سینوزیت را بهتر بشناسیم/ علائم آن چیست؟

مجله پزشکي دکتر سلام

بروزرسانی 1400/02/27 - 17:30

مجله پزشکي دکتر سلام/سينوزيت يک بيماري شايع به عنوان التهاب و عفونت سينوس هاي پارانازال نيز تعريف مي شود. حفره هاي سينوس مخاطي توليد مي کنند که مجاري بيني براي عملکرد موثر لازم دارند. سينوزيت مي تواند حاد يا مزمن باشد و علل التهاب سينوس شامل ويروس ها، باکتري ها، قارچ ها، آلرژي ها و واکنش خودايمني است.

اگرچه آزاردهنده و دردناک است، اما اغلب سينوزيت بدون مداخله پزشکي از بين مي رود. در صورت علائم شديد و مداوم بهتر است به پزشک مراجعه کنيد. بر اساس اعلام مرکز کنترل و پيشگيري از بيماري ها (CDC)، پزشکان ايالات متحده در سال 2016 براي 4.1 ميليون نفر سينوزيت مزمن تشخيص داده اند.

به گزارش مديکال نيوزتودي، در سال 2018، 28.9 ميليون نفر در ايالات متحده تشخيص سينوزيت را در 12 ماه گذشته گزارش کردند که اين رقم به 11.6 درصد از جمعيت رسيد.

سينوزيت چيست؟
سينوس يک فضاي توخالي است و انواع مختلفي دارد، اما سينوزيت روي سينوس هاي پارانازال فضاهاي پشت صورت که به حفره بيني منتهي مي شود تاثير مي گذارد. پوشش اين سينوس ها همان ترکيب مخاط بيني است. سينوس ها ترشحاتي لغزنده به نام مخاط ايجاد مي کنند که مجاري بيني را مرطوب نگه مي دارد و ذرات کثيف و ميکروب ها را به دام مي اندازد. سينوزيت هنگام جمع شدن مخاط ايجاد مي شود و سينوس ها تحريک شده و ملتهب مي شوند. پزشکان اغلب از سينوزيت به عنوان رينوسينوزيت ياد مي کنند زيرا التهاب سينوس ها تقريبا هميشه با رينيت رخ مي دهد که التهاب بيني است.

علائم سينوزيت
علائم سينوزيت بسته به مدت زمان بيماري و شدت علائم متفاوت است. علائم شامل:
ترشحات بيني که سبز يا زرد رنگ است
درد يا فشار صورت
کيپ شدن يا آبريزش بيني
گلو درد
سرفه کردن
بوي بد دهان
تب
سردرد
کاهش حس بويايي و چشايي
حساسيت و تورم در اطراف چشم، بيني، گونه ها و پيشاني
دندان درد

علل بروز سينوزيت
سينوزيت از فاکتورهاي مختلفي ناشي مي شود، اما هميشه نتيجه آن اين است که مايعات در سينوس گير مي کند و باعث رشد ميکروب ها مي شود. شايع ترين علت بروز سينوزيت ويروس است، اما عفونت باکتريايي نيز مي تواند منجر به سينوزيت شود.

عوامل محرک شامل آلرژي و آسم، همچنين آلاينده هاي موجود در هوا مانند مواد شيميايي يا ساير مواد تحريک کننده هستند. عفونت هاي قارچي و کپک ها نيز باعث سينوزيت قارچي مي شوند.

عوامل خطر بروز سينوزيت
موارد زير خطر ابتلا به سينوزيت در فرد را افزايش مي دهد:
داشتن عفونت دستگاه تنفسي قبلي مانند سرماخوردگي
پوليپ بيني که رشد کوچک خوش خيم در مجراي بيني است و منجر به انسداد و التهاب مي شود
آلرژي هاي فصلي
حساسيت به موادي مانند گرد و غبار، گرده گل و موي حيوانات
داشتن سيستم ايمني ضعيف به دليل مصرف دارو يا بيماري
داشتن تيغه انحرافي
سپتوم استخوان و غضروف بيني را به 2 سوراخ تقسيم مي کند. وقتي اين حالت به يک سمت کج مي شود يا از طريق آسيب يا رشد خطر ايجاد منبع سينوزيت را افزايش مي دهد.

انواع سينوزيت
سينوزيت انواع مختلفي دارد و مي تواند به مدت طولاني ادامه يابد. سينوزيت حاد موقتي است و در صورت سرماخوردگي يا آلرژي فصلي رخ مي دهد. علائم به طور معمول طي 7 تا 10 روز برطرف مي شوند، اما ممکن است تا 4 هفته هم ادامه داشته باشند.

سينوزيت مزمن زماني است که علائم بيش از 12 هفته طول بکشد يا طي يک سال 3 بار عود کند. بيش از 50 درصد افراد مبتلا به آسم متوسط تا شديد نيز سينوزيت مزمن دارند. زمان بهبودي و درمان به نوع سينوزيت بستگي دارد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنيم؟
افراد به طور معمول مي توانند سينوزيت را در خانه مديريت کنند. با اين حال، آنها بايد در صورت بروز علائم به پزشک مراجعه کنند:
بيش از 10 روز بدون بهبودي ادامه يابد
شامل علائم شديدي است که با داروهاي بدون نسخه از بين نمي رود
شامل تغييرات بينايي يا تورم در اطراف چشم است
تشديد علائم
شامل تب که بيش از 3 تا 4 روز طول بکشد يا بيش از 38.6 درجه سانتيگراد باشد
علائم ديگري نيز ممکن است وجود داشته باشد، بنابراين اگر علامتي باعث نگراني شما شد به پزشک مراجعه کنيد.

تشخيص سينوزيت
يک پزشک ممکن است براي تشخيص موارد زير را انجام دهد:
در مورد علائم سوال مي پرسد
انجام معاينه فيزيکي
استفاده از آندوسکوپ براي ديدن داخل مجاري بيني
تجويز ام آر آي يا سي تي اسکن براي بررسي مشکلات ساختاري در برخي موارد
انجام آزمايش آلرژي براي شناسايي عوامل محرک احتمالي
پزشک ممکن است بصورت بصري حفره بيني را با يک منبع نور يا يک دستگاه دستي کوچک با نوري متصل به نام اتوسکوپ بررسي کند، همچنين وي از اين دستگاه براي بررسي گوش نيز استفاده مي کند. در صورت ادامه علائم فرد بايد براي معاينه دقيق تر به متخصص گوش، حلق و بيني مراجعه کند.

درمان هاي خانگي سينوزيت
حدود 70 درصد موارد سينوزيت حاد بدون داروهاي تجويز شده برطرف مي شود. داروهاي خانگي مختلف و بدون نسخه نيز علائم را تسکين مي دهند. نمونه هايي از اين درمان ها و داروها عبارتند از:
شستشوي بيني: بيني را با آب نمک يا محلول نمک بشوييد. گلدان نتي يکي از راه هاي انجام اين کار است. هميشه از آب تميز و تجهيزات استريل براي شستشوي بيني استفاده کنيد.
استراحت: بخوابيد يا به اندازه کافي استراحت کنيد و سر و شانه ها را روي بالش بالاتر از سطح قرار دهيد.
کمپرس گرم: به آرامي کمپرس گرم روي نواحي آسيب ديده قرار دهيد تا تورم و ناراحتي تسکين يابد.
تسکين درد: استامينوفن يا ايبوپروفن درد و تب را کاهش مي دهد.
استنشاق بخار: يک حوله مرطوب و گرم را روي صورت خود قرار دهيد يا بخار را از يک کاسه آب گرم استنشاق کنيد.
روغن هاي اساسي: افزودن چند قطره روغن منتول يا اکاليپتوس به آب گرم يا حوله مي تواند کمک کند. هرگز روغن اساسي را قورت ندهيد و آن را مستقيم روي پوست قرار ندهيد.
قرص ها و اسپري هاي ضداحتقان: اين موارد تورم را کاهش داده و باعث تخليه سينوس ها مي شوند. فقط تا 3 روز استفاده کنيد البته ممکن است علائم پس از قطع مصرف محصول بدتر شود.
کورتيکواستروئيدهاي بيني بدون نسخه: اين نوع اسپري بيني التهاب بيني و سينوس را کاهش مي دهد.
آنتي هيستامين ها مانند ستيريزين و لوراتادين به طور معمول گزينه هاي مناسبي براي درمان سينوزيت نيستند زيرا باعث سفت شدن مخاط و تشديد علائم مي شوند.

درمان سينوزيت
گزينه هاي درماني سينوزيت به مدت زمان ادامه بيماري بستگي دارد.
سينوزيت حاد و نيمه حاد
اگر علائم ادامه يابد يا شديد باشد پزشک درماني را براي تسکين تجويز مي کند. اگر عفونت باکتريايي وجود داشته باشد پزشک آنتي بيوتيک تجويز مي کند. اگر پس از اتمام دوره مصرف آنتي بيوتيک ها علائم همچنان باقي ماند فرد بايد به پزشک مراجعه کند.

سينوزيت مزمن
سينوزيت مزمن به طور معمول به دليل باکتري نيست، بنابراين بعيد است آنتي بيوتيک ها به درمان آن کمک کنند. کاهش قرار گرفتن در معرض عوامل محرک مانند گرد و غبار، گرده گل و ساير مواد حساسيت زا علائم را تسکين مي دهد.

اسپري ها يا قرص هاي کورتيکواستروئيد به مديريت التهاب کمک مي کنند، اما اينها اغلب نياز به تجويز و نظارت پزشکي دارند. استفاده طولاني مدت از اين داروها منجر به بروز عوارض جانبي مي شود.

عمل جراحي
اگر ساير روش هاي درماني براي سينوزيت موثر واقع نشده باشد پزشک ممکن است گزينه جراحي را توصيه کند. با اين حال، ممکن است با جراحي هم مشکل به طور کامل حل نشود، بنابراين فرد براي جلوگيري از بازگشت سينوزيت نياز به ادامه درمان هاي ديگر پس از جراحي دارد. در کودکان عمل جراحي بايد آخرين گزينه براي درمان سينوزيت باشد.

راه هاي جلوگيري از بروز سينوزيت
نکات زير به جلوگيري از بروز سينوزيت کمک مي کند:
رعايت بهداشت دست
اجتناب از استعمال سيگار و در معرض دود سيگار قرار گرفتن
به روز نگه داشتن واکسن ها
دوري از افراد مبتلا به سرماخوردگي و ساير عفونت هاي تنفسي
استفاده از دستگاه مرطوب ساز براي مرطوب کردن هواي خانه و تميز نگه داشتن آن
نگهداري واحدهاي تهويه مطبوع براي جلوگيري از جمع شدن کپک و گرد و غبار
اجتناب و مديريت آلرژن ها در صورت امکان

در پايان
سينوزيت يک مشکل شايع است که بسياري از افراد را درگير مي کند و دلايل مختلفي براي بروز آن وجود دارد. در بيشتر موارد سينوزيت خفيف است و فرد آن را با داروهاي خانگي يا بدون نسخه درمان مي کند. اگر سينوزيت علائم شديد ايجاد کند يا چندين هفته ادامه يابد پزشک با پيش گرفتن روند درماني مناسب به کاهش علائم کمک مي کند.