کرونا/ به دنبال نگرانی افراد در دوران کرونا؛ سارقان بویایی را بشناسید

سيناپرس/ حس بويايي به عنوان يکي از مهم ترين حواس انسان، در لذت بردن از طعم و رايحه انواع غذاها و عطرها نقش مهمي دارد اما برخي بيماري ها و از همه مهم تر، کوويد- 19 آن را کاهش مي دهد.
به نقل از npr، از سال گذشته که ويروس کرونا شيوع پيدا کرد، محققان اعلام کردند که از دست رفتن بويايي و حتي چشايي مي تواند يکي از عوارض تشخيصي اين بيماري باشد که شماري از مبتلايان به کرونا را درگير مي کند. بسياري از مبتلايان بعد از بهبود يافتن عوارض ديگر، حس بويايي خود را نيز به دست مي آورند اما در شماري از افراد اين حس تا ماه ها مختل مي شود. 
دانشمندان براين باورند زماني که بيني را در مسير بخاري قرار مي دهيد که از يک فنجان داغ قهوه يا چاي برمي خيزد، مولکول هاي حاوي بو بلند شده و داخل بيني مي شوند. وقتي هم که از آن مايع داغ مي نوشيد و از گلو پايين مي رود، بعضي مولکول ها به سمت بالا بلند شده و به نقاط اعصاب واقع در بيني مي رسند. 

سلول هاي عصبي داراي گيرنده هايي هستند که مولکول هاي خاصي را شناسايي کرده و اين سلول ها مستقيم به سمت مغز کشيده شده اند و اين گونه است که انسان مي تواند بوي قهوه را از پيتزا تشخيص دهد. زماني که مولکول هاي بوي قهوه با سلول هاي عصبي مغز متصل مي شوند، مغز قابليت اين تشخيص را دارد که اين بود مربوط به قهوه است. سال ها پيش بود که محققان اعلام کردند انسان ها قادرند حدود 6561 بو را تشخيص دهند اما بعد از مدتي اين تعداد به بيش از 10 هزار بو افزايش يافت. تحقيقات که کامل مي شد، اطلاعات دانشمندان هم افزايش مي يافت. آنها افراد را با ترکيب هايي از مواد شيميايي مختلف بررسي کرده و دريافتند که انسان قابليت شناسايي بيش از يک تريليون بو را دارد. 

---

بازار

---

اما اين بدان معنا نيست که همين تعداد بو در دنيا وجود دارد اما فر فرد قادر به شناسايي اين تعداد بوي مختلف است. اما تعداد واقعي مولکول هاي بو که انسان ها مي توانند آن را تشخيص دهند، مرموز باقي مانده است. در اين ميان، محققان بر اين باورند که انسان در تشخيص برخي انواع بوها از حيوانات بهتر عمل مي کنند و در برخي هم عملکرد ضعيف تري دارند. 

اختلالات شايع بويايي
محققان مؤسسه ملي ناشنوايي و ساير اختلالات ارتباطي که بخشي از مؤسسه هاي ملي سلامت به شمار مي رود، اعلام کرده اند که 23 درصد آمريکايي هاي بالاي 40 سال در عمر خود به نوعي تغيير در حس بويايي خود را حس مي کنند و حدود 32 درصد از افراد بالاي 80 سال هم پيش از همه گيري کرونا دچار اختلال در بويايي مي شدند. 
اختلال در بويايي انواع مختلفي دارد؛ در حالتي که فرد هيچ بويي را حس نمي کند به آن اختلال «آنوسميا» مي گويند. به اختلالي که فرد تنها قادر به تشخيص برخي بوها باشد، «هيپوسميا» اطلاق مي شود. برخي هم يک بو را به جاي بوي ديگر اشتباه مي گيرند که به آن «پاروسميا» مي گويند. برخي هم دچار اختلالي موسوم به «فانتوسميا» مي شوند که بوهايي را استشمام مي کنند که اصلا وجود ندارند. 

غير از کوويد، چه چيزهايي بويايي را مختل مي کند؟
به جرأت مي توان گفت که کرونا تنها يکي از مواردي است که بويايي را دچار اختلال مي کند. تورم سينوس ها، پوليپ هاي بيني، مصرف مشروبات الکلي، آسيب هاي مغزي و سابقه خشکي دهان جزء عواملي هستند که ممکن است باعث اختلال در حس بويايي شوند. به گزارش سيناپرس، علاوه بر اين، آسيب مغزي ايجاد شده بر اثر بيماري آلزايمر، ديابت، سوءتغذيه، تومورهاي مغزي، پارکينسون و ديگر مشکلات و بيماري ها در جريان عادي گذر اطلاعات از بيني به مغز اختلال ايجاد مي کنند. 

معمولا مکانيسم هاي مختلفي در اختلال بويايي تأثيرگذارند. يک ويروس با جذب مواد شيميايي سيستم ايمني موسوم به سيتوکين ها ممکن است تعادل شيميايي را که به گيرنده ها اجازه کار مي دهند، مختل کند. اين ويروس يا عوامل ديگر ممکن است حتي اعصاب بويايي را هم از بين ببرند. 

 حتي ويروس ها ممکن است وارد اعصاب بويايي شده و از طريق آنها به مغز برسند که آسيب به بخش بويايي وارد مي کنند؛ اتفاقي که در بيماري کوويد- 19 رخ مي دهد و ممکن است فرد مبتلا تا مدت ها از نداشتن بويايي رنج ببرد. تروماهاي مغزي هم ممکن است باعث پارگي اعصاب بويايي شوند که برگشت پذير نيست. 

آيا از دست رفتن بويايي برگشت پذير است؟
بازگشت بويايي از دست رفته کاملا به علل ايجاد اين مشکل بستگي دارد. اعصابي که به دنبال فشار ناشي از تورم سينوس ها آسيب ديده باشند، قادرند خود را ترميم کنند. مصرف داروهاي ضد التهاب يا جراحي براي از بين بردن بافت متورم يا پوليپ هاي بيني به اين افراد کمک مي کند تا بويايي خود را زودتر به دست آورند. در مبتلايان به کرونا هم معمولا افراد با گذشت زمان بويايي خود را پيدا مي کنند. 
اما محققان بر اين باورند که هنوز به درستي نمي توان درباره برگشت بويايي در بيماراني که به دلايل ديگر اين حس را از دست داده اند، نظر داد. اما در بيشتر موارد، محققان توصيه مي کنند که روزانه ود يا سه بار استشمام بوها و عطرهاي قوي و تند مي تواند به افراد در بازگشت بويايي کمک کند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar