همه چیز درباره عفونت روده از علل تا درمان

مجله پزشکي دکتر سلام/عفونت روده در اثر مسموميت ناشي از سم ميکروبهاي موجود در مواد غذايي بروز پيدا ميکند. مسمويت ناشي از ميکروب موجود در مواد غذايي باعث بروز تب نميشود ولي فرد بعد از چند ساعت دچار علائمي همچون دل درد، استفراغ، سردرد، اسهال و اسهال خوني خواهد شد که اين علائم پس از چند ساعت بهبود مييابد.
عفونت رودهاي به دو نوع تقسيم بندي ميشود: عفونت در رودهي بزرگ و عفونت در رودهي کوچک
عفونت در رودهي کوچک از راه ميکرو ارگانيزمها (ويروسها، باکتريها، انگلها و…) ايجاد ميشود که خود را به صورت اسهال حجيم و آبکي نشان ميدهد و معمولا نيازي به خوردن آنتيبيوتيک ندارد و خود بخود بهبود مييابد.
اما در نظر داشته باشيد با توجه به اينکه در اين نوع عفونت حجم زيادي از آب بدن از دست ميرود، بايد املاح از دست رفته را بلافاصله جايگزين کرد. براي اين کار بايد بعد از هر بار اجابت مزاج، فرد بيمار براي جايگزين کردن آب از دست رفته، مايعات فراوان بنوشد و بهتر است که همراه با آب از محلول “او آر اس” (O.R.S) که داراي سديم، کلر، پتاسيم و قند است، استفاده کند.
براي اين کار يک بسته پودر او آر اس را در يک ليتر آب حل کنيد و بعد از هر اجابت مزاج به بيمار بدهيد تا آب و املاح از دست رفته بلافاصله جايگزين شود. مصرف غذاهاي آبکي مانند سوپ و دوغ و چاي کمرنگ همراه با نبات و کمپوت سيب بهترين غذاها در زمان اسهال است و شير و موز شدت اسهال را افزايش ميدهد.
اما در عفونت رودهي بزرگ، تب مهمترين علامت است. در اين نوع عفونت، اسهال حجيم و زياد نيست؛ ولي ممکن است به صورت خوني باشد. مصرف آنتي بيوتيک در عفونت روده بزرگ الزامي است و بايد مدفوع بيمار مورد آزمايش قرار گيرد تا با مصرف آنتي بيوتيک، ميکروبهايي که به جدار روده بزرگ هجوم آوردهاند از بين بروند.
در عفونت روده بزرگ، بر خلاف روده کوچک، بدن حجم زيادي از آب را دفع نميکند. بنابراين، لزومي براي جبران اين آب از دست رفته وجود ندارد و نوشيدن مايعات فراوان ضرورتي ندارد.
هر آنچه بايد درباره عفونت روده بدانيد
با ورود باکتري، ويروس يا انگل به روده ها عفونت ايجاد مي شود که اين عفونت هاي از نوع مسري هستند. البته اغلب عفونت هاي روده اي به خودي خود بهبود مي يابند زيرا در بيشتر موارد با هيچ علائمي همراه نيستند، اما برخي اوقات باعث ضعف و بي حالي مي شوند.
علائم زمان ورود انگل ها، باکتري ها يا ويروس ها به روده نمايان مي شوند. انواع مختلفي از عفونت باکتريايي با علائم متفاوت وجود دارد.
در صورت ابتلا به عفونت روده و عدم بهبودي آن طي 4 روز بايد به پزشک مراجعه کنيد. اگر علائم بيماري شديد است و با مصرف آب فراوان بهبود نمي يابد بايد بلافاصله به پزشک مراجعه کنيد زياد آب بهبود نيافتهايد بهتر است هرچه زودتر به متخصص گوارش مراجعه کنيد.
به گزارش وب ام دي، در عفونت هاي باکتريايي پزشک حضور بيمار را در بيمارستان صلاح نمي داند، بنابراين خانه گزينه امن تري براي استراحت اين گروه از بيماران محسوب مي شود.
علت عفونت روده چيست؟
نوشيدن آب آشاميدني ناسالم، عدم رعايت بداشت فردي و خوردن مواد غذايي آلوده باعث بروز اين عارضه ميشود که علائم ذکر شده در بالا معمولا بعد از 72 ساعت خود را نشان ميدهند.
اين بيماري در افرداي که بيماري زمينهاي دارند (همانند کودکان شير خوار و افراد مسن) خطرناک است و بايد سريعا درمان شود. در ادامه به ديگر علل بروز اين بيماري اشاره خواهد شد:
نورو ويروس: نورو ويروس شايعترين علت اسهال و استفراغ بزرگسالان محسوب ميشود که چون بيشتر در طول فصل زمستان منتشر ميشود، گاهي اوقات “ميکروب استفراغ زمستاني” نيز ناميده ميشود. با اين حال در هر زمان از سال احتمال بروز عفونت روده وجود دارد. اين ويروس در مدفوع بيمارِ دچار عفونت در روده وجود دارد، بنابراين چنانچه بيمار پس از اجابت مزاج دستان خود را به خوبي نشويد، ويروس به تمام سطوح، اشياء و مواد غذايي لمس شده توسط وي منتقل ميشود و براي چند روز در چنين محيطهايي زنده باقي ميماند که اين باعث انتقال به افراد ديگر ميشود.
طبخ نکردن غذا در دماي مناسب يا به مدت کافي
نگهداري نکردن مواد غذايي در دماي مناسب و گرم بودن محيط
مصرف مواد غذايي تاريخ گذشته
مصرف غذاهاي حاوي کمپيلوباکتر، سالمونلا و اشرشيا کلي؛ غذاهايي نظير گوشت خام يا نيم پز، شير غيرپاستوريزه و همچنين آب تصفيه نشده داراي اين باکتريها هستند.
علل بروز عفونت روده اي
منشا عفونت روده شامل عفونت روده بزرگ و روده کوچک عفونت هاي ويروسي و باکتريايي است.
عفونت باکتريايي
کمپيلوباکتر، سالمونلا و اشرشياکلي از باکتري هاي رايج در عفونت روده اي به شمار مي آيند که با مصرف مواد غذايي آلوده وارد بدن مي شوند.
عفونت ويروسي
عفونت هاي ويروسي روده يا دستگاه گوارش ناشي از مصرف آب يا مواد غذايي آلوده است حتي تماس با فرد آلوده نيز باعث سرايت ويروس مي شود. نورو ويروس و روتاويروس از جمله ويروس هاي متداول و دخيل در بروز عفونت دستگاه گوارشي هستند.
عفونت انگلي
ورود کرم ها به بدن و تکثيرشان باعث بروز عفونت انگلي مي شوند. از عوامل دخيل اين نوع عفونت مي توان به کرمک ها و کرم هاي نواري اشاره کرد.
علائم عفونت روده
علائم عفونت روده به دليل اصلي بروز آن بستگي دارد، اما برخي از آنها رايج تر هستند که عبارتند از:
مشکلات سينوسي
از دست دادن اشتها
حالت تهوع و استفراغ
اسهال
درد شکم
دل پيچه
يبوست
افسردگي
مشکلات خواب
خستگي
سر درد
دندان قروچه
جوش هاي پوستي
تب
نفخ
عوارض عفونت روده
کودکان، افراد مسن و افراد داراي بيماري خودايمني بيشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت هاي باکتريايي رودهاي قرار دارند، عفونت مزمن و حاد باعث بروز مشکلات زير مي شود:
سوء تغذيه
مننژيت
سندروم روده تحريک پذير
عفونت روده در افراد داراي اختلالات خو ايمني مي تواند خطرناک شود.
راه هاي تشخيص عفونت روده اي
در بيشتر موارد به دليل مراقبت از بدن توسط سيستم ايمني فرد از وجود بيماري خود مطلع نيست. در برخي افراد علائم خفيف و ظرف چند ساعت يا چند روز برطرف مي شود، اما در صورت تدام علائم بيش از 3 روز بايد به پزشک مراجعه کنيد. اين اقدامات در جلسه مراجعه به مطب پزشک انجام مي شود:
بر اساس علائم بيمار دارو تجويز مي شود.
در صورت نياز انجام برخي آزمايش ها براي فرد تجويز مي شود.
در صورت سفر به کشورهاي که ابتلا به عفونت روده اي شايع تر است کار تشخيص براي پزشک راحت تر مي شود.
راه هاي پيشگيري از عفونت روده
نوشيدن آب از چشمه و چاه، هرچند به ظاهر اين آبها زلال و شفاف و عاري از آلودگي باشند باعث بروز اين بيماري ميشود. زيرا اين گونه آبها حاوي انگلهايي است که خوردن آب باعث بروز بيماري ميشود.
پيش از خوردن مواد غذايي آنها را گرم کنيد.
ميوه و سبزيجات را قبل از مصرف حتما با چند قطره مايع ظرفشويي شسته و سپس آنها را آب بکشيد.
از مصرف يخ قالبي پرهيز کنيد؛ زيرا در بهترين شرايط، توليد يخ قالبي در جريان توزيع با آلودگيها مواجه ميشود که موجب عفونتهاي رودهاي خواهد شد.
در فصل تابستان از خوردن توت نشسته خودداري کنيد.
از شيرهاي غير پاستوريزه استفاده نکنيد.
راه هاي درمان عفونت روده
پزشک شما در صورت شديد بودن علائم اين بيماري، مصرف بعضي از داروها و قرصهايي که در زير به آنها اشاره شده است را به پيشنهاد ميکند:
داروهاي ضد اسهال: داروهاي ضد اسهال گاهي اوقات براي کاهش اسهال مصرف ميشوند. لوپراميد داروي ضد اسهالي است که معمولاً براي درمان عفونت معده و روده استفاده ميشود. اين دارو حرکت مواد موجود در روده را آهسته ميکند و همچنين جذب آب از دستگاه گوارش را افزايش ميدهد. يبوست و گيجي دو اثر جانبي رايج لوپراميد و دل پيچه، خواب آلودگي، حساسيت پوستي و نفخ از عوارض نادر آن محسوب ميشوند.
لوپراميد براي بيماران مبتلا به کوليت اولسروز يا ديسانتري (وجود خون يا مخاط در اسهال و تب) و بانوان باردار مناسب نيست؛ اما مصرف آن در دوران شيردهي مجاز است. کودکان زير ۱۲ سال نبايد داروي ضد اسهال مصرف کنند، مگر آن که پزشک معالج، آن را تجويز کرده باشد.
داروي ضد استفراغ: داروهاي ضد استفراغ، مانند متوکلوپراميد، گاهي اوقات در جلوگيري از استفراغ يا کاهش آن مفيد هستند. متوکلوپراميد، به صورت قرص يا آمپول، عضلههاي مورد استفاده در زمان استفراغ را شل ميکند و در اين بين جذب مايعات و مواد غذايي توسط دستگاه گوارش را نيز تسريع ميکند.
آنتي بيوتيک: آنتي بيوتيکها معمولاً براي درمان عفونت معده و روده تجويز نميشوند، چون بسياري از موارد اين بيماري ناشي از ويروس است نه باکتري. حتي هنگامي که باکتري عامل بروز بيماري است، آنتي بيوتيک غالباً بيش از زماني که بيمار صرفاً منتظر برطرف شدن علائم ميماند، مؤثر نيست. با اين حال آنتيبيوتيک در صورت اسهال و استفراغ شديد و تعيين وجود باکتريي خاص در نمونه مدفوع تجويز ميشود.
طعم فلز در دهان، حالت تهوع و استفراغ از اثرهاي جانبي مصرف آنتيبيوتيک براي درمان عفونت روده و معده محسوب ميشود.
درمان هاي عفونت روده
در اغلب عفونت هاي باکتريايي استراحت و نوشيدن مايعات فراوان توصيه مي شود. به خاطر داشته باشيد در عفونت ها نوشيدن مقدار فراوان آب گزينه بسيار ضروري محسوب مي شود اگرچه درمان آن به علت بروز آن بستگي دارد.
درمان عفونت باکتريايي
در صورت شديد بودن اسهال براي بيمار آنتي بيوتيک تجويز مي شود و فرد بايد تا بهبودي کامل از مصرف غذاهاي سفت پرهيز کند و آب فراوان بنوشد. از دست دادن آب بدن يکي از عوارض رايج اين نوع عفونت است که در موارد حاد تزريق سرم تجويز مي شود.
درمان عفونت ويروسي
براي عفونت ويروسي روده درمان خاصي وجود ندارد. مصرف موز، برنج، نان تست و پوره سيب براي يان بيماران توصيه مي شود. البته در نظر داشته باشيد بعد از ناپديد شدن علائم اين مواد غذايي را در رژيم خود بگنجانيد. البته که نوشيدن مايعات فراوان و استراحت نيز در درمان اين نوع عفونت نيز توصيه مي شود.
درمان عفونت انگلي
در درمان عفونت انگلي داروهايي براي از بين بردن آنها تجويز مي شود. بيمار بايد روند درماني را به طور کامل طي کند و به محض مشاهده اندکي بهبودي داروي خود را به طور سرخود قطع نکند. مبندازول، پرازي کوانتل و آلبندازول از جمله داروهاي تجويزي براي درمان اين نوع عفونت هستند.
پيشگيري از بروز عفونت روده اي
پيشگيري از عفونت روده به دليل وجود ميکروب ها و باکتري ها در هوا، آب و زمين کار سادهاي نيست. باکتري ها به عنوان موجودات ميکروسکوپي قابل مشاهده نيستند، اما با انجام يکسري .ار ساده مي توان احتمال آن را کاهش داد که عبارتند از:
شستشوي دست: شستشوي سطوح و مواد درگير با مواد غذايي خام مانند چاقو، تخته چوب و ساير وسايل با مايع و آب داغ
شستشوي دست ها قبل و بعد از تهيه غذا
پخت کامل غذا
شستشوي دست ها به ويژه در حمام يا هنگام دست زدن به حيوانات و سطوح آلوده
شستشوي دست ها هنگام بازگشت به خانه
محدود کردن مصرف آنتي بيوتيک ها
عفونت کرمک؛ شايع ترين عفونت انگلي روده
عفونت کرمک، شايع ترين عفونت انگلي روده در ايالات متحده است. اين عارضه اغلب کودکان در سنين مدرسه را درگير مي کنند تا حدودي به اين دليل که اين گروه سني در شستن دست هاي خود کوتاهي مي کنند.
کودکان خردسال اغلب هنگام بازي وسايل مشترکي دارند يا با يکديگر مسواک مي زنند که اين امر مي تواند آنها را در معرض عفونت مجدد قرار دهد. شما مي توانيد اين انگل ها را به راحتي ببلعيد بدون اينکه متوجه شويد.
پس از خوردن اين کرمک ها از طريق دستگاه گوارش عبور کرده و تخم هاي خود را در چين هاي پوستي نزديک مقعد قرار مي دهند که اين کار باعث سوزش يا خارش شديد در اطراف مقعد مي شود. برخي از افراد هيچ علائمي را تجربه نمي کنند، اما در نظر داشته باشيد اگر شما يا يکي از عزيزان تان در خانه به عفونت کرمک مبتلا شديد بايد همه اعضاي خانواده تحت درمان قرار بگيرند.
آيا درمان هاي خانگي براي عفونت کرمک وجود دارد؟
اگرچه درمان هاي خانگي براي کرمک وجود دارد، اما اين روش ها خط مقدم درمان محسوب نمي شوند زيرا علم از اين روش ها حمايت نمي کند.
در نظر داشته باشيد يک راهکار موثر براي يک نفر ممکن است براي شخص ديگري موثر واقع نشود، همچنين دقت کنيد در صورت ابتلا به آلرژي بايد هنگام استفاده از درمان داروهاي خانگي مراقب باشيد.
اگر نگران بروز واکنش احتمالي خود هستيد بايد قبل از استفاده از آن در ناحيه آسيب آن را روي يک تکه کوچک پوست خود آزمايش کنيد. به گزارش هلث لاين، در اينجا چند داروي خانگي وجود دارد که براي درمان عفونت کرمک استفاده مي شود:
سير خام
سير تخم هاي کرمک را از بين مي برد و از تخم گذاري بيشتر آنها جلوگيري مي کند، بنابراين مي توانيد آن را در مقادير کم مصرف کرده يا مانند محلول بصورت موضعي استفاده کنيد. اگر مي خواهيد سير را بخوريد يک حبه را خرد کرده و آن را درون مايه ماکاروني مخلوط کرده يا روي نان بپاشيد، همچنين مي توانيد سير را خالي بخوريد.
براي تهيه يک داروي مسکن چند حبه سير را خرد کرده و آنها را به صورت خمير درآوريد. خمير سير را با مقدار کمي وازلين يا روغن پايه ديگر مخلوط کنيد. يک پنبه تميز را به مخلوط آغشته کرده و آن را به مقعد خود بماليد. در صورت داشتن پوست حساس، احساس سوزش در ناحيه يا ترک خوردگي پوست، بواسير يا التهاب در ناحيه از آن استفاده نکنيد.
روغن نارگيل
خواص ضدباکتري و ضدويروسي نارگيل ممکن است به رفع عفونت کرمک کمک کند. اين روش درماني نياز به يک رويکرد دو مرحله اي دارد يعني هر روز صبح يک قاشق چاي خوري روغن نارگيل خالص را قورت دهيد و قبل از خواب مقدار کمي روغن نارگيل را روي ناحيه آسيب ديده بماليد.
هويج خام
خوردن يک فنجان هويج خام خرد شده 2 بار در روز به بدن براي دفع کرمک ها از طريق روده کمک مي کند. اين بدان دليل است که هويج غني از فيبر هضم غذا را بهبود مي بخشد و حرکات روده را تقويت مي کند.
چه موقع به دکتر مراجعه کنيم؟
اگر فکر مي کنيد خودتان يا يکي از اعضاي خانواده به عفونت کرمک مبتلا شده ايد بايد از درمان هاي خانگي صرف نظر کنيد و بلافاصله به دنبال دريافت کمک هاي پزشکي باشيد. کرمک بيماري مسري است و به تاخير انداختن روند درماني آن اطرافيان را در معرض خطر قرار مي دهد.
در صورت تمايل براي استفاده از درمان هاي خانگي در صورت بروز يکي از موارد زير بايد به سرعت درمان را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنيد:
تداوم علائم
تجربه گرفتگي معده
مشاهده خون در ادرار يا مدفوع
پزشک با تشخيص علت بروز کرمک مي تواند به شما بگويد آيا کرمک و عفونت از بين رفته اند يا خير.
کرمک ها به طور معمول چگونه درمان مي شوند؟
پيرانتل پاموآت در اکثر روش هاي درماني ضدکرم بدون نسخه براي کرمک استفاده مي شود که شامل پيرانتل است. داروهاي تجويز شده نيز در دسترس هستند که پزشک ممکن است براي کمک به شما در پاک سازي عفونت 2 دوز داروي مبندازول يا آلبندازول تجويز کند. دوز دوم دارو به طور معمول دو هفته پس از دوز اول تجويز مي شود، همچنين بايد نکات زير را براي رعايت بهداشت شخصي و مراقبت در خانه رعايت کنيد:
دستان خود را به طور مرتب بشوييد.
ناخن هاي خود را کوتاه نگه داريد و از جويدن ناخن خودداري کنيد.
لباس زير تنگ بپوشيد.
لباس زير خود را هر روز با آب گرم بشوييد.
لباس خواب خود را به طور مرتب عوض کنيد.
کف ها را در تمام فضاهاي زندگي تميز يا وکيوم کنيد.
همه ملافه ها و روبالشي ها را با آب گرم بشوييد.
چشم انداز
در صورت استفاده از داروي خانگي اگر علائم طي چند روز فروکش نکرد بايد به پزشک مراجعه کنيد. اگر تصور مي کنيد عفونت از بين رفته باز بايد براي اطمينان خاطر با پزشک خود در ارتباط باشيد مي کنيد زيرا اين بيماري مسري است. در صورت استفاده از داروهاي بدون نسخه علائم به احتمال زياد ظرف 3 روز از نخستين دوز کاهش مي يابد.
اين عفونت تا 3 هفته بعد هنوز مسري تلقي مي شود. دليل اين امر آن است که تخم هاي تخم گذاري شده مي توانند گسترش يابند. براي خلاص شدن از شر کرمک ها بايد داروهاي خود را به درستي و به طور مداوم مصرف کنيد.
نکاتي براي پيشگيري از کرمک
شستشوي مکرر دست با صابون و آب گرم بهترين راه براي جلوگيري از بروز عفونت مجدد است. هميشه بايد دستان خود را بشوييد:
بعد از استفاده از حمام
پس از تعويض پوشک
قبل از غذا خوردن
قبل از لمس دهان
همچنين بايد ناخن هاي خود را کوتاه نگه داريد زيرا تخم هاي کرمک مي توانند زير ناخن ها گير بيفتند. اگر دست ها به درستي شسته نشوند تخم هاي کرمک ها احتمال مي رود توسط فرد خورده شوند، بنابراين کوتاه نگه داشتن ناخن ها به جلوگيري از اين امر کمک مي کند.