اتفاق مي افتد که به دليل انقباض لثه است و ريشه دندان را در معرض خطر قرار مي دهد و باعث پوسيدگي آن خواهد شد.
ثانويه يا بازگشتي :
اين پوسيدگي ها در کنار قسمت هايي که افراد دندانشان را پر کرده اند، در نزديکي تاج اتفاق مي افتد که قبلا دندانپزشک در آن قسمت درمان مربوط به پوسيدگي را انجام داده است.
باکتري " استرپتوکوکوس موتانس "عامل پوسيدگي
همان طور که گفتيم باکتري استرپتوکوکوس موتانس عامل ايجاد پوسيدگي است که به گروه باکتري لاکتيک اسيد مربوط مي شود و در محيط هايي با سطح PH پايين رشد مي کنند. اين باکتري ها از يک شخص به شخص ديگر منتقل مي شود و روي دندان و لثه هاي آن ها مي چسبد و پلاک ها را تشکيل مي دهد. زماني که پوسيدگي بسيار عميق و شديد باشد، ممکن است باکتري هاي ديگري مثل اس ساليواريوس، اس. پاراسانگوئينيس و اس. کونستلاتوس هم دخيل باشند که فرد مي تواند با رعايت اصول بهداشت دهاني از انتشار آن ها پيشگيري کند.
در بعضي از موارد ابتلا به پوسيدگي دنداني، باکتري اس. موتانس اصلاً حضور ندارد اما در اين قسمت ها باکتري هايي مثل اس. سوبرينوس، اوراليس و اس. ساليواريوس يافت مي شوند. زماني که پوسيدگي اتفاق بيفتد، حضور چند نوع باکتري لاکتوباسيليوس رايج است.
ساير باکتري هاي مرتبط با پوسيدگي دندان
باکتري هاي ديگري هم عامل ايجاد پوسيدگي هستند مثل استينوميسز ها که مشخصاً در بسياري از پوسيدگي هاي ريشه اي حضور دارند. اگرچه نقش آن ها در پيشرفت اين وضعيت هنوز مشخص نيست اما همانطور که بخش سلامت نمناک اشاره کرده است اين باکتريوم يکي از اولين باکتري هاي تشکيل شده در دهان کودکان است.
باکتري بيفيدوباکتريوم نيز يک باکتري بي هوازي است که به صورت گروهي در قسمت هايي از روده يافت مي شوند. باکتري هاي پي دنتيکولن، اس. اينوپيناتا و پي. دنتيوم نيز معمولاً بعد از پيشرفته شدن پوسيدگي يافت مي شوند.
پرووتلا يکي ديگر از باکتري هاي بي هوازي و از رايج ترين عوامل پوسيدگي دهاني محسوب مي شود و ممکن است به دليل عفونت هاي دهان و دندان يا ديگر بيماري هاي داخل دهان ايجاد شده باشند اما نقش آن ها در پوسيدگي دندان هنوز واضح و مشخص نيست. از طرف ديگر ويلونلا در دهان هاي سالم به وفور يافت مي شود. بهداشت مناسب دندان از همه اين مشکلات جلوگيري مي کند و همچنين باکتري هاي پاتوژنيک را از بين مي برد.
چگونه با باکتري عامل پوسيدگي دندان مبارزه کنيم؟
عوامل زيادي هستند که رشد باکتري را افزايش مي دهند. اولين عامل، مصرف زياد مواد غذايي حاوي کربوهيدرات، مثل نوشيدني هاي شيرين، شيريني و کلوچه است که هر چقدر بيشتر از اين مواد غذايي مصرف کنيد، احتمال ابتلا به پوسيدگي دنداني افزايش پيدا مي کند.
مواد غذايي ديگر که حاوي نشاسته هستند، مانند سيب زميني يا نان مي توانند خطر ابتلا به پوسيدگي دندان را افزايش دهند.
روش خوردن شما نيز بر روي پوسيدگي دندان اثرگذار است. بهتر است که مواد عذايي ذکر شده را فقط يک بار در روز استفاده کنيد و مدام در طول روز از آن ها استفاده نکنيد؛ حتي اگر مقدار بسيار کمي باشد.
بهداشت مناسب دهان نيز يک راهکار عملي و موثر است. پيشنهاد مي کنيم که يک ساعت بعد از هر وعده غذايي دندان هاي خود را مسواک بزنيد و همچنين از نخ دندان و شوينده حاوي فلورايد استفاده کنيد و سالي يکبار به دندانپزشک مراجعه نماييد.