یک میلیارد مرگ ناشی از دخانیات در دنیا تا پایان قرن حاضر
باشگاه خبرنگاران/براساس اعلام سازمان جهاني بهداشت اگر اقدامي براي کنترل و پيشگيري از مصرف دخانيات صورت نگيرد، تا پايان قرن حاضر ۱ ميليارد مرگ ناشي از استعمال مواد دخاني در دنيا رخ خواهد داد.
طي مراسمي در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي، سامانه تلفني رايگان ۴۰۳۰ (داخلي ۵) به منظور کمک به ترک دخانيات به طور همزمان با ارائه خدمات در ۶۳ کلينيک ترک دخانيات در سراسر کشور با حمايت سازمان جهاني بهداشت (WHO) راهاندازي شد.
اين مراسم با حضور سيد جعفر حسين نماينده سازمان جهاني بهداشت در ايران و اعضاي تيم فني آن سازمان، عليرضا رئيسي معاون بهداشتي وزارت بهداشت و ديگر مسئولان وزارت بهداشت و دانشگاههاي علوم پزشکي کشور، پزشکان و کارکنان مراکز جامع سلامت، کارکنان و اپراتورهاي سامانه تلفني و برخي ديگر از مسئولان سازمان جهاني بهداشت برگزار شد.
کلينيکهاي ارائه خدمات ترک دخانيات در ۶۳ دانشگاه علوم پزشکي در سراسر کشور و زير نظر دفتر سلامت رواني، اجتماعي و اعتياد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي فعاليت خواهند کرد. اين دفتر به منظور تقويت ارائه خدمات ترک دخانيات در کشور چندين پروژه مشترک نيز با همکاري ستاد کشوري کنترل دخانيات در دست انجام دارد که از آن جمله ميتوان به تقويت مديريت خدمات ترک دخانيات، طراحي و راه اندازي سامانه تلفني ترک سيگار، ظرفيتسازي کارکنان مراقبتهاي بهداشتي در مراکز جامع سلامت ارائهدهنده خدمات ترک دخانيات، اشاره کرد.
سازمان جهاني بهداشت پيشبيني کرده است که اگر اقدامي براي کنترل و پيشگيري از مصرف دخانيات صورت نگيرد، تا پايان قرن حاضر يک ميليارد مرگ ناشي از دخانيات در دنيا رخ خواهد داد. همچنين، با تداوم اگر روند حاضر ادامه يابد، ايران يکي از کشورهايي خواهد بود که بيشترين نرخ مصرف دخانيات در چهل سال آينده را خواهد داشت.
ستاد کشوري کنترل دخانيات نيز با توجه به شيوع کويد ۱۹ با همکاري و حمايت فني سازمان جهاني بهداشت پروژههاي مهمي شامل حذف پايدار عرضه قليان از اماکن عمومي سراسر کشور و ابتکار شهر و روستاي بدون دخانيات را در ۶۳ شهر و ۶۳ روستاي و نيز ابتکار مدرسه و دانشگاه بدون دخانيات در کشور آغاز کرده است که در آنها خدمات ترک سيگار نقش اساسي را ايفا ميکند.
از آنجايي که بسياري از کساني که دخانيات مصرف ميکنند، از مضرات و رابطه آن با بيماريها اطلاع دارند و مايل به ترک سيگار هستند، دسترسي اين گروه به خدمات ترک ميزان موفقيت آنان را در ترک دخانيات افزايش خواهد داد. با توجه به اهميت مسئله، موضوع روز جهاني بدون دخانيات در سال ۲۰۲۱ خدمات ترک دخانيات بوده است.
با وجود نام گذاري ۳۱ مي ۲۰۲۱ (۱۰ خرداد ۱۴۰۰) به عنوان روز جهاني بدون دخانيات، فعاليتهاي مرتبط با اين روز در قالب کمپيني به مدت يک سال ادامه خواهد يافت. سازمان جهاني بهداشت با همکاري کشورهاي عضو کميپين جهاني يک ساله را با هدف کمک به ۱۰۰ ميليون نفر براي ترک دخانيات شروع کرده است.
در حال حاضر مصرف دخانيات عامل مرگ بيش از ۸ ميليون فرد در دنيا است. بيش از ۷ ميليون از اين مرگها نتيجه مصرف مستقيم دخانيات و حدود ۲/۱ ميليون مرگ به علت مواجهه با دود دست دوم در مکانهاي عمومي است. طبق آمار جهاني، تقريبا ۴۰ درصد نسل جوان در اماکن مختلف با دود دست دوم مواجهه ميشوند.
بر اساس مطالعه ملي عوامل خطر بيماريهاي غيرواگير (STEPS ۲۰۱۶)، حدود ۱۴ درصد جمعيت بالاي ۱۸ سال مصرفکننده دخانيات هستند. در سال ۲۰۱۶، حدود ۳ درصد از نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ ساله مصرفکننده سيگار و حدود ۶ درصد از آنان مصرفکننده قليان بودند. طبق يافتههاي اين پژوهش، حدود ۱۵ درصد از جمعيت بالاي ۱۵ سال در اماکن عمومي و ۲۶ درصد نيز در خانه در معرض دود دست دوم قرار دارند.
همچنين، به منظور حفظ و ارتقاي سلامت روان در جامعه، در اين مراسم يک پلتفرم آنلاين خودارزيابي و خودمراقبتي رواني جهت تشويق عامه مردم به خودارزيابي سلامت روان و آموزش روشهاي خودمراقبتي راهاندازي شد. اين پلتفرم از طريق آدرس self.salamat.gov.ir/mental/health-mental قابل دستيابي است.
گفتني است، سامانه تلفني رايگان ۴۰۳۰ (داخلي ۵) که به منظور کمک به علاقهمندان ترک دخانيات راه اندازي شده، از ساعت ۹ صبح تا ۳ بعدازظهر پاسخگوي تماس شهروندان سراسر کشور است.