جذاب ترین ها

خواص و نکات منفی شیرین بیان چیست؟

مجله پزشکي دکتر سلام

بروزرسانی 1400/03/06 - 22:50

مجله پزشکي دکتر سلام/ريشه شيرين بيان يکي از قديمي ترين داروهاي گياهي جهان محسوب مي شود. از شيرين بيان بومي آسياي غربي و اروپاي جنوبي مدت زيادي است که در درمان بيماري هاي مختلف و طعم دادن به آب نبات ها، نوشيدني ها و داروها مورد استفاده قرار مي گيرد. با وجود اين تاريخچه، تنها برخي از کاربردهاي آن با تحقيقات علمي پشتيباني مي شود. علاوه بر اين، شيرين بيان مي تواند خطرات زيادي براي سلامتي به همراه داشته باشد.

به گزارش هلث لاين، اين مقاله موارد استفاده و فوايد ريشه شيرين بيان را مورد بررسي قرار مي دهد.

ريشه شيرين بيان چگونه استفاده مي شود؟
استفاده دارويي از شيرين بيان به مصر باستان برمي گردد جايي که ريشه آن را در تهيه يک نوشيدني شيرين براي فراعنه استفاده مي کردند، همچنين در داروهاي سنتي چيني، خاورميانه و يونان براي تسکين معده، کاهش التهاب و درمان مشکلات دستگاه تنفسي فوقاني مورد استفاده قرار گرفته است.

کاربردهاي معاصر ريشه شيرين بيان
امروزه بسياري از افراد از ريشه شيرين بيان براي درمان بيماري هايي مانند سوزش معده، ريفلاکس اسيد، گر گرفتگي، سرفه و عفونت هاي باکتريايي و ويروسي استفاده مي کنند.

ريشه شيرين بيان در قالب کپسول يا مکمل مايع در دسترس است. علاوه بر اين، چاي شيرين بيان گلودرد را تسکين مي دهد در حالي که ادعا مي شود ژل هاي موضعي آن نيز براي درمان بيماري هاي پوستي مانند آکنه يا اگزما موثر است. شيرين بيان براي طعم دادن به برخي از غذاها و نوشيدني ها نيز استفاده مي شود.

البته در نظر داشته باشيد بسياري از آب نبات هاي شيرين بيان نه با ريشه شيرين بيان بلکه با روغن انيسون، يک روغن اساسي از گياه انيسون طعم مشابهي دارد.

ترکيبات گياهي ريشه شيرين بيان
در حالي که ريشه شيرين بيان حاوي صدها ترکيب گياهي است، اما ترکيب اصلي فعال ريشه شيرين بيان گليسيريزين است. گليسيريزين مسئول طعم شيرين ريشه و خاصيت آنتي اکسيداني، ضدالتهابي و ضدميکروبي آن است.

با اين حال، گليسيريزين نيز با بسياري از اثرات سوء ريشه شيرين بيان ارتباط دارد. در نتيجه برخي از محصولات از شيرين بيان دليسيريزيزين (DGL) استفاده مي کنند که باعث حذف گليسيريزين شده است.

مزاياي شيرين بيان
تحقيقات کنوني نويد چندين مورد استفاده دارويي ريشه شيرين بيان را مي دهد.

شيرين بيان به بيماري هاي پوستي کمک مي کند
ريشه شيرين بيان شامل بيش از 300 ترکيب است که برخي از آنها اثرات ضدالتهابي، ضدباکتريايي و ضدويروسي قوي را نشان مي دهند. به طور خاص، مطالعات در فاز حيواني و آزمايشگاهي گليسيريزين را به فوايد ضدالتهابي و ضدميکروبي مرتبط مي کند.

در نتيجه، از عصاره ريشه شيرين بيان براي درمان انواع بيماري هاي پوستي از جمله آکنه و اگزما استفاده مي شود. در يک مطالعه 2 هفته اي روي 60 بزرگسال استفاده از يک ژل موضعي حاوي عصاره ريشه شيرين بيان به طور قابل توجهي اگزما را بهبود بخشيد. اگرچه از ژل هاي شيرين بيان موضعي نيز براي درمان آکنه استفاده مي شود، اما تحقيقات در مورد اثر آن مختلط و محدود است.

شيرين بيان ريفلاکس اسيد و سوءهاضمه را کاهش مي دهد
از عصاره ريشه شيرين بيان اغلب براي تسکين علائم سوءهاضمه مانند ريفلاکس اسيد، ناراحتي معده و سوزش معده استفاده مي شود. در يک مطالعه 30 روزه روي 50 بزرگسال مبتلا به سوءهاضمه مصرف يک عدد کپسول شيرين بيان به وزن 75 ميلي گرم 2 بار در روز در مقابل گروه دارونما منجر به بهبود قابل توجهي در علائم شد.

عصاره ريشه شيرين بيان علائم ريفلاکس معده (مري) از جمله ريفلاکس اسيد و سوزش معده را نيز کاهش مي دهد. در يک مطالعه 8 هفته اي روي 58 بزرگسال مبتلا به بازگشت اسيد به مري، دوز کم گليسيرتينيک اسيد در ترکيب با درمان استاندارد منجر به بهبود قابل توجهي در علائم شد.

مطالعه ديگري روي 58 بزرگسال مبتلا به بازگشت اسيد به مري خاطرنشان کرد استفاده روزانه از ريشه شيرين بيان در کاهش علائم طي يک دوره 2 ساله نسبت به داروهاي ضد اسيد که به طور معمول استفاده مي شود موثرتر است. در حالي که اين نتايج اميدوار کننده است، اما مطالعات بيشتري در فاز انساني نياز است.

شيرين بيان به درمان زخم معده کمک مي کند
زخم معده، زخم هاي دردناکي که در معده، مري تحتاني يا روده کوچک ايجاد مي شود. اين زخم ها به طور معمول در اثر التهاب ناشي از باکتري هاي هليکوباکتر پيلوري ايجاد مي شوند.

عصاره ريشه شيرين بيان و گليسيريزين آن به درمان زخم معده کمک مي کند. يک مطالعه روي موش ها نشان داد دوز عصاره شيرين بيان از 91 ميلي گرم در هر پوند (200 ميلي گرم در کيلوگرم) از وزن بدن در برابر اين زخم ها بهتر از امپرازول داروي رايج زخم معده محافظت مي کند.

در حالي که تحقيقات بيشتري در فاز انساني مورد نياز است يک مطالعه 2 هفته اي روي 120 فرد بزرگسال نشان داد مصرف عصاره شيرين بيان علاوه بر يک درمان استاندارد هليکوباکتر پيلوري را به طور قابل توجهي کاهش مي دهد.

شيرين بيان خاصيت ضدسرطاني دارد
عصاره ريشه شيرين بيان به دليل دارا بودن ترکيبات گياهي بيشمار با اثرات آنتي اکسيداني و ضدالتهابي براي اثرات محافظتي آن در برابر انواع خاصي از سرطان مورد مطالعه قرار گرفته است. به طور خاص، عصاره شيرين بيان و ترکيبات آن با کاهش يا جلوگيري از رشد سلول در سرطان هاي پوست، پستان، روده بزرگ و پروستات در ارتباط بوده است.

از آنجا که تحقيقات محدود به فاز آزمايشگاهي و حيواني است، بنابراين تاثيرات آن بر سرطان ها در انسان ناشناخته است. با اين حال، عصاره ريشه شيرين بيان به درمان موکوزيت دهاني کمک مي کند، زخم هاي بسيار دردناک دهاني که افراد مبتلا به سرطان برخي اوقات به عنوان يک عارضه جانبي شيمي درماني و پرتودرماني تجربه مي کنند.

يک مطالعه 2 هفته اي روي 60 بزرگسال مبتلا به سرطان سر و گردن نشان داد شيرين بيان موضعي به اندازه همان درمان استاندارد ورم مخاط دهان موثر است.

شيرين بيان شرايط دستگاه تنفسي فوقاني را تسکين مي دهد
به دليل اثرات ضدالتهابي و ضدميکروبي هر 2 عصاره ريشه شيرين بيان و چاي به بهبود شرايط دستگاه تنفسي فوقاني کمک مي کنند. به طور خاص، مطالعات در فاز حيواني نتيجه مي گيرند عصاره گليسيريزين از ريشه شيرين بيان به تسکين آسم به ويژه هنگام استفاده از درمان هاي مدرن نيز کمک مي کند.

در حالي که تحقيقات محدود در فاز انساني نتايج مشابهي را نشان مي دهد مطالعات دقيق تر و طولاني مدت در اين زمينه مورد نياز است. علاوه بر اين، مطالعات محدود در فاز آزمايشگاهي و انساني نشان مي دهد چاي و عصاره ريشه شيرين بيان از گلودرد محافظت کرده و از درد گلو پس از جراحي نيز جلوگيري مي کند. البته هنوز تحقيقات بيشتري در اين زمينه لازم است.

شيرين بيان در برابر حفره محافظت مي کند
ريشه شيرين بيان به محافظت در برابر باکتري هايي که منجر به ايجاد حفره مي شوند کمک مي کند. يک مطالعه 3 هفته اي به 66 کودک آب نبات چوبي بدون قند حاوي 15 ميلي گرم ريشه شيرين بيان 2 بار در روز در طول هفته طي روزهاي حضور در مدرسه داد.

مصرف آب نبات چوبي تعداد باکتري هاي استرپتوکوک موتانس را که عامل اصلي ايجاد حفره هستند به طور قابل توجهي کاهش داد، همچنين مطالعات در فاز آزمايشگاهي نشان مي دهد عصاره ريشه شيرين بيان در محافظت در برابر باکتري هايي که به طور معمول به پوسيدگي ندان مرتبط هستند موثر است. با اين حال، تحقيقات بيشتري در مورد دوز و فرم بهينه ريشه شيرين بيان لازم است.

ساير مزاياي شيرين بيان
عصاره ريشه شيرين بيان به چندين فوايد ديگر گره خورده است، شامل:
کمک به ديابت: در يک مطالعه 60 روزه روي موش ها مصرف روزانه عصاره ريشه شيرين بيان باعث بهبود قابل توجهي در سطح قند خون و سلامت کليه شد البته اين اثربخشي هنوز در فاز انساني تاييد نشده است.
کاهش علائم يائسگي: عصاره ريشه شيرين بيان به عنوان درماني براي گرگرفتگي در دوران يائسگي پيشنهاد مي شود. با اين حال، شواهد در مورد اثربخشي آن براي اين منظور محدود است.
پشتيباني از کاهش وزن: برخي مطالعات نشان مي دهد عصاره ريشه شيرين بيان شاخص توده بدن (BMI) را کاهش مي دهد و از کاهش وزن پشتيباني مي کند. با اين حال، مطالعات ديگر هيچ تاثيري بر وزن پيدا نکرده اند.
کمک به درمان هپاتيت C: يک مطالعه در فاز آزمايشگاهي نشان داد افزودن گليسيريزين به يک درمان استاندارد هپاتيت C به طور قابل توجهي انتشار ويروس را کاهش مي دهد. اگرچه اميدوار کننده است، اما اين نتايج در فاز انساني هنوز تاييد نشده است.

عوارض جانبي مصرف شيرين بيان و اقدامات احتياطي
سازمان غذا و داروي آمريکا معتقد است ريشه شيرين بيان به طور کلي براي استفاده در غذاها بي خطر شناخته شده است. با اين حال، اين سازمان در حال حاضر مکمل ها را از نظر خلوص اثربخشي يا صحت برچسب زدن به مواد تشکيل دهنده ارزيابي يا تاييد نمي کند.

علاوه بر اين، استفاده کوتاه مدت از مکمل هاي ريشه شيرين بيان و چاي آن به طور گسترده اي بي خطر تلقي مي شوند. با اين حال، دوزهاي زياد آن ممکن است اثرات نامطلوبي ايجاد کند و افراد با برخي از شرايط ممکن است مايل باشند از بروز آن جلوگيري کنند.

مصرف بيش از حد ريشه شيرين بيان
استفاده مزمن و مصرف دوزهاي زياد محصولات ريشه شيرين بيان احتمال مي رود منجر به تجمع گليسيريزين در بدن شود. تحقيقات نشان مي دهد افزايش سطح گليسيريزين باعث افزايش غيرطبيعي هورمون استرس کورتيزول مي شود که باعث عدم تعادل در سطح مايعات و الکتروليت مي شود.

در نتيجه، دوزهاي مزمن و زياد محصولات ريشه شيرين بيان بروز چندين علائم خطرناک را تحريک مي کند، از جمله:
سطح پايين پتاسيم
فشار خون بالا
ضعف عضلاني
ريتم غيرطبيعي قلب
در حالي که نادر است، اما مسموميت ناشي از مصرف شيرين بيان نيز مي تواند رخ دهد. اين مسموميت منجر به نارسايي کليه، نارسايي احتقاني قلب يا تجمع مايعات بيش از حد در ريه ها مي شود، بنابراين به افراد مبتلا به فشار خون بالا، نارسايي احتقاني قلب، بيماري کليوي يا سطح پتاسيم پايين توصيه مي شود به طور کامل از مصرف محصولات شيرين بيان حاوي گليسيريزين خودداري کنند.

بارداري و شيردهي
مصرف زياد شيرين بيان به ويژه گليسيريزين در دوران بارداري روي رشد مغزي کودک تاثير منفي مي گذارد.

در يک مطالعه کودکان متولد شده از مادراني که در دوران بارداري مقادير زيادي محصولات شيرين بيان حاوي گليسيريزين خورده بودند احتمال بروز نقص مغزي در اواخر زندگي افزايش مي يابد، بنابراين زنان باردار بايد از مصرف مکمل هاي شيرين بيان خودداري کنند و مصرف شيرين بيان را در غذاها و نوشيدني ها محدود کنند. به دليل کمبود تحقيقات کودکان و زنان شيرده نيز بايد از مصرف محصولات شيرين بيان خودداري کنند.

تداخلات دارويي با شيرين بيان
تحقيقات نشان مي دهد ريشه شيرين بيان با چندين دارو از جمله موارد زير تداخل ايجاد مي کند:
داروهاي فشارخون
رقيق کننده هاي خون
داروهاي کاهش دهنده کلسترول از جمله استاتين ها
ادرار آور
پيشگيري از بارداري مبتني بر استروژن
داروهاي ضدالتهاب غيراستروئيدي
در صورت استفاده هر يک از اين داروها بايد از مصرف محصولات حاوي ريشه شيرين بيان خودداري کرد مگر اينکه پزشک به شما اجازه مصرف آن ها را داده باشد.

در پايان
ريشه شيرين بيان هزاران سال است براي کمک به درمان انواع بيماري ها از جمله شرايط تنفسي و ناراحتي هاي گوارشي استفاده مي شود. ترکيبات گياهي آن اثرات آنتي اکسيداني، ضدالتهابي و ضدميکروبي قوي نشان مي دهد.

اگرچه ريفلاکس اسيد، اگزما، زخم معده و ساير موارد ديگر را تسکين مي دهد، اما مطالعات جامع تري در فاز انساني مورد نياز است. در صورت مصرف بيش از حد يا به طور مکرر شيرين بيان عوارض جانبي وجود دارد، بنابراين قبل از استفاده از مکمل هاي ريشه شيرين بيان يا چاي آن با پزشک مشورت کنيد.